Telefonda Eşe Hakaret Suçu ve Delil Niteliği: WhatsApp Yazışmaları ve Ses Kayıtları
Mayıs ayının bu anlamlı gününde, Yunus Emre’nin asırlar öncesinden gelen ve sözün gücünü veciz bir şekilde ifade eden şu dizeleriyle konumuza giriş yapalım:
“Söz ola kese savaşı, söz ola bitire başı,
Söz ola ağulu aşı, bal ile yağ ede bir söz.”
Eşinize telefonda, WhatsApp veya benzeri uygulamalar üzerinden hakaret içerikli mesajlar göndermek ya da sesli aramalarda hakaret etmek, Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında hakaret suçunu oluşturabilir. Bu tür bir eşe hakaret mesajı veya sözlü beyan, hem cezai sorumluluk doğurur hem de boşanma davalarında önemli bir delil teşkil edebilir. Mağdur olan eşin, bu tür mesajları ve kayıtları hukuka uygun şekilde elde etmesi ve mahkemeye sunması, hakkını araması açısından kritik öneme sahiptir.
Eşe Hakaret Suçu Nedir ve Unsurları Nelerdir?
Hakaret, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmak olarak tanımlanır. Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlük’te “hakaret” kelimesi, “Onur kırma, onura dokunma” şeklinde açıklanmaktadır.
Eşe karşı işlenen hakaret suçu, temel hakaret suçunun (TCK m.125) özel bir görünümüdür. Aile içi ilişkilerde, özellikle de eşler arasında yaşanan bu tür olaylar, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına ve ciddi hukuki sonuçlara yol açabilir. Suçun oluşması için temel unsurlar şunlardır:
- Fiil: Onur, şeref ve saygınlığı rencide edici söz, yazı, görüntü veya benzeri bir araçla gerçekleştirilen eylem. Örneğin, küfür etmek, aşağılayıcı lakaplar takmak, “aptal”, “beceriksiz”, “karaktersiz” gibi ifadeler kullanmak. Özellikle eşe hakaret mesajı şeklinde gönderilen yazılı ifadeler bu kapsama girer.
- Mağdur: Hakarete uğrayan kişi, yani eş.
- Fail: Hakaret eylemini gerçekleştiren kişi, yani diğer eş.
- Hukuka Aykırılık: Eylemin kanunlar tarafından yasaklanmış olması. TCK m.125 bu yasağı düzenler.
- Manevi Unsur (Kast): Failin, hakaret etme kastıyla hareket etmesi gerekir. Yani, bilerek ve isteyerek eşinin onurunu kırmayı hedeflemiş olmalıdır. Öfke anında söylenen her söz doğrudan hakaret kastı taşımayabilir, bu durum mahkemece değerlendirilir. Ancak, sık tekrarlanan ve aşağılayıcı nitelikteki ifadeler genellikle kastın varlığına işaret eder.
Hakaret Suçunun Eşler Arasında İşlenmesinin Özellikleri
Eşler arasında hakaret genellikle özel alanda, yani başkalarının duymayacağı veya görmeyeceği şekilde gerçekleşir. Bu durum, ispat açısından bazı zorluklar doğurabilir. Ancak günümüzde akıllı telefonlar ve mesajlaşma uygulamalarının yaygınlaşmasıyla birlikte, eşe hakaret mesajı veya ses kaydı gibi dijital delillerin elde edilmesi kolaylaşmıştır. Bu tür deliller, hakaretin ispatında kilit rol oynayabilir.
Hakaretin aleni olup olmaması (yani başkalarının duyabileceği veya görebileceği şekilde işlenip işlenmemesi) cezanın miktarını etkileyebilir. Eşler arasındaki hakaret genellikle aleniyet unsuru taşımaz, ancak örneğin sosyal medyada herkesin görebileceği bir platformda eşe hakaret edilmesi durumunda aleniyetten bahsedilebilir ve ceza artabilir (TCK m.125/4).
Telefonda ve Mesajlaşma Uygulamalarında Eşe Hakaretin Hukuki Dayanakları
Eşe karşı telefonda veya mesaj yoluyla işlenen hakaret suçunun temel hukuki dayanağı Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesidir.
Türk Ceza Kanunu Madde 125 – (Hakaret)
“(1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle,
İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.”
Görüldüğü üzere, TCK m.125/2, hakaretin “mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi” halini açıkça düzenlemiştir. Dolayısıyla, eşe telefonla konuşurken edilen küfürler, SMS, WhatsApp, Telegram, Instagram DM gibi platformlardan gönderilen aşağılayıcı mesajlar bu fıkra kapsamında değerlendirilir.
Ayrıca, bu tür hakaretler boşanma davalarında Türk Medeni Kanunu (TMK) açısından da önemlidir. TMK m.166’ya göre evlilik birliğinin temelinden sarsılması (şiddetli geçimsizlik) boşanma sebebidir ve eşe karşı sürekli hakaret, bu kapsamda değerlendirilebilecek bir kusur olarak kabul edilir. Aynı zamanda TMK m.161 (Zina), m.162 (Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış) gibi özel boşanma sebepleri arasında “onur kırıcı davranış” da sayılmıştır. Eşe hakaret, onur kırıcı davranış kapsamında değerlendirilerek özel boşanma sebebi de teşkil edebilir. ([Sitemizdeki Boşanma Davaları ile İlgili Makalemize Göz Atın: asikhukukburosu.com.tr/bosanma-davasi])
Eşe Hakaret Davalarında Deliller: WhatsApp Yazışmaları ve Ses Kayıtları Ne Kadar Geçerli?
Eşe hakaret suçunun ispatı, özellikle olayın tanığı yoksa, büyük ölçüde mağdurun sunacağı delillere bağlıdır. Günümüzde en sık karşılaşılan delil türleri WhatsApp yazışmaları ve ses kayıtlarıdır.
WhatsApp Yazışmalarının Delil Niteliği
WhatsApp üzerinden gönderilen hakaret içerikli mesajlar, TCK m.125/2 kapsamında suç teşkil eder ve mahkemelerde güçlü bir delil olarak kabul edilir. Ancak bu delillerin hukuka uygun şekilde elde edilmiş olması şarttır.
- Hukuka Uygunluk: Mesajların ekran görüntüleri, mesaj dökümleri (mümkünse bilirkişi marifetiyle telefondan direkt tespit) delil olarak sunulabilir. Önemli olan, bu mesajlara hukuka aykırı bir yolla (örneğin, eşin telefonunu gizlice karıştırarak, şifresini kırarak) ulaşılmamış olmasıdır. Eğer mesajlar size gönderilmişse ve sizin telefonunuzda ise, bunları delil olarak kullanmanız hukuka uygundur.
- İçerik: Mesaj içeriğinin açıkça hakaret unsurlarını taşıması, yani kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte olması gerekir.
- Gönderenin Tespiti: Mesajı gönderen numaranın veya hesabın hakaret eden eşe ait olduğunun şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirlenmesi önemlidir. Telefon numarası genellikle yeterli olmakla birlikte, bazı durumlarda (örneğin, numaranın başkası adına kayıtlı olması ama eş tarafından kullanılması) ek deliller gerekebilir.
Yargıtay kararlarında da WhatsApp, SMS gibi araçlarla gönderilen hakaret içerikli iletilerin delil olarak kabul edildiği görülmektedir. Örneğin, bir Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararında, sanığın müştekiye gönderdiği mesajların hakaret suçunu oluşturduğu ve bu mesajların hukuka uygun delil olduğu belirtilmiştir.
Ses Kayıtlarının Delil Niteliği
Ses kayıtlarının delil niteliği, WhatsApp mesajlarına göre daha tartışmalıdır. Türk hukukunda genel kural, bir kişinin konuşmalarının gizlice kaydedilmesinin hukuka aykırı olduğu ve bu şekilde elde edilen kayıtların delil olarak kullanılamayacağı yönündedir. Bu durum, TCK m.133 (Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması) ve m.134 (Özel hayatın gizliliğini ihlal) suçlarını gündeme getirebilir.
Ancak Yargıtay’ın bazı kararlarında, istisnai durumlarda, başka türlü ispat imkanı olmayan ve ani gelişen bir saldırı (örneğin hakaret, tehdit) karşısında, delil elde etme amacıyla alınan kayıtların hukuka uygun kabul edilebileceği belirtilmiştir. Bu durumlar genellikle şunlardır:
- Ani Gelişen Bir Durum Olması: Planlı bir şekilde değil, o an gelişen bir haksız saldırıyı kaydetme zorunluluğu.
- Başka Türlü İspat İmkânının Olmaması: Hakareti veya tehdidi başka hiçbir delille (tanık vb.) ispatlama olanağının bulunmaması.
- Sadece O Anki Durumu Kaydetme Amacı: Kaydın, suç teşkil eden eylemi ispatlamak dışında başka bir amaçla (örneğin şantaj) kullanılmaması.
Bu konuda Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun E. 2012/5-1270 K. 2013/248 T. 21.5.2013 sayılı kararında; “… kişinin kendisine karşı işlenmekte olan bir suçla ilgili olarak, bir daha kanıt elde etme olanağının bulunmadığı ve yetkili makamlara başvurma imkanının olmadığı ani gelişen durumlarda, örneğin; cinsel saldırı, hakaret, tehdit, iftira veya şantaj gibi bir suç işlemekte olan karşı tarafla yaptığı konuşmaları kayda alması halinin hukuka uygun olduğunun kabulü zorunludur.” şeklinde bir içtihat geliştirilmiştir.
Ancak bu çok hassas bir konudur ve her somut olaya göre ayrı değerlendirme yapılması gerekir. Ses kaydının hukuka uygun olup olmadığına mahkeme karar verecektir. Bu nedenle, ses kaydı almadan önce mutlaka bir avukata danışmak ve riskleri değerlendirmek önemlidir. ([Delil Toplama Yöntemleri Hakkında Bilgi Almak İçin: asikhukukburosu.com.tr/delil-toplama-yontemleri])
Diğer Deliller
- Tanık Beyanları: Hakarete tanık olan kişilerin (aile üyeleri, arkadaşlar, komşular vb.) beyanları önemli bir delildir. Ancak tanıkların olayı bizzat görmüş veya duymuş olmaları gerekir.
- Bilirkişi Raporları: Özellikle dijital delillerin incelenmesi (mesajların gerçekliği, gönderilme zamanı vb.) veya ses kayıtlarının analizi için bilirkişi incelemesi talep edilebilir.
- E-posta Yazışmaları: E-posta yoluyla yapılan hakaretler de yazılı delil niteliğindedir.
- Sosyal Medya Paylaşımları: Eşlerden birinin diğerine yönelik hakaret içeren herkese açık sosyal medya paylaşımları veya özel mesajları da delil olabilir.
Eşe Hakaret Suçunun Yaptırımları Nelerdir?
Eşe karşı işlenen hakaret suçunun çeşitli yaptırımları bulunmaktadır:
- Ceza Hukuku Açısından:
- TCK m.125/1 uyarınca, hakaret suçunu işleyen kişi üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mahkeme, somut olayın özelliklerine (hakaretin ağırlığı, sürekliliği, failin ve mağdurun durumu vb.) göre bu iki cezadan birini veya her ikisini birden (nadiren) takdir edebilir. Genellikle ilk suçlarda ve basit hakaretlerde adli para cezası tercih edilmektedir.
- Eğer hakaret alenen işlenmişse (TCK m.125/4), ceza altıda biri oranında artırılır. Ancak eşler arasındaki hakaret genellikle özel alanda gerçekleşir.
- Hakaret suçu, şikâyete tabi bir suçtur. Mağdurun, fiili ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyette bulunması gerekir. Aksi takdirde şikâyet hakkı düşer.
- Aile Hukuku (Boşanma Davası) Açısından:
- Boşanma Sebebi: Eşe sürekli olarak hakaret etmek, evlilik birliğini temelinden sarsan önemli bir kusurdur ve TMK m.166 uyarınca “şiddetli geçimsizlik” nedeniyle boşanma sebebi sayılır. Ayrıca, ağır derecede onur kırıcı bir davranış (TMK m.162) olarak da değerlendirilip özel boşanma sebebi teşkil edebilir.
- Kusur Durumu: Boşanma davasında hakaret eden eş “kusurlu” veya “daha ağır kusurlu” kabul edilir. Bu durum, nafaka (yoksulluk nafakası) ve maddi-manevi tazminat taleplerini doğrudan etkiler. Hakarete uğrayan eş, daha az kusurlu veya kusursuz ise, diğer eşten maddi ve manevi tazminat talep edebilir (TMK m.174).
- Manevi Tazminat: Eşe hakaret, kişilik haklarına bir saldırı niteliğindedir. Bu nedenle, hakarete uğrayan eş, boşanma davasıyla birlikte veya ayrı bir dava ile manevi tazminat talep edebilir. Manevi tazminat miktarı, hakaretin ağırlığı, tarafların sosyal ve ekonomik durumları gibi faktörlere göre belirlenir.
Aşağıdaki tabloda eşe hakaret suçunun temel unsurları ve olası yaptırımları özetlenmiştir:
Unsur / Sonuç | Açıklama | Örnek / Detay |
---|---|---|
Fiil (Hakaret) | Onur, şeref ve saygınlığı rencide edici söz, yazı, ileti. | Eşe “salak”, “işe yaramaz” demek, küfür etmek, aşağılayıcı eşe hakaret mesajı göndermek. |
Mağdur | Hakarete uğrayan eş. | Mesajı alan, sözleri duyan veya kendisine yönelik onur kırıcı davranışa maruz kalan eş. |
Fail | Hakaret eden eş. | Mesajı gönderen, sözleri söyleyen veya onur kırıcı davranışı sergileyen eş. |
Hukuki Dayanak | TCK m.125, TMK (ilgili maddeler). | Ceza Kanunu’nda suç tanımı, Medeni Kanun’da boşanma ve tazminatla ilgili hükümler. |
Ceza Yaptırımı | 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası. | Şikayete tabidir. 6 ay içinde şikayet edilmelidir. |
Boşanma Davasına Etkisi | Kusur, boşanma sebebi, tazminat nedeni. | Hakaret eden eş ağır kusurlu sayılabilir; yoksulluk nafakası, maddi ve manevi tazminat ödeyebilir. |
Delil Türleri | WhatsApp mesajları, SMS, ses kayıtları (hukuka uygunluk şartıyla), tanık beyanları, e-postalar. | Ekran görüntüleri, mesaj dökümleri, (dikkatli olunması gereken) ses kayıtları. |
Eşe Hakaret Suçunda Dava Süreci Nasıl İşler?
Eşe hakaret suçu nedeniyle bir dava süreci başlatmak için belirli adımların izlenmesi gerekir. Bu süreç genellikle ceza davası ve boşanma davası olmak üzere iki ayrı koldan ilerleyebilir, ancak bazen ceza davasındaki tespitler boşanma davasını etkiler.
1. Şikâyet Aşaması (Ceza Davası İçin)
- Şikâyet Dilekçesi: Hakarete uğrayan eş, öncelikle Cumhuriyet Savcılığı’na veya polis/jandarma karakoluna bir şikâyet dilekçesi vermelidir. Dilekçede, olayın ne zaman, nerede, nasıl gerçekleştiği, hakaret içeren sözler veya mesajlar (mümkünse tam olarak), failin kim olduğu ve deliller (WhatsApp ekran görüntüleri, mesaj dökümleri, tanık bilgileri vb.) açıkça belirtilmelidir.
- Şikâyet Süresi: Hakaret suçu şikâyete tabidir. Mağdur, hakaret eylemini ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyet hakkını kullanmalıdır. Bu süre hak düşürücü süredir; yani süresi içinde şikâyet yapılmazsa dava açılamaz.
- Uzlaştırma: Hakaret suçu, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında uzlaştırmaya tabi suçlardandır. Savcılık, soruşturma aşamasında dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir. Taraflar uzlaşamazsa soruşturmaya devam edilir.
2. Soruşturma Aşaması
- Delil Toplama: Cumhuriyet Savcısı, şikâyet üzerine soruşturma başlatır. Mağdurun ve şüphelinin (hakaret eden eşin) ifadelerini alır, sunulan delilleri toplar, gerekirse tanıkları dinler ve bilirkişi incelemesi yaptırabilir (örneğin, mesajların veya ses kayıtlarının incelenmesi).
- Karar: Soruşturma sonunda savcı, yeterli delil bulunması halinde şüpheli hakkında iddianame düzenleyerek ceza davası açar (kovuşturma aşamasına geçilir). Yeterli delil yoksa veya suç unsurları oluşmamışsa “kovuşturmaya yer olmadığına dair karar” (KYOK ya da takipsizlik kararı) verir.
3. Kovuşturma (Mahkeme) Aşaması
- Duruşmalar: İddianame kabul edilirse, Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava görülmeye başlar. Duruşmalar yapılır, taraflar ve tanıklar dinlenir, deliller tartışılır.
- Savunma Hakkı: Sanık (hakaretle suçlanan eş), savunma hakkına sahiptir. Delillere karşı beyanda bulunabilir, kendi delillerini sunabilir.
- Karar: Mahkeme, yargılama sonunda sanığın suçlu olup olmadığına karar verir. Suçlu bulunursa TCK m.125’e göre cezalandırılır (hapis veya adli para cezası). Beraat kararı da verilebilir.
4. Kanun Yolları
- İstinaf: Mahkemenin kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren belirli bir süre içinde Bölge Adliye Mahkemesi’ne (İstinaf Mahkemesi) istinaf başvurusunda bulunulabilir.
- Temyiz: İstinaf Mahkemesi’nin bazı kararlarına karşı da Yargıtay’a temyiz başvurusunda bulunulabilir.
Boşanma Davası Süreci
Eşe hakaret, aynı zamanda bir boşanma sebebi olduğu için, mağdur eş Aile Mahkemesi’nde boşanma davası da açabilir. Bu dava, ceza davasından bağımsız olarak yürütülebilir. Boşanma davasında hakaret, kusur tespiti, nafaka ve tazminat talepleri açısından değerlendirilir. Ceza davasında verilen bir mahkûmiyet kararı, boşanma davasında hakaretin varlığı ve kusur açısından önemli bir delil teşkil eder. ([Boşanma Dilekçesi Nasıl Hazırlanır? Örnekler İçin Tıklayın: asikhukukburosu.com.tr/bosanma-dilekcesi-ornekleri])
Örnek Olaylar ve Yargıtay Kararları Işığında Durum Değerlendirmesi
Örnek Olay 1: WhatsApp Üzerinden Sürekli Aşağılama
Ankara’da yaşayan Elif Hanım, eşi Kenan Bey tarafından sürekli olarak WhatsApp üzerinden aşağılanmaktadır. Kenan Bey, Elif Hanım’a sık sık “Sen zaten bir işe yaramazsın”, “Cahilsin, ne anlarsın ki?”, “Bıktım senin bu aptallıklarından” gibi mesajlar göndermektedir. Elif Hanım, bu mesajların ekran görüntülerini alarak ve telefonundaki mesajlaşmaları koruyarak bir avukata başvurur. Avukatı, hem hakaret suçundan dolayı Kenan Bey hakkında suç duyurusunda bulunulabileceğini hem de bu mesajların boşanma davasında Kenan Bey’in ağır kusurlu olduğunun ispatı için önemli deliller olduğunu belirtir. Savcılık soruşturması sonucu Kenan Bey hakkında hakaret suçundan dava açılır ve mahkeme, mesaj içeriklerini ve sıklığını dikkate alarak Kenan Bey’i adli para cezasına mahkum eder. Aile Mahkemesi’nde açılan boşanma davasında ise bu mesajlar Kenan Bey’in kusurunu ispatlar ve Elif Hanım lehine tazminata hükmedilir.
Örnek Olay 2: Telefon Görüşmesinde Ani Gelişen Hakaret ve Tehdit
İzmir’de yaşayan Ayşe Hanım, eşiyle yaptığı bir telefon görüşmesi sırasında eşinin kendisine yönelik ağır küfürler ve tehditler savurması üzerine, başka bir delil elde etme imkanı olmadığı ve durumu ispatlayamayacağı endişesiyle konuşmanın bir kısmını telefonunun ses kayıt özelliğiyle kaydeder. Bu kayıtta eşinin “Seni öldürürüm, yaşatmam” gibi tehditleri ve sinkaflı küfürleri yer almaktadır. Ayşe Hanım, bu ses kaydıyla birlikte avukatına başvurur. Avukatı, ses kaydının delil niteliğinin tartışmalı olabileceğini ancak Yargıtay’ın belirli şartlarda (ani gelişen durum, başka delil olmaması) bu tür kayıtları kabul edebildiğini, ancak yine de risk taşıdığını belirtir. Şikayet üzerine savcılık, ses kaydını ve diğer olası delilleri (varsa tanık vb.) değerlendirir. Eğer mahkeme, kaydın hukuka uygun elde edildiğine kanaat getirirse, bu kayıt hem hakaret hem de tehdit suçları açısından önemli bir delil olabilir.
Yargıtay Kararlarından Özetler
- Yargıtay 4. Ceza Dairesi, E. 2020/19856 K. 2021/602 T. 18.1.2021: Bu kararda, sanığın katılan eşine gönderdiği WhatsApp mesajlarında yer alan “karaktersiz, haysiyetsiz” gibi ifadelerin TCK m.125 kapsamında hakaret suçunu oluşturduğu ve sanığın cezalandırılması gerektiği belirtilmiştir. Mesajların varlığı ve içeriği, suçun sübutu için yeterli görülmüştür.
- Yargıtay 18. Ceza Dairesi, E. 2019/9428 K. 2020/674 T. 20.01.2020: Kararda, sanığın ayrıldığı eşine gönderdiği SMS mesajlarındaki “şerefsiz, ahlaksız” gibi sözlerin hakaret suçunu oluşturduğu kabul edilmiştir. İletişim araçlarıyla yapılan hakaretin TCK m.125/2 kapsamında olduğu vurgulanmıştır.
- Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun (CGK) Hukuka Aykırı Delil Değerlendirmesi: CGK’nın birçok kararında (örn: E. 2013/464 K. 2014/136 T. 11.3.2014), hukuka aykırı olarak elde edilen delillerin (örneğin gizlice alınan ses kaydı, izinsiz olarak eşin telefonundan alınan mesajlar) hükme esas alınamayacağı belirtilmektedir. Ancak yukarıda bahsedilen istisnai (ani gelişen, başka türlü ispat imkanı olmayan durumlar) hallerde farklı değerlendirmeler yapılabilmektedir. Bu nedenle her olayın kendi özelinde değerlendirilmesi gerekir.
Bu kararlar, özellikle yazılı iletişim araçlarıyla (WhatsApp, SMS vb.) gönderilen ve hakaret içeren eşe hakaret mesajı niteliğindeki iletilerin, suçun ispatında önemli ve genellikle hukuka uygun deliller olarak kabul edildiğini göstermektedir. Ses kayıtları konusunda ise daha dikkatli bir değerlendirme yapılmaktadır.
Eşe Hakaret Mağdurları İçin Pratik İpuçları
Eşinizden telefonda veya mesaj yoluyla hakarete uğruyorsanız, haklarınızı korumak ve durumu ispatlamak için şu adımları izleyebilirsiniz:
- Sakin Kalın ve Karşılık Vermeyin: Mümkün olduğunca sakinliğinizi koruyun ve aynı şekilde hakaretle veya tehditle karşılık vermekten kaçının. Bu, sizin durumunuzu zora sokabilir.
- Mesajları Saklayın: Size gönderilen hakaret içerikli SMS, WhatsApp, e-posta veya diğer platformlardaki mesajları kesinlikle silmeyin.
- Ekran Görüntüsü Alın: Mesajların ekran görüntülerini alın. Ekran görüntülerinde gönderenin kim olduğu (numara veya profil adı), mesajın içeriği, tarihi ve saati net bir şekilde görünmelidir. Birden fazla mesaj varsa, konuşma bütünlüğünü gösterecek şekilde ekran görüntüleri alın.
- Ses Kayıtları Konusunda Dikkatli Olun: Eğer telefon görüşmesi sırasında hakarete uğruyorsanız ve durumu başka türlü ispatlama imkanınız yoksa, ani gelişen bir durum söz konusuysa ses kaydı almayı düşünebilirsiniz. Ancak bunun hukuki riskleri olabileceğini unutmayın ve bir avukata danışmadan hareket etmeyin.
- Tanık Belirleyin: Eğer hakaretler başkalarının yanında da yapılıyorsa (telefonda hoparlör açıksa ve biri duyuyorsa veya mesajları başkalarına gösteriyorsanız), bu kişilerin tanıklığı önemli olabilir. İsimlerini ve iletişim bilgilerini not edin.
- Tarih ve Saatleri Not Edin: Hakaret içeren her olayın (mesaj, arama) tarihini, saatini ve kısa bir özetini not düşün. Bu, olayın sürekliliğini ve ciddiyetini göstermeye yardımcı olabilir.
- Profesyonel Yardım Alın: En kısa sürede bir avukata başvurun. Bir avukat, durumunuzu hukuki açıdan değerlendirecek, delillerin nasıl toplanıp kullanılacağı konusunda size yol gösterecek ve gerekli hukuki süreçleri (şikâyet, boşanma davası vb.) başlatmanıza yardımcı olacaktır. ([Avukat Murteza Osman AŞIK ile İletişime Geçin: asikhukukburosu.com.tr/iletisim])
- Psikolojik Destek Almayı Düşünün: Sürekli hakarete maruz kalmak psikolojik olarak yıpratıcı olabilir. Gerekirse bir terapist veya danışmandan psikolojik destek almayı ihmal etmeyin.
Hakaret Suçu Şikâyet Dilekçesi Örneği
Aşağıda, eşe hakaret suçu nedeniyle Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunulabilecek genel bir şikâyet dilekçesi örneği bulunmaktadır. Bu sadece bir örnektir ve her somut olayın özelliklerine göre uyarlanmalıdır. Bir avukattan profesyonel yardım alarak dilekçenizi hazırlamanız en doğrusudur.
T.C. [İLGİLİ ŞEHİR] CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NA
MÜŞTEKİ (ŞİKÂYETÇİ) : Adınız Soyadınız (T.C. Kimlik No: …)
ADRES : İkametgah Adresiniz
VEKİLİ (Varsa) : Av. Murteza Osman AŞIK (Adres: … Barosu Sicil No: …)
ŞÜPHELİ (Hakaret Eden Eş) : Eşinizin Adı Soyadı (Biliniyorsa T.C. Kimlik No: …)
ADRES : Eşinizin Bilinen Adresi
SUÇ : Hakaret (TCK m. 125), (varsa Tehdit TCK m. 106)
SUÇ TARİHİ ve YERİ : Olayın/Olayların Geçtiği Tarih(ler) ve Yer (Örn:../../…. tarihinden itibaren devam eden tarihlerde, telefon ve WhatsApp aracılığıyla, [Şehir] )
KONU : Şüphelinin tarafıma yönelik olarak telefon ve WhatsApp mesajları aracılığıyla süreklilik arz eden şekilde hakaret suçunu işlemesi nedeniyle şikâyetimi, delillerimi ve şüpheli hakkında kamu davası açılması talebimi içeren dilekçemdir.
AÇIKLAMALAR :
1. Şüpheli [Eşinizin Adı Soyadı], halen evli olduğum eşimdir/boşanma aşamasında olduğum eşimdir/eski eşimdir. Şüpheli ile aramızda bir süredir devam eden anlaşmazlıklar bulunmaktadır.
2. Şüpheli, özellikle [Başlangıç Tarihi] tarihinden itibaren telefon aramaları ve WhatsApp uygulaması üzerinden bana yönelik olarak sistematik bir şekilde onur, şeref ve saygınlığımı rencide edici nitelikte sözler sarf etmekte ve mesajlar göndermektedir. Bu durum, günlük hayatımı olumsuz etkilemekte ve psikolojik olarak beni yıpratmaktadır. (Bu kısımda olayı kendi durumunuza göre detaylandırın. Olayların nasıl başladığını, ne sıklıkta olduğunu, hakaretlerin içeriğini genel olarak anlatın.)
3. Örneğin, [İlk Örnek Tarih] tarihinde saat [Saat] sularında şüpheli, kullanmakta olduğu [Şüphelinin Telefon Numarası] numaralı telefondan beni aramış ve telefonda bana yönelik olarak “…[Hakaret İçeren Sözler]…” şeklinde ifadeler kullanmıştır. Bu konuşmaya tanık olan (varsa tanık adı soyadı) bulunmaktadır / bu konuşmayı (Yargıtay içtihatları çerçevesinde hukuka uygunluk durumu değerlendirilerek) kaydetmek durumunda kaldım.
4. Yine, [İkinci Örnek Tarih] tarihinde şüpheli, WhatsApp uygulaması üzerinden kullanmakta olduğu [Şüphelinin Telefon Numarası] numaralı hattan, tarafıma ait [Sizin Telefon Numaranız] numaralı hatta “…[Hakaret İçeren Mesaj İçeriği]…” şeklinde bir eşe hakaret mesajı göndermiştir. Bu mesaja ilişkin ekran görüntüsü dilekçemiz ekinde sunulmuştur (EK-1). (Birden fazla mesaj varsa, farklı tarihlerle ve içeriklerle örnekler çoğaltılmalıdır. Her bir eşe hakaret mesajı için tarih, saat ve içerik belirtilmelidir.)
5. Şüphelinin bu eylemleri süreklilik arz etmekte olup, [Üçüncü Örnek Tarih] tarihinde de “…[Hakaret İçeren Başka Bir Mesaj/Söz]…” şeklinde hakaretlerine devam etmiştir. (EK-2: İlgili ekran görüntüsü vb.)
6. Şüphelinin sarf ettiği bu sözler ve gönderdiği mesajlar, TCK m.125 kapsamında açıkça hakaret suçunu oluşturmaktadır. Şüphelinin eylemleri nedeniyle onurum, şerefim ve saygınlığım rencide olmuştur. Bu nedenle şüpheliden şikâyetçiyim.
7. Şüphelinin eylemleri, aynı zamanda evlilik birliğimizin temelinden sarsılmasına neden olmuş olup, bu husus Aile Mahkemesi’nde görülecek/görülmekte olan boşanma davamızda da ayrıca değerlendirilecektir.
DELİLLER :
- WhatsApp mesajlaşma ekran görüntüleri (EK-1, EK-2, …),
- Telefon arama kayıtları (HTS kayıtlarının celbi talep edilir),
- (Hukuka uygunluğu mahkemece değerlendirilmek üzere) Ses kayıtları (varsa),
- Tanı Beyanları (Tanıkların Adı Soyadı ve Adresleri aşağıda belirtilmiştir),
- Tanık 1: [Adı Soyadı], [Adresi], [Telefon Numarası]
- Tanık 2: [Adı Soyadı], [Adresi], [Telefon Numarası] (varsa)
- Gerektiğinde her türlü yasal delil.
HUKUKİ NEDENLER : TCK m. 125, m.106 (tehdit varsa), CMK ve ilgili sair mevzuat.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle ve Sayın Savcılığınızca re’sen (kendiliğinden) gözetilecek hususlar çerçevesinde;
- Şüpheli [Eşinizin Adı Soyadı] hakkında üzerine atılı hakaret (ve varsa tehdit) suçundan dolayı gerekli soruşturmanın yapılarak cezalandırılması için kamu davası açılmasına karar verilmesini,
- Soruşturma aşamasında uzlaşma teklif edilirse, uzlaşmak İSTEMEDİĞİMİ (veya istediğinizi) beyan ederim.
Saygılarımla arz ve talep ederim. [Tarih]
Müşteki
Adınız Soyadınız
İmza
EKLER:
- EK-1: … tarihli WhatsApp mesajı ekran görüntüsü
- EK-2: … tarihli WhatsApp mesajı ekran görüntüsü
- EK-3: Kimlik Fotokopisi
- (Varsa diğer deliller)
Unutmayın: Bu dilekçe örneği genel bir çerçeve sunmaktadır. Kendi durumunuza özel detayları eklemeli ve bir avukattan yardım almalısınız.
Sessiz Kalmayın, Haklarınızı Bilin
Eşler arasında yaşanan ve telefonda veya mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla gerçekleşen hakaret, sadece bir aile içi tatsızlık olarak görülmemelidir. Bu tür eylemler, Türk Ceza Kanunu kapsamında suç teşkil eden, kişinin onurunu ve saygınlığını zedeleyen ciddi durumlardır. Özellikle eşe hakaret mesajı şeklinde gelen iletiler, somut delil niteliği taşıyarak hukuki süreçlerde önemli rol oynar.
Mağdur olan eşin, bu tür durumlar karşısında sessiz kalmaması, hakaret içeren mesajları ve diğer delilleri dikkatlice toplaması ve en kısa sürede hukuki destek alması büyük önem taşır. Unutulmamalıdır ki, hakaret suçu şikâyete bağlı bir suçtur ve belirli bir süre içinde şikâyette bulunulması gerekir.
Hakkını Aramaktan Korkma
Eşinizden hakaret görüyorsanız, bu duruma katlanmak zorunda değilsiniz. Hukuk sistemi, kişilik haklarınızı ve onurunuzu korumak için çeşitli mekanizmalar sunmaktadır. Bir avukat aracılığıyla yasal yollara başvurarak hem cezai yaptırım uygulanmasını sağlayabilir hem de boşanma davası gibi süreçlerde haklarınızı daha etkin bir şekilde savunabilirsiniz. Unutmayın, kimse size hakaret etme veya onurunuzu kırma hakkına sahip değildir. Hakkınızı aramak, kendinize ve geleceğinize duyduğunuz saygının bir göstergesidir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru: Eşime sinirle “aptal” dedim, bu hakaret sayılır mı?
Cevap: Evet, “aptal” kelimesi kişinin zekâsını aşağılayıcı bir ifade olup, onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte olduğu için TCK m.125 kapsamında hakaret suçunu oluşturabilir. Ancak her somut olayın kendi içinde (söyleniş biçimi, bağlamı, sürekliliği vb.) değerlendirilmesi gerekir. Anlık bir öfkeyle söylenen tek bir kelime için mahkeme farklı takdir kullanabilir, ancak genel kabul bu tür ifadelerin hakaret olduğu yönündedir.
Soru: Eşim bana WhatsApp’tan küfürlü mesaj attı, ne yapmalıyım?
Cevap: Öncelikle mesajları silmeyin ve ekran görüntülerini alın (tarih, saat ve gönderen görülecek şekilde). Bu mesajlar hakaret suçunun delilidir. Bir avukata danışarak 6 aylık şikâyet süresi içinde Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Ayrıca bu mesajlar, boşanma davasında eşinizin kusurunu ispatlamak için de kullanılabilir.
Soru: Eşimin bana hakaret ettiğini kanıtlayamazsam ne olur?
Cevap: Ceza hukukunda “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi geçerlidir. Eğer eşinizin size hakaret ettiğini şüpheye yer bırakmayacak şekilde (mesaj, ses kaydı, tanık vb. delillerle) ispatlayamazsanız, ceza davasında beraat kararı çıkabilir. Bu nedenle delillerin toplanması ve sunulması çok önemlidir.
Soru: Eşe hakaret davası ne kadar sürer?
Cevap: Dava süresi, mahkemenin iş yoğunluğuna, delillerin toplanma sürecine, tanıkların dinlenmesine ve dosyanın karmaşıklığına göre değişir. Basit hakaret davaları birkaç aydan 1-1.5 yıla kadar sürebilir. İstinaf ve temyiz aşamaları bu süreyi uzatabilir.
Soru: Eşimle barışırsak şikâyetimi geri alabilir miyim?
Cevap: Evet, hakaret suçu şikâyete tabi olduğu için, soruşturma aşamasında veya dava kovuşturma aşamasında hüküm kesinleşinceye kadar şikâyetinizden vazgeçebilirsiniz. Vazgeçme durumunda ceza davası düşer. Ancak, aynı eylemden dolayı tekrar şikâyetçi olamazsınız.
Bu makale hukuki bir bilgilendirme amacı taşımakta olup, somut durumunuza ilişkin detaylı bilgi ve danışmanlık için mutlaka bir avukata başvurmanız önerilir.
Av. Murteza Osman AŞIK