Miras, vefat eden bir kişinin (miras bırakan) mal varlığının kanun veya vasiyetname yoluyla belirlenen kişilere (mirasçılar) geçmesidir. Miras hukuku, mirasın nasıl paylaştırılacağını, mirasçıların haklarını ve yükümlülüklerini düzenleyen hukuk dalıdır. Miras hukuku, aile hukuku ile yakından ilişkilidir ve genellikle aile bireyleri arasında anlaşmazlıklara yol açabilir. Bu nedenle, miras hukuku konularında uzman bir avukattan hukuki danışmanlık almak önemlidir. Aşık Hukuk Bürosu olarak, mirasın reddi, mirastan feragat, miras paylaşımları ve diğer miras hukuku konularında uzmanlaşmış ekibimizle Batman’da hizmetinizdeyiz.

Miras Nedir?

Miras, bir kişinin vefatı halinde geride bıraktığı tüm mal varlığı ve borçlarının tamamını ifade eder1. Bu mal varlığı, taşınır ve taşınmaz mallar, para, haklar ve alacaklar gibi değerleri içerir2. Miras bırakanın ölümüyle birlikte, bu mal varlığı ve borçlar, yasal düzenlemelere veya vasiyetnameye göre mirasçılara geçer2. Miras hukuku, bu geçiş sürecini ve mirasçıların haklarını belirleyen kurallar bütünüdür2. Tereke ise, vefat eden kişinin mirasının tamamını, yani aktif ve pasif tüm mal varlığını ifade eder2.

Miras hukukunun temel dayanağı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’dur1. Bu kanun, mirasın kimlere kalacağını, mirasçıların haklarını ve yükümlülüklerini, mirasın paylaşımını ve diğer miras hukuku konularını düzenler. Miras hukuku ayrıca, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu gibi diğer kanunlarla da ilişkilidir1. Ölümü ile hakları kanunda tanımlanmış mirasçılara intikal eden kişiye “miras bırakan” denir2. Miras bırakan, terekesinde “ölüme bağlı tasarruf” ile dilediği gibi değişiklik yapabilir3. Ölüme bağlı tasarruf, miras bırakanın vasiyetname veya miras sözleşmesi gibi hukuki araçlarla mirasının paylaşımını belirlemesidir.

Mirasın açılması, miras bırakanın öldüğü anda gerçekleşir4. Mirasın açılmasıyla birlikte, miras bırakanın mal varlığı, bir bütün olarak mirasçılara geçer4. Mirasçılar, miras bırakanın ayni haklarını, alacaklarını, diğer mal varlığı haklarını, taşınır ve taşınmazlar üzerindeki zilyetliklerini doğrudan doğruya kazanırlar4. Aynı şekilde, mirasçılar, miras bırakanın borçlarından da kişisel olarak sorumlu olurlar4.

Miras Payları

Miras payları, mirasçıların murisin mal varlığından ne kadar pay alacaklarını belirleyen oranlardır3. Miras payları, Türk Medeni Kanunu’nda belirlenen zümre sistemine göre hesaplanır3. Zümre sistemi, mirasçıları üç zümreye ayırır:

• Birinci Zümre: Murisin altsoyu (çocukları, torunları vb.) 5 Altsoy, miras bırakanın çocukları, torunları ve onların çocukları gibi doğrudan soyundan gelen kişileri ifade eder.
• İkinci Zümre: Murisin anne ve babası ve onların altsoyu (kardeşler vb.) 5
• Üçüncü Zümre: Murisin büyükanne ve büyükbabaları ve onların altsoyu (amca, hala, dayı, teyze vb.) 5

Miras payları, her zümredeki mirasçı sayısına ve murisin sağ kalan eşinin olup olmamasına göre değişir5. Mirasçılık belgesi, mirasçıların kimler olduğunu ve miras paylarını gösteren resmi bir belgedir2. Bu belge, Sulh Hukuk Mahkemesi veya noterden alınabilir6. Aşağıdaki tablo, farklı durumlarda miras paylarını göstermektedir: 7

Saklı pay, miras bırakanın sağlığında veya vasiyetnamesinde başkasına devretmesine izin verilmeyen mirasın bir bölümüdür8. Saklı pay, miras bırakanın tasarruf yetkisini sınırlayan bir haktır ve mirasçıların miras hakkını korur9. Saklı pay oranları, altsoy için yasal miras payının yarısı, anne ve baba için yasal miras payının dörtte biri, eş için altsoy veya anne baba varsa yasal miras payının tamamı, diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçüdür7.

Tablo incelendiğinde, mirasçıların paylarının, miras bırakanın eşi ve çocuklarının olup olmamasına göre değişiklik gösterdiği görülmektedir. Örneğin, miras bırakanın eşi ve çocukları varsa, eş mirasın 1/4’ünü alırken, çocuklar kalan 3/4’ü kendi aralarında eşit olarak paylaşırlar7. Eşin ve çocukların saklı payları da bu oranlara göre belirlenir7.

Miras Kime Kalır?

Miras, öncelikle yasal mirasçılara kalır2. Yasal mirasçılar, kanunla belirlenen ve miras bırakanla arasında belirli bir akrabalık bağı bulunan kişilerdir2. Yasal mirasçılar, zümre sistemine göre sıralanır ve birinci zümrede mirasçı varsa, diğer zümrelerdeki mirasçılar miras hakkını kaybeder10. Yasal mirasçı olabilmek için, Türk Medeni Kanunu’nun 495-501. maddeleri arasında sayılan kişilerden olmak, murisin ölümü anında sağ olmak, mirastan feragat etmemiş olmak, reddi miras yapmamış olmak ve mirastan çıkarılmamış olmak gibi şartları taşımak gerekir3.

Yasal mirasçıların yanı sıra, miras bırakan, vasiyetname veya miras sözleşmesi ile atanmış mirasçılar da belirleyebilir2. Atanmış mirasçılar, yasal olarak mirasçı olmasalar da, miras bırakanın iradesiyle mirasçı olurlar2. Miras bırakan, ağır bir suç işleyen veya aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmeyen saklı paylı mirasçısını, ölüme bağlı tasarrufla mirastan çıkarabilir3.

Yasal mirasçılar ve atanmış mirasçılar arasındaki temel fark, yasal mirasçıların kanunla belirlenmesi, atanmış mirasçıların ise miras bırakanın iradesiyle belirlenmesidir12. Yasal mirasçılar, miras bırakanın belirli bir akrabalık bağı içinde olması gerekirken, atanmış mirasçılar için böyle bir zorunluluk yoktur12.

Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir?

Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakan ile mirasçısı arasında yapılan ve mirasçının miras hakkından vazgeçtiğini belirten bir sözleşmedir13. Bu sözleşme ile mirasçı, miras bırakanın ölümünden sonra mirasçılık sıfatını kaybeder ve mirasın paylaşımına katılamaz13. Mirastan feragat sözleşmesi, mirasçıların kendi aralarında yapabilecekleri bir sözleşme değildir13. Bu sözleşme, miras bırakan ile bir veya daha fazla mirasçısı arasında yapılabilir14.

Mirastan feragat sözleşmesi, ivazlı veya ivazsız olabilir15. İvazlı mirastan feragat sözleşmesinde, mirasçı, miras hakkından vazgeçmesi karşılığında miras bırakanından bir menfaat sağlar15. İvazsız mirastan feragat sözleşmesinde ise mirasçı, herhangi bir karşılık almadan miras hakkından vazgeçer15. Mirastan feragat sözleşmesi ile mirasçı, miras hakkından tamamen veya kısmen feragat edebilir15. Ayrıca, mirasçı, miras hakkından belirli bir kişi lehine de feragat edebilir13.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin Hukuki Sonuçları

Mirastan feragat sözleşmesinin en önemli sonucu, feragat edenin mirasçılık sıfatını kaybetmesidir16. Mirastan feragat eden, miras bırakanın ölümünden sonra mirası reddetmiş gibi kabul edilir ve mirasın paylaşımına katılamaz16. Bu durum, feragat edenin altsoyunu da etkileyebilir16. İvazlı mirastan feragat sözleşmesinde, aksi kararlaştırılmadıkça, feragat edenin altsoyu da mirasçılık sıfatını kaybeder16. İvazsız mirastan feragat sözleşmesinde ise feragat, sadece feragat edeni bağlar ve altsoyu miras hakkını korur16.

Mirastan feragat sözleşmesi, belirli bir kişi lehine yapılmışsa ve bu kişi herhangi bir nedenle mirasçı olamıyorsa, feragat hükümden düşer16. Bu durumda, feragat eden kişi yeniden mirasçı sıfatını kazanır16.

Kimler Mirastan Feragat Sözleşmesi Yapabilir?

Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakan ile yasal mirasçıları arasında yapılabilir17. Mirasçının, hangi derecede mirasçı olduğu, saklı payı olup olmadığı veya yasal mirasçı ya da atanmış mirasçı olduğu fark etmeksizin, miras bırakan ile feragat sözleşmesi yapabilir14.

Mirastan feragat sözleşmesi yapabilmek için, miras bırakan ve mirasçının ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmaları, kısıtlı olmamaları gerekir14. Ayrıca, 65 yaşın üzerindeki kişilerin mirastan feragat sözleşmesi yapabilmeleri için noterden “akıl sağlığı yerindedir” raporu almaları gerekmektedir18.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin Şartları Nelerdir?

Mirastan feragat sözleşmesinin geçerli olabilmesi için, resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekir18. Sözleşmenin tarafları, arzularını resmi memura aynı zamanda bildirirler ve düzenlenen sözleşmeyi memurun ve iki tanığın önünde imzalarlar18. Mirastan feragat sözleşmesi, noter huzurunda yapılmalıdır19.

Mirastan feragat sözleşmesinin geçerlilik şartları şunlardır:

• Serbest irade: Tarafların feragat etmeye karar verme yeteneği olmalı ve kararları serbest iradeleriyle alınmalıdır19.
• Yasal olarak yetkin taraflar: Sözleşmeyi imzalayan taraflar, yasal olarak yetkin olmalıdır19.
• Resmiyet: Mirastan feragat sözleşmesi, noter huzurunda düzenlenir ve noter tarafından onaylanır19.
• Belirsizlikten arındırılmış olma: Mirastan feragat sözleşmesi, feragat edilen miras haklarını net bir şekilde belirtmelidir19.
• İçtihatlar ve Yargıtay kararlarına uygunluk: Sözleşmenin geçerliliği, ilgili içtihatlar ve Yargıtay kararlarına uygun olmalıdır19.

Mirastan feragat sözleşmesi, hukuka veya ahlaka aykırı ise, tarafların ehliyetsizliği veya irade sakatlığı varsa ya da sözleşmede şekil şartlarına uyulmamışsa iptal edilebilir19. Ayrıca, miras bırakan, feragat eden mirasçıya verdiği karşılığı ödemezse veya feragat eden mirasçı, miras bırakanına karşı mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan bir davranışta bulunursa, sözleşme iptal edilebilir13.

Sağlık Raporunun Önemi

Mirastan feragat sözleşmesi yaparken, özellikle 65 yaş üstü kişiler için sağlık raporu alınması önemlidir18. Sağlık raporu, kişinin akıl sağlığının yerinde olduğunu ve sözleşmeyi kendi iradesiyle imzaladığını gösterir18. Bu rapor, ileride ortaya çıkabilecek olası uyuşmazlıklarda delil niteliği taşır18. Sağlık raporu, kişinin hukuki işlem yapma ehliyetine sahip olduğunu kanıtlar ve sözleşmenin geçerliliğini destekler20.

Sağlık raporu, aile hekiminden veya bir devlet hastanesinin psikiyatri bölümünden alınabilir18. Raporun, işlem yapılacak gün ile aynı gün içinde alınması gerekmektedir18.

Genel Olarak

Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakanın tasarruf özgürlüğünü genişletmek ve mirasın paylaşımını düzenlemek için kullanılan bir hukuki araçtır21. Mirastan feragat sözleşmesinin avantajları ve dezavantajları şunlardır:

Avantajları:

• Miras bırakan, mirasının tamamını veya bir kısmını istediği kişiye bırakabilir22.
• Miras paylaşımı anlaşmazlıklarının önüne geçilebilir13.
• Mirasçı, mirasın getirdiği borç ve yükümlülüklerden kurtulabilir14.

Dezavantajları:

• Mirastan feragat eden mirasçı, miras hakkını kaybeder23.
• İvazlı mirastan feragat sözleşmesi, feragat edenin altsoyunu da etkileyebilir23.
• Mirastan feragat sözleşmesi, belirli şartlarda iptal edilebilir23.

Mirastan feragat sözleşmesi ile mirasın reddi, her ikisi de mirasçılık sıfatının sona erdirilmesine yol açan hukuki işlemler olsa da, aralarında bazı farklar bulunur. Mirasın reddi, miras bırakanın ölümünden sonra tek taraflı bir irade beyanıyla yapılırken, mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakanın sağlığında ve onun da katılımıyla iki taraflı olarak yapılır24. Mirasın reddi, miras bırakanın ölümünden itibaren üç ay içinde yapılmalıdır, ancak mirastan feragat sözleşmesi için böyle bir süre kısıtlaması yoktur24.

Miras feragat sözleşmesi, miras hukuku alanında önemli bir yere sahip olan bir sözleşme türüdür. Bu sözleşme, miras bırakanın tasarruf özgürlüğünü genişletirken, mirasçıların da haklarını korur. Ancak, mirastan feragat sözleşmesinin yapılması ve uygulanması karmaşık bir süreç olabilir. Bu nedenle, miras hukuku konularında uzman bir avukattan hukuki danışmanlık almak, olası anlaşmazlıkların önüne geçmek ve hak kayıplarını önlemek için önemlidir. Aşık Hukuk Bürosu, miras hukuku alanında uzman avukat kadrosuyla Batman’da miras davaları ve miras sözleşmeleri konusunda size yardımcı olmaktan mutluluk duyacaktır22. Detaylı bilgi ve hukuki danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Alıntılanan çalışmalar

1. Miras Hukuku – Genç Hukuk Ofisi, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.genchukukofisi.com/miras-hukuku/
2. Miras Hukuku Nedir? – Kulaçoğlu Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://kulacoglu.av.tr/miras-hukuku-nedir/
3. Yasal Mirasçılar ve Yasal Mirasçıların Açabileceği Davalar 2024 – Denktaş Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://denktas.av.tr/miras-hukuku/yasal-mirascilar
4. Mirasın Açılması ve Mirasın Kazanılması – Avukat & Arabulucu Seher KIRBAŞ CANİKOĞLU, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.seherkirbascanikoglu.av.tr/mirasin-kazanilmasi/
5. Türk Medeni Kanunu’na Göre Yasal Mirasçılar ve Miras Payları – Asrın Grup, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://asringrup.com/makaleler/turk-medeni-kanununa-gore-yasal-mirascilar-ve-miras-paylari
6. Veraset İşlemleri Nasıl Yapılır ? – T.C. Arnavutköy Belediyesi, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.arnavutkoy.bel.tr/hizmet-rehberi/1641/veraset-islemleri-nasil-yapilir-
7. Miras Payları ve Miras Payları Tablo (2024) – Denktaş Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://denktas.av.tr/miras-hukuku/miras-paylari
8. Saklı Pay Nedir? – Oranları Nasıl Hesaplanır? – OR Hukuk, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://or.av.tr/sakli-pay-nedir/
9. Saklı Pay Nedir? – YAVUZ HUKUK BÜROSU, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.eyavuz.av.tr/sakli-pay-nedir/
10. Yasal Mirasçılar ve Miras Payları | Kulaçoğlu Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://kulacoglu.av.tr/yasal-mirascilar-ve-miras-paylari/
11. Yasal Mirasçılar Kimlerdir? 2025 Avukat Mustafa Kök, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.mustafakok.av.tr/yasal-mirascilar-kimlerdir/
12. Mirasta Mal Paylaşımı ve Mirasçılık – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/medeni-hukuk/mirasta-mal-paylasimi-ve-mirascilik-nedir.html
13. Mirastan Feragat Sözleşmesi – Artemis Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.artemishukuk.com/makaleler/mirastan-feragat-sozlesmesi/
14. Mirastan Feragat Sözleşmesi 2025 – Mg HUKUK, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.mghukuk.av.tr/mirastan-feragat-sozlesmesi/
15. Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir? Nasıl Yapılır? – Tekcan Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.tekcan.av.tr/mirastan-feragat-sozlesmesi/
16. mirastan feragat sözleşmesinin mirasçılık belgesinde gösterilmesi – İzmir Barosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.izmirbarosu.org.tr/pdfdosya/mirastan-feraga2021122155033367.pdf
17. MİRASTAN FERAGAT – Hukuk Fakültesi, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2019/09/SEREF-ERTAS.pdf
18. Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir, Nasıl Yapılır, İvazlı ve İvazsız Feragatin Farkları Nelerdir? 2024, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.delilavukatlik.com/post/mirastan-feragat-sozlesmesi
19. MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ – ŞARTLARI – İPTALİ – Harbiye Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.harbiyehukuk.com/mirastan-feragat-sozlesmesi-iptali/
20. İşe Giriş Sağlık Raporu Nedir? Nasıl ve Nereden Alınır? – Acıbadem Hayat, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.acibadem.com.tr/hayat/ise-giris-saglik-raporu-nasil-alinir/
21. MĐRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESĐ VE HÜKÜMLERĐNE ĐLĐŞKĐN BAZI SORUNLAR – Hukuk Fakültesi, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://hukuk.deu.edu.tr/dosyalar/dergiler/dergimiz9ozel/halbas.pdf
22. Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir? – Sinan Eroğlu Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.sinaneroglu.av.tr/mirastan-feragat-sozlesmesi-nedir/
23. Mirastan Feragat (Olumsuz Miras) Sözleşmesi | Mersin Miras Hukuku Avukatı, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://reyhankayisli.av.tr/mirastan-feragat-sozlesmesi-avukat-izmir/
24. Reddi Miras Nedir? – 2025 – Mert Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://www.hakanmert.av.tr/reddi-miras-nedir/
25. Mirastan Feragat Sözleşmesi – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Ocak 27, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/medeni-hukuk/mirastan-feragat-sozlesmesi.html