Boşanma davaları, taraflar için oldukça yıpratıcı ve duygusal süreçlerdir. Bu süreçte haklılığını ispatlamak isteyen bazı kişiler, maalesef hukuka aykırı yollara başvurabilmektedir. Özellikle boşanmada sahte belge sunmak, sadece davanın seyrini olumsuz etkilemekle kalmaz, aynı zamanda Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 204. maddesi uyarınca “Belgede Sahtecilik” suçunu oluşturur ve hapis cezası gibi son derece ciddi yaptırımları beraberinde getirir. Bu yazımızda, boşanma davasında sahte belge sunmanın hukuki boyutlarını, olası sonuçlarını ve bu durumla karşılaşıldığında neler yapılması gerektiğini Av. Murteza Osman AŞIK olarak sizler için detaylı bir şekilde ele alacağız.

Boşanma sürecinde tarafların iddialarını desteklemek amacıyla mahkemeye sundukları her türlü yazılı veya görsel materyal delil niteliği taşır. Ancak bu delillerin gerçeği yansıtması ve hukuka uygun yollarla elde edilmiş olması esastır. Aksi takdirde, sahte delil sunan taraf, hem boşanma davasında haksız duruma düşebilir hem de ciddi bir ceza yargılamasıyla karşı karşıya kalabilir.

Sahte Belge Nedir? TDK Anlamı ve Hukuki Çerçevesi

Öncelikle “sahte” kelimesinin ne anlama geldiğine bakalım.

Hukuki anlamda sahte belge ise, içeriği veya düzenleyeni itibarıyla gerçeği yansıtmayan, aldatma kabiliyetine sahip her türlü yazılı doküman, dijital kayıt veya benzeri materyali ifade eder. Bir belgenin sahte sayılabilmesi için, başkalarını yanıltma potansiyeline sahip olması ve bu amaçla hazırlanmış ya da kullanılmış olması gerekir.

Belgede sahtecilik suçu, TCK’nın “Kamu Güvenine Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir. Bu da gösteriyor ki, sahte belge düzenlemek veya kullanmak sadece kişilere karşı değil, aynı zamanda toplumun belgelere olan güvenine karşı işlenmiş bir suçtur.

Boşanma Davasında Sahte Belge Sunmanın Hukuki Dayanakları

Boşanma davalarında sahte belge sunulması, temel olarak iki ana kanun maddesi çerçevesinde değerlendirilir:

1. Türk Ceza Kanunu (TCK) Madde 204 – Resmi Belgede Sahtecilik:Bu maddeye göre, bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Eğer bu suç, kamu görevlisi tarafından görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu bir resmi belge üzerinde işlenirse, ceza üç yıldan sekiz yıla kadar hapis olur.Boşanma davasında mahkemeye sunulan ve kamu kurumları tarafından düzenlenmiş (nüfus kayıt örneği, tapu kaydı, vergi levhası, SGK hizmet dökümü gibi) belgeler üzerinde yapılan oynamalar veya bu tür belgelerin sahte olarak üretilmesi bu kapsama girer.
2. Türk Ceza Kanunu (TCK) Madde 207 – Özel Belgede Sahtecilik:Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Özel belge, resmi belge niteliği taşımayan her türlü yazılı evraktır. Örneğin, taraflar arasındaki bir sözleşme, özel bir şirkete ait maaş bordrosu, kira kontratı, özel mektuplar, e-posta çıktıları, WhatsApp yazışmaları gibi belgeler özel belge niteliğindedir.Boşanma davalarında sıkça karşılaşılan sahte maaş bordroları, tahrif edilmiş mesajlaşma ekran görüntüleri, sahte borç senetleri bu madde kapsamında değerlendirilir. Boşanmada sahte belge sunmak, çoğunlukla bu madde üzerinden cezalandırılır.
3. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ve Deliller:HMK’ya göre, mahkemeye sunulan delillerin hukuka uygun olması gerekir. Sahte olduğu anlaşılan bir delil, mahkeme tarafından dikkate alınmaz. Dahası, sahte delil sunan taraf aleyhine bir durum oluşur ve davanın sonucunu olumsuz etkileyebilir. Hakim, belgenin sahteliğinden şüphelenirse veya taraflardan biri iddia ederse, bilirkişi incelemesi (grafoloji, adli bilişim uzmanı vb.) talep edebilir.

Boşanma Davalarında Sıkça Karşılaşılan Sahte Belge Türleri

Boşanma süreçlerinde, taraflar avantaj elde etmek amacıyla çeşitli belgelerde sahteciliğe başvurabilirler. İşte bazı yaygın örnekler:

• Sahte Maaş Bordroları veya Gelir Belgeleri: Özellikle nafaka miktarını etkilemek amacıyla gelirin düşük veya yüksek gösterildiği sahte bordrolar.
• Sahte Banka Dekontları veya Hesap Hareketleri: Mal paylaşımını etkilemek veya mal kaçırıldığını gizlemek için düzenlenen sahte banka kayıtları.
• Tahrif Edilmiş Mesajlaşma Kayıtları (WhatsApp, SMS, E-posta): Aldatma, hakaret veya tehdit gibi iddiaları desteklemek için üzerinde oynanmış, eklemeler veya çıkarmalar yapılmış dijital yazışmalar.
• Sahte Fotoğraflar veya Videolar: Fotomontaj veya kurgu yoluyla oluşturulmuş, gerçeği yansıtmayan görsel materyaller.
• Sahte Borç Senetleri veya Sözleşmeler: Mal paylaşımından kaçırmak amacıyla üçüncü kişilerle yapılmış gibi gösterilen sahte borçlanma belgeleri.
• Sahte Sağlık Raporları (Darp Raporu vb.): Fiziksel şiddet iddialarını güçlendirmek için gerçeğe aykırı düzenlenen veya tahrif edilen sağlık raporları.
• Sahte Fatura veya Gider Belgeleri: Ortak giderler veya kişisel harcamalar konusunda yanıltıcı bilgi sunmak amacıyla hazırlanan belgeler.
• Sahte Tanık Beyanları (Yazılı): Gerçek olmayan olayları doğrulamak için hazırlanan ve tanık imzası taklit edilen yazılı beyanlar.

Bu tür belgelerin mahkemeye sunulması, belgede sahtecilik suçunu oluşturmanın yanı sıra, adaletin yanıltılmasına yönelik ciddi bir girişim olarak kabul edilir.

Boşanma Davasında Sahte Belge Sunmanın Sonuçları Nelerdir?

Sahte belge sunmanın sonuçları oldukça ağırdır ve birden fazla boyutta kendini gösterir:

1. Cezai Sonuçlar (Hapis Cezası)

Yukarıda belirttiğimiz TCK Madde 204 veya 207 uyarınca, sahte belgeyi düzenleyen veya bilerek kullanan kişi hakkında ceza davası açılır. Bu dava sonucunda kişi, belgenin niteliğine göre 1 yıldan 8 yıla kadar değişen hapis cezalarına çarptırılabilir. Ayrıca, bu suç nedeniyle alınan bir mahkumiyet, kişinin adli sicil kaydına (sabıka kaydı) işlenir.

2. Hukuki Sonuçlar (Boşanma Davası Açısından)

• Delilin Geçersiz Sayılması: Sahte olduğu anlaşılan belge, mahkeme tarafından delil olarak kabul edilmez.
• Davanın Kaybedilmesi Riski: Sahte delile dayanan iddialar çöker ve bu durum, sahte delil sunan tarafın davasını kaybetmesine veya taleplerinin reddedilmesine yol açabilir.
• Kötü Niyet Tazminatı: Mahkeme, sahte delil sunan tarafın kötü niyetli olduğuna kanaat getirirse, karşı taraf lehine tazminata hükmedebilir.
• Yargılama Giderleri ve Vekalet Ücreti: Davayı kaybeden ve haksız çıkan taraf, tüm yargılama giderlerini ve karşı tarafın avukatlık ücretini ödemek zorunda kalabilir.
• Hakimin Takdiri: Hakimin, sahte delil sunan taraf hakkındaki genel kanaati olumsuz etkilenir. Bu durum, davanın diğer aşamalarında ve takdir yetkisi kullanılan konularda (örneğin, velayet, nafaka miktarı) aleyhe bir durum yaratabilir.

3. İtibar Kaybı ve Diğer Olumsuzluklar

Mahkemede sahte belge sunduğu ortaya çıkan bir kişi, sadece yasal yaptırımlarla değil, aynı zamanda sosyal çevresinde ve toplum nezdinde ciddi bir itibar kaybıyla da karşı karşıya kalır. Bu durum, kişinin gelecekteki ilişkilerini ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir.

Sahte Belge Sunulduğu Nasıl Anlaşılır ve İspatlanır?

Bir boşanma davasında sunulan belgenin sahte olduğundan şüpheleniliyorsa, bu durumun ispatlanması için çeşitli yöntemler mevcuttur:

• Mahkemenin Resen Araştırması: Hakim, bir belgenin sahteliğinden şüphelenirse veya çelişkili bulursa, kendiliğinden araştırma yapabilir, ilgili kurumlardan bilgi isteyebilir.
• Tarafların İtirazı ve Delil Sunması: Karşı taraf, sunulan belgenin sahte olduğunu iddia ederek itiraz edebilir ve bu iddiasını destekleyen kendi delillerini sunabilir.
• Bilirkişi İncelemesi: En önemli ispat yollarından biridir.
  • Grafoloji (Yazı ve İmza İncelemesi): El yazısı veya imza içeren belgelerde (senet, mektup vb.), grafoloji uzmanları belgedeki yazı ve imzanın iddia edilen kişiye ait olup olmadığını inceler.
  • Adli Bilişim İncelemesi: Dijital belgeler (e-posta, mesajlaşma kayıtları, bilgisayar dosyaları, dijital fotoğraflar) için adli bilişim uzmanları görevlendirilir. Bu uzmanlar, belgenin oluşturulma tarihi, üzerinde değişiklik yapılıp yapılmadığı, meta verileri gibi teknik detayları inceler.
  • Belge İnceleme Uzmanları: Kağıt türü, mürekkep analizi, baskı teknikleri gibi fiziksel özellikler incelenerek belgenin sahteliği ortaya konulabilir.
• Tanık Beyanları: Belgenin hazırlanma sürecine veya içeriğinin gerçek dışı olduğuna dair bilgisi olan tanıkların dinlenmesi, sahteciliğin ispatına yardımcı olabilir.
• Diğer Delillerle Çelişki: Sunulan sahte belgenin, dosyadaki diğer kesin ve güvenilir delillerle çelişmesi de sahteliğine bir karine teşkil edebilir.

Unutulmamalıdır ki, bir belgenin sahte olduğunu iddia eden taraf, bu iddiasını somut delillerle desteklemekle yükümlüdür. Bu nedenle, böyle bir şüphe durumunda mutlaka bir avukattan hukuki destek almak kritik öneme sahiptir.

Örnek Olaylar (Türkiye’den Gerçekçi Senaryolar)

Aşağıda, kimlik bilgileri gizlenerek Türkiye’de yaşanmış olabilecek veya yaşanması muhtemel örnek olaylara yer verilmiştir:

Örnek Olay 1: Sahte Maaş Bordrosu ile Nafaka Oyunu

Ayşe Hanım, eşi Mehmet Bey’e karşı boşanma davası açar ve kendisi ile çocukları için nafaka talep eder. Mehmet Bey, özel bir şirkette yönetici olarak çalışmasına rağmen, nafaka miktarını düşük tutmak amacıyla muhasebeci bir arkadaşıyla anlaşarak aylık gelirini olduğundan çok daha düşük gösteren sahte bir maaş bordrosu düzenletir ve mahkemeye sunar. Ayşe Hanım’ın avukatı durumdan şüphelenir. Mehmet Bey’in yaşam standartları, sosyal medya paylaşımları ve çalıştığı pozisyonla beyan ettiği gelir arasında çelişki olduğunu fark eder. Avukat, mahkemeden Mehmet Bey’in SGK kayıtlarının, banka hesap hareketlerinin ve çalıştığı şirketten resmi maaş yazısının istenmesini talep eder. Gelen resmi belgeler, Mehmet Bey’in sunduğu bordronun sahte olduğunu ve gerçek gelirinin çok daha yüksek olduğunu ortaya koyar. Mahkeme, Mehmet Bey’in sunduğu sahte belgeyi dikkate almaz, Ayşe Hanım lehine yüksek bir nafakaya hükmeder. Ayrıca, Ayşe Hanım’ın avukatı, Mehmet Bey hakkında “özel belgede sahtecilik” suçundan suç duyurusunda bulunur ve Mehmet Bey ceza davasıyla karşı karşıya kalır.

Örnek Olay 2: Fotomontaj Aldatma Kanıtı

Ali Bey, eşi Zeynep Hanım’dan boşanmak istemektedir ancak haklı bir boşanma sebebi bulamamaktadır. Zeynep Hanım’ın kendisini aldattığını iddia ederek, bir arkadaşının yardımıyla Zeynep Hanım’ın sosyal medya fotoğraflarını kullanarak onu başka bir erkekle samimi pozlarda gösteren fotomontaj görseller oluşturur. Bu görselleri WhatsApp konuşması formatında düzenleyerek mahkemeye “aldatma delili” olarak sunar. Zeynep Hanım ve avukatı, fotoğrafların ve mesajlaşmaların sahte olduğunu iddia eder. Mahkeme, adli bilişim uzmanından rapor alınmasına karar verir. Uzman raporu, fotoğrafların üzerinde oynandığını, meta verilerinin uyuşmadığını ve mesajlaşma görüntüsünün sonradan yaratıldığını net bir şekilde ortaya koyar. Ali Bey’in sunduğu delillerin sahte olduğu anlaşılınca, aldatma iddiası çöker. Zeynep Hanım, Ali Bey’e karşı manevi tazminat davası açma hakkı kazanır. Ali Bey ise hem boşanma davasında haksız duruma düşer hem de “özel belgede sahtecilik” ve “iftira” suçlarından yargılanma riskiyle yüzleşir. Bu durum, boşanmada sahte belge kullanmanın ne kadar riskli olduğunu gösteren çarpıcı bir örnektir.

Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi Kararlarından Özetler

Yargı kararları, sahte belge sunmanın ciddiyetini ve sonuçlarını net bir şekilde ortaya koymaktadır:

• Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararı (Özet): “Sanığın, boşanma davasında nafaka miktarını etkilemek amacıyla gelirini düşük gösteren sahte bir belgeyi bilerek kullandığının anlaşılması karşısında, özel belgede sahtecilik suçunun unsurlarının oluştuğu kabul edilmelidir.” Bu tür kararlar, niyetin ve bilerek kullanmanın suçun oluşumu için yeterli olduğunu vurgular.
• Yargıtay Hukuk Dairesi Kararı (Özet): “Boşanma davasında, davacının sunduğu mesajlaşma kayıtlarının üzerinde oynama yapıldığı bilirkişi raporuyla sabit olduğundan, bu delile itibar edilemez. Aldatma vakıası ispatlanamamıştır.” Bu karar, sahte delilin hukuken bir değer taşımayacağını ve iddiayı ispatsız bırakacağını gösterir.
• Bölge Adliye Mahkemesi Kararı (Özet): “Davalı eşin, mal paylaşımına konu taşınmazı düşük bedelle üçüncü bir kişiye devretmiş gibi gösteren sahte bir satış sözleşmesi düzenlediği ve bunu mahkemeye sunduğu anlaşılmıştır. Bu durum, TCK kapsamında belgede sahtecilik suçunu oluşturduğu gibi, mal kaçırma kastını da ortaya koymaktadır. Söz konusu devir işlemi muvazaalı kabul edilerek iptaline ve davalının cezalandırılması için savcılığa suç duyurusunda bulunulmasına…” Bu karar, hem hukuki hem de cezai sonuçların bir arada olabileceğini göstermektedir.

Bu kararlar, mahkemelerin sahte belge konusundaki hassasiyetini ve adaleti yanıltmaya yönelik girişimlere tolerans göstermediğini açıkça ortaya koymaktadır.

Boşanmada Sahte Belge Sunulması Durumunda Ne Yapılmalı? (Pratik İpuçları)

Eğer boşanma davanızda karşı tarafın sahte belge sunduğundan şüpheleniyorsanız veya böyle bir durumla itham ediliyorsanız, şu adımları izlemeniz hayati önem taşır:

1. Sakin Kalın ve Durumu Analiz Edin: Panik yapmak yerine, durumu soğukkanlılıkla değerlendirin. Belgenin neden sahte olduğunu düşündüğünüze dair somut gerekçelerinizi belirleyin.
2. Derhal Bir Avukata Danışın: Boşanma ve ceza hukuku alanında tecrübeli bir avukatla (Aşık Hukuk Bürosu gibi) iletişime geçmek, atacağınız en doğru adımdır. Avukatınız, belgenin incelenmesi, itiraz süreçleri ve hukuki haklarınız konusunda size yol gösterecektir.
3. Karşı Delillerinizi Toplayın: Sunulan belgenin sahte olduğunu ispatlayacak her türlü kanıtı (gerçek belgeler, tanıklar, uzman görüşleri vb.) toplamaya çalışın.
4. Mahkemeye İtiraz Edin ve Bilirkişi Talep Edin: Avukatınız aracılığıyla, sahte olduğunu düşündüğünüz belgeye karşı süresi içinde itiraz edin ve belgenin uzman bir bilirkişi tarafından incelenmesini talep edin.
5. Suç Duyurusunda Bulunun: Eğer belgenin sahteliği kesinleşirse veya güçlü şüpheler varsa, avukatınızla birlikte ilgili Cumhuriyet Başsavcılığı’na belgede sahtecilik suçu nedeniyle suç duyurusunda bulunabilirsiniz.
6. Kendi Adınıza Sahte Belge Sunmaktan Kesinlikle Kaçının: Haklı olduğunuzu düşünseniz bile, asla sahte belge düzenleme veya kullanma yoluna gitmeyin. Bu durum, sizi haklıyken haksız duruma düşürecek ve çok ciddi cezai yaptırımlarla karşı karşıya bırakacaktır. Unutmayın, boşanmada sahte belge sunmak bir suçtur.

Boşanma davaları, evlilik birliğinin sona ermesi gibi zorlu bir süreci ifade eder. Bu süreçte tarafların haklarını korumak ve adil bir sonuca ulaşmak için dürüst ve hukuka uygun davranmaları esastır. Boşanmada sahte belge sunmak, kısa vadede bir avantaj sağlıyor gibi görünse de, uzun vadede çok daha ağır hukuki ve cezai sonuçlar doğuran, riskli ve asla başvurulmaması gereken bir yoldur. Adaletin tecellisi, gerçeğin ortaya çıkmasıyla mümkündür.

Hakkını Aramaktan Korkma

Eğer boşanma davanızda sahte bir belge ile karşılaştıysanız veya böyle bir durumdan şüpheleniyorsanız, hakkınızı aramaktan çekinmeyin. Hukuk sistemi, bu tür yanıltıcı eylemlere karşı sizi koruyacak mekanizmalara sahiptir. Önemli olan, doğru adımları atmak ve profesyonel hukuki destek almaktır. Aşık Hukuk Bürosu olarak, boşanma davalarında ve ilgili ceza süreçlerinde müvekkillerimizin haklarını en iyi şekilde savunmak için buradayız.