Hapis Cezasının Ertelenmesi (TCK Madde 51): Koşulları, Sonuçları ve Uygulaması

Türk Ceza Hukuku, suç işleyen kişilere verilecek cezaların belirlenmesinde ve infazında, salt cezalandırmanın ötesinde, bireyin topluma yeniden kazandırılmasını da hedefleyen modern yaklaşımları benimsemektedir. Bu yaklaşımlardan biri de 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 51. maddesinde düzenlenen “hapis cezasının ertelenmesi” kurumudur. Bu kurum, belirli koşulları taşıyan kişiler hakkında hükmedilen kısa süreli hapis cezalarının ceza infaz kurumunda çektirilmesinden, yine kanunda belirtilen şartlar dahilinde vazgeçilmesini ifade eder.

Kullanıcının özel talebi üzerine, 29 Nisan tarihinde doğmuş bir Türk edebiyatçının “hapis cezasının ertelenmesi” temalı bir şiirini bulma yönünde yapılan araştırmalar (1), bu spesifik kriterlere tam olarak uyan bir eseri ortaya koymamıştır. Örneğin, şair Ali Yüce 29 Nisan’da vefat etmiş olsa da (1), mevcut şiirlerinde (1) doğrudan bu hukuki tema işlenmemektedir. Ancak, hapis yatma sürecinin zorluklarına ve bir gün sona ereceği umuduna değinen, dolayısıyla cezanın ertelenmesindeki umut ve dayanıklılık ruhuyla tematik bir yakınlık kurulabilecek dizeler mevcuttur. Bu bağlamda, doğum tarihi farklı olsa da Sabahattin Ali’nin “Aldırma Gönül” şiirindeki şu dörtlüğü anmak yerinde olacaktır 4:

Kurşun ata ata biter

Yollar gide gide biter

Ceza yata yata biter

Aldırma gönül, aldırma.

Bu dizeler, doğrudan TCK Madde 51’i konu almasa da, cezanın ve zorlukların bir sonu olduğu düşüncesini yansıtarak, ertelenme kurumunun altında yatan felsefeyle -yani kişinin hürriyetinden yoksun bırakılmadan topluma yeniden entegre olma şansı bulmasıyla- dolaylı bir bağ kurmaktadır.

TCK Madde 51, cezanın bireyselleştirilmesi ilkesinin önemli bir yansımasıdır. Temel amacı, özellikle ilk kez suç işleyen veya geçmişinde ciddi bir suç kaydı bulunmayan kişileri, kısa süreli hapis cezalarının olumsuz etkilerinden (toplumsal damgalanma, cezaevinin suç öğrenilen bir yer olması riski, kişinin sosyal ve ekonomik hayatının sekteye uğraması gibi) korumaktır.17 Kanun koyucu, belirli şartlar altında kişinin cezasını cezaevi dışında, toplum içinde denetim altında çekmesini sağlayarak, onun ıslah olmasına ve topluma yeniden uyum sağlamasına olanak tanımayı amaçlamıştır. Bu rapor, hapis cezasının ertelenmesi kurumunu tüm yönleriyle ele alacak, kimlerin yararlanabileceğini, hangi şartların gerektiğini, sürecin nasıl işlediğini, sonuçlarını ve benzer diğer hukuki kurumlarla farklarını detaylı bir şekilde inceleyecektir.

II. Hapis Cezasının Ertelenmesi Nedir? (Anlaşılır Bir Dille Tanımı)

Hapis cezasının ertelenmesi, en basit anlatımıyla, mahkemenin bir kişi hakkında verdiği hapis cezasının, belirli koşullar altında hemen cezaevinde çektirilmemesi kararıdır.19 Mahkeme, sanığı suçlu bulup hapis cezasına hükmetmekle birlikte, kanunda sayılan şartların varlığı halinde bu cezanın infazını belirli bir süre için “erteler”. Bu süreye “denetim süresi” denir. Kişi, bu denetim süresi boyunca mahkemenin belirlediği kurallara uyarsa ve kasıtlı olarak yeni bir suç işlemezse, ertelenen hapis cezası hiç cezaevine girmeden çekilmiş, yani infaz edilmiş sayılır.17

Bu kurumun temel özellikleri ve hukuki niteliği şunlardır:

• Sadece Hapis Cezaları İçin Geçerlidir: TCK Madde 51, adından da anlaşılacağı gibi, yalnızca hapis cezaları için uygulanabilir. Mahkeme tarafından hükmedilen adli para cezaları bu madde kapsamında ertelenemez.17 Eğer işlenen suçun karşılığı kanunda hem hapis cezası hem de adli para cezası olarak belirlenmişse (örneğin dolandırıcılık suçu 22), mahkeme sadece hapis cezasını erteleyebilir, adli para cezasının mutlaka ödenmesi gerekir.22 Benzer şekilde, TCK Madde 50 uyarınca kısa süreli hapis cezasının adli para cezasına çevrildiği durumlarda da, çevrilen bu adli para cezası TCK Madde 51 kapsamında ertelenemez.22 Erteleme kararı verilebilmesi için mahkemenin hükmettiği sonuç cezanın mutlaka hapis cezası olması şarttır.
• İnfazın Ertelenmesinden Farklıdır: TCK Madde 51’deki “erteleme” ifadesi, teknik anlamda 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da yer alan “infazın ertelenmesi” kurumundan farklıdır. İnfaz Kanunu’ndaki erteleme (örneğin madde 17), hüküm kesinleştikten sonra, hükümlünün talebi üzerine, genellikle ağır hastalık, yeni doğum, eğitim gibi özel ve zorunlu nedenlerle cezanın infazına başlanmasının ileri bir tarihe bırakılmasıdır.17 Bu durumda ceza ortadan kalkmaz, sadece infaz başlangıcı gecikir ve süre bitiminde ceza aynen çektirilir.17 Oysa TCK Madde 51, ceza hükmü kurulurken mahkeme tarafından verilen bir karardır ve cezanın cezaevinde infazı yerine, belirli bir denetim süresi boyunca toplum içinde izlenmeyi öngörür.17 Denetim süresi başarıyla tamamlanırsa, kişi cezaevine hiç girmemiş olmasına rağmen cezası infaz edilmiş sayılır.17 Bu nedenle TCK Madde 51, basit bir ertelemeden ziyade, infazın koşullu olarak askıya alınması veya infaz şeklinin dönüştürülmesi olarak nitelendirilebilir.17 TCK 51, ceza kanununun genel hükümleri içinde yer alan bir cezanın bireyselleştirilmesi kurumu iken, İnfaz Kanunu’ndaki erteleme tamamen infaz hukukuna ilişkin bir düzenlemedir.22

III. Kimler Yararlanabilir? Hapis Cezasının Ertelenmesi Şartları (TCK Madde 51)

TCK Madde 51 uyarınca bir hapis cezasının ertelenebilmesi için kanunda belirtilen hem zorunlu hem de takdiri şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.

Zorunlu Şartlar (TCK 51/1):

Bu şartların tamamının bir arada bulunması, erteleme kararı verilebilmesi için olmazsa olmazdır:

1. Ceza Türü: Hükmedilen cezanın mutlaka hapis cezası olması gerekir.17 Adli para cezaları veya güvenlik tedbirleri ertelenemez.17
2. Süre Sınırları: Mahkemenin, tüm artırım ve indirimleri uyguladıktan sonra belirlediği sonuç (netice) hapis cezasının süresi iki (2) yıl veya daha az olmalıdır.17

• İstisna: Suçun işlendiği tarihte on sekiz (18) yaşını doldurmamış veya altmış beş (65) yaşını bitirmiş olan kişiler için bu üst sınır üç (3) yıl veya daha az hapis cezasıdır.17
• Eğer aynı yargılamada birden fazla suçtan hapis cezasına hükmedilmişse, her bir ceza erteleme sınırı açısından ayrı ayrı değerlendirilir; cezalar toplanarak tek bir süre üzerinden değerlendirme yapılmaz.22

1. Adli Sicil Durumu (Sabıka Kaydı): Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan (yani bilerek ve isteyerek işlenen bir suçtan) dolayı üç (3) aydan fazla süreli hapis cezasına mahkum edilmemiş olması gerekir.17

• Bu noktada dikkat edilmesi gerekenler:

• Daha önceki mahkumiyetin taksirli (ihmal veya dikkatsizlik sonucu işlenen) bir suçtan kaynaklanması, ceza süresi ne olursa olsun ertelemeye engel değildir.19
• Daha önceki mahkumiyetin adli para cezası olması (kasıtlı suçtan bile olsa) ertelemeye engel değildir.21
• Ertelemeye engel teşkil edecek önceki mahkumiyet kararının mutlaka kesinleşmiş olması gerekir.21 Henüz kesinleşmemiş bir mahkumiyet kararı, erteleme kararı verilmesine engel oluşturmaz.

1. Pişmanlık ve Tekrar Suç İşlememe Kanaati: Mahkemenin, sanığın yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla, gelecekte tekrar suç işlemeyeceği konusunda bir kanaate ulaşması zorunludur.17

• Bu şart, diğerlerine göre daha subjektif niteliktedir ve hakimin takdir yetkisinin en belirgin olduğu alandır. Hakimin bu kanaate ulaşması için, kanun metni özellikle “yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık” ifadesini kullanır. Bu, sanığın duruşmalardaki tutum ve davranışları, samimi bir pişmanlık gösterip göstermediği, mağdurdan özür dilemesi, suçu kabullenme biçimi, mahkemeye yardımcı olup olmadığı gibi unsurların değerlendirilmesini gerektirir. Hakim ayrıca sanığın kişiliğini, sosyal durumunu, suça iten nedenleri, suç sonrası davranışlarını, yaşam tarzını ve cezanın ertelenmesinin sanık üzerindeki olası etkilerini de göz önünde bulundurarak bir sonuca varır.20 Bu subjektif değerlendirme nedeniyle, sanığın ve müdafiinin yargılama boyunca olumlu bir profil çizmesi, pişmanlığı ve tekrar suç işlememe niyetini somut delillerle desteklemesi büyük önem taşır. Yargıtay içtihatları, mahkemelerin bu kanaate ilişkin değerlendirmelerini gerekçelendirmesini zorunlu kılmaktadır. Özellikle diğer objektif şartlar (ceza süresi, sabıka kaydı) sağlandığı halde, sadece bu subjektif kanaat nedeniyle erteleme uygulanmıyorsa, mahkemenin bunu somut ve yasal dayanaklarla açıklaması gerekir.20 Sanığın duruşmadaki iyi hali nedeniyle TCK Madde 62 uyarınca takdiri indirim yapılıp, ardından yeterli gerekçe gösterilmeden TCK Madde 51’in uygulanmaması, Yargıtay tarafından çelişkili bulunarak bozma sebebi sayılabilmektedir.24

Takdiri Şart (İsteğe Bağlı Koşul – TCK 51/2): Zararın Giderilmesi Koşulu

Yukarıdaki zorunlu şartlar sağlansa bile, mahkeme, hapis cezasının ertelenmesini ek bir koşula bağlama yetkisine sahiptir: Mağdurun veya kamunun uğradığı zararın tamamen giderilmesi.17

• Bu koşul, mahkemenin takdirindedir; yani hakim gerekli görmezse böyle bir şart aramadan da erteleme kararı verebilir.21
• Zararın giderilmesi şu yöntemlerle olabilir: aynen iade (suç konusu malın geri verilmesi), suçtan önceki hale getirme (verilen zararın onarılması) veya tazmin (parasal olarak zararın karşılanması).18
• Eğer mahkeme ertelemeyi bu koşula bağlarsa, bu koşul yerine getirilinceye kadar hükümlünün cezası infaz kurumunda çektirilmeye devam edilir.17 Yani, kişi cezaevine girer.
• Koşul (zararın giderilmesi) yerine getirildiği anda, infaz hâkimi kararıyla hükümlü ceza infaz kurumundan derhal salıverilir ve denetim süresi işlemeye başlar.17
• Bu durum, zararı giderme koşulunun, özellikle sanığın mali gücü yetersiz olduğunda, fiiliyatta erteleme kurumunun uygulanmasını engelleyebileceği ve ekonomik duruma dayalı bir eşitsizlik yaratabileceği anlamına gelmektedir. Bu nedenle hakimin, bu takdiri şartı öngörürken sanığın ödeme gücünü de dikkate alması beklenir.20

IV. Erteleme Kararı Nasıl ve Ne Zaman Verilir?

Hapis cezasının ertelenmesi kararının verilmesi süreci ve zamanlaması şu şekildedir:

• Mahkemenin Rolü ve Yetkisi (Re’sen Karar Verme): Erteleme kararını verme yetkisi, yargılamayı yapan ve hapis cezasına hükmeden mahkemeye aittir.20 Mahkeme, TCK Madde 51’deki şartların oluşup oluşmadığını re’sen, yani kendiliğinden değerlendirir. Sanığın erteleme talebinde bulunması veya duruşmada hazır olması gerekmez.17 Eğer şartlar oluşmuşsa, mahkeme erteleme kararı verebilir; sanığın bu kararı reddetme veya ertelemeden feragat etme hakkı yoktur.21 Bu durum, kullanıcının talep ettiği dilekçe örneğinin (Bölüm X’da sunulacak olan), aslında mahkemeye sunulan nihai savunmanın (esas hakkındaki savunma) bir parçası olarak, erteleme şartlarının oluştuğunu ve mahkemenin bu yönde takdir kullanması gerektiğini belirten bir argüman niteliğinde olması gerektiğini göstermektedir. Yani, TCK 51 için hüküm sonrası ayrı bir talep dilekçesi sunulmaz; talep ve gerekçeler hüküm öncesi savunma aşamasında dile getirilir. İnfaz Kanunu kapsamındaki “infazın ertelenmesi” talepleri ise, hüküm kesinleştikten sonra Cumhuriyet Başsavcılığı veya İnfaz Hakimliğine ayrı bir dilekçe ile yapılır.33
• Kararın Zamanlaması ve Gerekçesi: Erteleme kararı, mahkumiyet kararının verildiği nihai hüküm içinde yer alır.27 Mahkeme, erteleme kararı verirken veya vermezken, bu kararının gerekçesini hükümde açıkça belirtmek zorundadır.20 Özellikle sanığın pişmanlığı ve tekrar suç işlemeyeceği yönündeki subjektif kanaate dayalı kararlarda gerekçe gösterilmesi, Yargıtay tarafından aranan önemli bir unsurdur ve gerekçesiz kararlar bozma sebebi olabilmektedir.24
• Tutukluluk Halinde Sonuçları: Eğer sanık, hakkında hapis cezası verilip bu ceza ertelendiği sırada tutuklu ise, erteleme kararıyla birlikte derhal serbest bırakılması gerekir.20 Bunun için kararın kesinleşmesini beklemeye gerek yoktur.32

V. Denetim Süreci: Süre, Yükümlülükler ve Rehberlik

Hapis cezası ertelenen hükümlü, cezaevine girmek yerine belirli bir süre boyunca denetime tabi tutulur. Bu süreç TCK Madde 51’in 3 ila 6. fıkralarında düzenlenmiştir.

• Denetim Süresinin Belirlenmesi (TCK 51/3):

• Mahkeme, erteleme kararıyla birlikte bir denetim süresi belirler.
• Bu süre en az bir (1) yıl, en fazla üç (3) yıl olabilir.17
• Önemli Kural: Belirlenen denetim süresi, ertelenen hapis cezasının süresinden daha az olamaz.17 Örneğin, 1 yıl 6 ay hapis cezası ertelenen bir kişi için denetim süresi en az 1 yıl 6 ay olmak zorundadır (ancak 1 yıldan az olamayacağı için pratikte en az 1 yıl 6 ay, en fazla 3 yıl olabilir).
• Denetim süresi, hakkındaki mahkumiyet hükmünün kesinleştiği tarihten itibaren işlemeye başlar.20

• Olası Yükümlülükler ve İstisnaları (TCK 51/4, 51/5, 51/6):

• Mahkeme, hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak, denetim süresi içinde bazı yükümlülüklere uymasına karar verebilir.17 Bu yükümlülüklerin belirlenmesi zorunlu değildir.
• Kanunda sayılan örnek yükümlülükler şunlardır (TCK 51/4):

• Bir meslek veya sanatı olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesi.17
• Bir meslek veya sanat sahibi olan hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel sektörde bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığı çalıştırılması.17
• On sekiz yaşından küçük hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla (gerektiğinde barınma imkanı da olan) bir eğitim kurumuna devam etmesi.17
• Diğer kaynaklarda belirtilen ancak genel Denetimli Serbestlik mevzuatıyla da ilişkili olabilecek yükümlülükler arasında rehabilitasyon programlarına (öfke kontrolü, madde bağımlılığı vb.) katılma 49, belirli yerlere gitme yasağı veya belirli yerlere devam etme zorunluluğu, tedavi görme gibi tedbirler de yer alabilir.31

• Yükümlülüksüz Denetim (TCK 51/6): Mahkeme, hükümlünün kişiliği ve sosyal durumu itibarıyla gerekli görmezse, denetim süresinin herhangi bir yükümlülük belirlenmeden veya uzman kişi görevlendirilmeden geçirilmesine de karar verebilir.17 Bu durumda hükümlüden beklenen tek şey, denetim süresi boyunca kasıtlı yeni bir suç işlememesi ve genel olarak “iyi halli” olmasıdır.
• Bu düzenlemeler, TCK 51 kapsamındaki denetimin, her hükümlü için standart olmadığını, hakimin bireysel duruma göre esnek bir şekilde karar verebildiğini göstermektedir. Amaç, kişinin ihtiyaçlarına ve risk durumuna en uygun denetim modelini belirlemektir.

• Uzman Kişi (Rehber) Görevlendirilmesi (TCK 51/5):

• Mahkeme, denetim süresi boyunca hükümlüye yol göstermesi amacıyla bir uzman kişi (rehber) atanmasına karar verebilir.18 Bu da zorunlu değildir.
• Rehberin görevi; hükümlüye kötü alışkanlıklardan kurtulması ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesi konusunda öğüt vermek, eğitim gördüğü veya çalıştığı yerdeki yetkililerle görüşerek bilgi almak ve hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişmeler hakkında üçer aylık dönemlerle infaz hakimliğine (Cumhuriyet Başsavcılığı aracılığıyla) rapor sunmaktır.22

VI. Ertelemenin Sonuçları: Başarı ve Başarısızlık Halleri

Hapis cezasının ertelenmesi kararının ardından başlayan denetim süreci, hükümlünün davranışlarına bağlı olarak iki farklı şekilde sonuçlanabilir:

• Denetim Süresinin Başarıyla Tamamlanması (TCK 51/8):

• Eğer hükümlü, belirlenen denetim süresini, kendisine yüklenmişse yükümlülüklere uygun olarak veya herhangi bir yükümlülük belirlenmemişse kasıtlı suç işlemeden ve genel olarak iyi halli bir şekilde geçirirse, ertelenen hapis cezası kanunen infaz edilmiş (çekilmiş) sayılır.17
• Bu, hükümlünün cezaevine hiç girmeden, hakkındaki mahkumiyetin hukuki sonucunu (yani cezanın infaz edilmiş olması durumunu) elde etmesi anlamına gelir. Ancak bu durum, mahkumiyetin kendisinin ortadan kalktığı anlamına gelmez. TCK 51, bir mahkumiyet hükmü verildikten sonra devreye giren bir infaz rejimidir.17 Dolayısıyla, ertelenen ceza ve erteleme kararı, kişinin adli sicil kaydına işlenir.17 Kayıtta, cezanın ertelendiği belirtilir.32 Bu kayıt, ileride başka bir suç işlenmesi durumunda veya belirli hakları kullanma (örneğin memuriyet) açısından önem taşıyabilir. Adli sicil kaydındaki bu bilginin silinmesi ve arşive alınması, daha sonra da arşivden tamamen çıkarılması ise Adli Sicil Kanunu’nda belirtilen sürelerin (denetim süresinin bitiminden itibaren cezanın niteliğine göre 5, 15 veya 30 yıl gibi) geçmesi ve ilgilinin talebi üzerine mümkündür.20

• Erteleme Kararının Bozulması (Revocation) (TCK 51/7):

• Denetim süresi içinde aşağıdaki iki durumdan birinin gerçekleşmesi halinde, erteleme kararı infaz hakimliğince kaldırılabilir ve ertelenen cezanın infazına karar verilebilir:

1. Yeni Kasıtlı Suç İşleme: Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı (bilerek ve isteyerek) yeni bir suç işlemesi.17

• Denetim süresi içinde taksirle (ihmalen) işlenen suçlar ertelemenin bozulmasına neden olmaz.20
• Kanun metni “suç işlemesi” dediği için, yeni suçtan mahkumiyet kararının kesinleşmesi beklenmeden de, suçun işlendiğinin tespiti üzerine (genellikle yeni bir soruşturma veya kovuşturma ile ortaya çıkar) erteleme bozulabilir.20 Ancak uygulamada genellikle yeni suçtan mahkumiyet sonrası harekete geçilir.23

1. Yükümlülüklere Uymamakta Israr Etme: Mahkemece belirlenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi.17

• Bu ifadeden anlaşıldığı üzere, yükümlülüğün basitçe bir kez ihlal edilmesi otomatik olarak ertelemenin bozulması sonucunu doğurmaz. İhlalin gerçekleşmesi, infaz hakimliğinin bu konuda hükümlüyü uyarması ve hükümlünün bu uyarıya rağmen ihlale devam etmesi, yani “ısrar” göstermesi gerekmektedir. Bu durum, kasıtlı ve devamlı bir itaatsizliğin arandığını gösterir.

• Bozulma Kararı ve Sonucu: Ertelemenin bozulması kararı, Cumhuriyet Başsavcılığının talebi üzerine veya re’sen infaz hâkimliği tarafından verilir.17 İnfaz hakimliği, ertelenmiş olan hapis cezasının kısmen mi yoksa tamamen mi ceza infaz kurumunda çektirileceğine karar verir ve bu kararını gerekçelendirir.17

• Memuriyet ve Diğer Haklara Etkisi:

• Hapis cezasının ertelenmesi, kişinin cezaevine girmesini engellese de, hukuki anlamda bir mahkumiyetin varlığını ortadan kaldırmaz ve bu durum adli sicile işlenir. Bu nedenle, ertelenmiş bir hapis cezası, özellikle Devlet Memurları Kanunu gibi özel kanunlarda belirtilen memuriyete engel suçlar veya ceza süreleri açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre, kural olarak kasıtlı bir suçtan dolayı bir (1) yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkum olmak, devlet memurluğuna engel teşkil eder. TCK Madde 51 kapsamında ceza ertelenmiş olsa bile, mahkumiyetin kendisi varlığını sürdürdüğü ve ceza “infaz edilmiş sayıldığı” için, eğer ertelenen ceza kasıtlı bir suçtan kaynaklanıyorsa ve süresi 1 yıl veya daha fazlaysa, bu durum kişinin devlet memuru olmasına veya memuriyetini sürdürmesine engel olabilir.17 Ayrıca, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi belirli yüz kızartıcı suçlardan mahkumiyet halinde, ceza süresine bakılmaksızın memuriyete engel durumu oluşur.27 Bu durum, TCK 51’in Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kurumundan önemli bir farkını oluşturur; zira HAGB kararı denetim süresi başarıyla tamamlandığında bir mahkumiyet sonucu doğurmadığı için genellikle memuriyete engel olmaz.22

VII. Erteleme mi, HAGB mi? İki Kurum Arasındaki Temel Farklar

Ceza hukukumuzda, sanığın topluma yeniden kazandırılması amacıyla uygulanan ve cezanın infazını etkileyen farklı kurumlar bulunmaktadır. TCK Madde 51’deki hapis cezasının ertelenmesi ile Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 231. maddesinde düzenlenen Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) sıkça karıştırılsa da aralarında önemli farklar vardır.

• Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB – CMK 231) Nedir?

• HAGB, mahkemenin sanık hakkında yaptığı yargılama sonucunda 2 yıl veya daha az süreli hapis cezasına veya adli para cezasına hükmetmesi, ancak belirli şartların varlığı halinde bu hükmü açıklamayıp, sanığı 5 yıl (18 yaşından küçükler için 3 yıl) süreyle denetime tabi tutmasıdır.26 Sanık bu denetim süresi içinde kasıtlı yeni bir suç işlemez ve (varsa) yükümlülüklere uyarsa, mahkeme açıklanması geri bırakılan hükmü ortadan kaldırarak davanın düşmesine karar verir.17 Yani HAGB, başarılı bir denetim süreci sonunda sanık hakkında hiçbir mahkumiyet hükmü kurulmamış gibi sonuç doğurur.

• Karşılaştırmalı Analiz:

Özellik	Hapis Cezasının Ertelenmesi (TCK 51)	Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB – CMK 231)
Hukuki Sonuç	Mahkumiyet hükmü kurulur. Başarılı denetimde ceza infaz edilmiş sayılır	Mahkumiyet hükmü kurulmaz (askıdadır). Başarılı denetimde dava düşer
Adli Sicil Kaydı	Evet, mahkumiyet ve erteleme kararı işlenir	Hayır, özel bir sisteme kaydedilir, başarıyla tamamlanırsa silinir
Uygulanacak Ceza Türü	Sadece Hapis Cezası (≤ 2/3 yıl)	Hapis Cezası (≤ 2 yıl) veya Adli Para Cezası (miktar sınırı yok)
Önceki Mahkumiyet Engeli	Kasıtlı suçtan > 3 ay kesinleşmiş hapis cezası almış olmamak	Daha önce kasıtlı bir suçtan hiç mahkum olmamış olmak (ceza türü/süresi önemsiz)
Sanığın Rızası	Gerekmez, mahkeme re’sen karar verir	Gerekir, sanığın kabul etmesi veya itiraz etmemesi gerekir
Zararın Giderilmesi	Mahkemenin takdirine bağlı isteğe bağlı bir koşul olabilir	Zarar varsa giderilmesi zorunlu bir koşuldur
Denetim Süresi	1-3 yıl (hükmedilen cezadan az olamaz)	5 yıl (18 yaş altı için 3 yıl)
Denetim İhlali Sonucu	Ertelenen ceza kısmen veya tamamen infaz edilir	Açıklanması geri bırakılan hüküm açıklanır (infaz edilir)
Memuriyet vb. Haklara Etki	Engel olabilir (özellikle ≥ 1 yıl kasıtlı suç mahkumiyeti)	Genellikle engel olmaz (başarıyla tamamlanırsa)

Bu karşılaştırma, iki kurum arasındaki temel farkları ortaya koymaktadır. HAGB, denetim süresi başarıyla tamamlandığında sanık hakkında bir mahkumiyet sonucu doğurmadığı ve adli sicile işlenmediği için, genellikle hapis cezasının ertelenmesine göre sanık lehine daha avantajlı bir kurum olarak değerlendirilir.54 Ancak hangi kurumun uygulanacağı, her olayın kendi özgü koşullarına ve kanunda belirtilen şartların hangilerinin gerçekleştiğine bağlıdır. Bir sanık hakkında aynı suç nedeniyle hem erteleme hem de HAGB kararı verilemez; mahkeme şartları oluşan kurumlardan birini tercih etmek durumundadır.52

VIII. Yargı Kararlarında Hapis Cezasının Ertelenmesi

Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi (BAM) kararları, TCK Madde 51’in uygulanmasına ilişkin önemli prensipler belirlemiş ve uygulamadaki tereddütleri gidermiştir. İçtihatlardan öne çıkan bazı noktalar şunlardır:

• Gerekçe Zorunluluğu: Mahkemeler, TCK 51’in uygulanıp uygulanmayacağına karar verirken, özellikle sanığın pişmanlığı ve tekrar suç işlemeyeceği yönündeki kanaatlerini somut gerekçelere dayandırmak zorundadır.20 Objektif şartlar (ceza süresi, sabıka kaydı) oluştuğu halde ertelemenin reddedilmesi durumunda, bu ret kararının yasal ve yeterli bir gerekçeye dayanması şarttır. Soyut ifadelerle veya yetersiz gerekçelerle verilen ret kararları Yargıtay tarafından bozulmaktadır.24 Sanığın iyi hali nedeniyle takdiri indirim (TCK 62) uygulanmasına rağmen, çelişkili bir şekilde ve yeterli gerekçe gösterilmeden ertelemenin reddedilmesi de hukuka aykırı bulunmaktadır.24
• Sabıka Kaydı Şartının Yorumu: Ertelemeye engel olan önceki mahkumiyetin, mutlaka kasıtlı bir suçtan kaynaklanması ve üç aydan fazla süreli hapis cezası olması gerektiği vurgulanmaktadır. Taksirle işlenen suçlardan alınan mahkumiyetler veya adli para cezaları engel teşkil etmez.17 Ayrıca önceki mahkumiyetin kesinleşmiş olması şarttır.21
• Pişmanlık Değerlendirmesi: Yargıtay, tekrar suç işlememe kanaatinin oluşup oluşmadığının değerlendirilmesinde, sanığın yargılama sürecindeki somut tutum ve davranışlarının (örneğin duruşmadaki hali, pişmanlığını ifade etme biçimi vb.) göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtmektedir.24
• Denetim Süresi: Denetim süresinin 1 ila 3 yıl arasında olması ve hükmedilen cezadan az olmaması gerektiği kuralı nettir.24 Yargıtay, bir kararın bozulup yeniden hüküm kurulması halinde, cezanın aleyhe değiştirilmesi yasağının denetim süresi açısından uygulanmayacağını belirtmiştir; yani bozma sonrası denetim süresi artırılabilir.24
• Ertelemenin Bozulması: Ertelemenin bozulması için denetim süresi içinde kasıtlı yeni bir suç işlenmesi veya yükümlülüklere infaz hakiminin uyarısına rağmen ısrarla uyulmaması gerektiği içtihatlarda da teyit edilmektedir.20 Bir Anayasa Mahkemesi başvurusunda, sivil hayatta işlenen bir suçtan dolayı cezası ertelenen kişinin, zorunlu askerlik hizmeti sırasında işlediği sırf askeri bir suçun (örneğin emre itaatsizlik) ertelemeyi bozup bozamayacağı tartışma konusu olmuştur; bu durum, farklı hukuk disiplinlerindeki suçların etkileşimi açısından özel bir nokta olarak dikkat çekmektedir.23
• Birden Fazla Ceza: Aynı kararda birden fazla suçtan ceza verilmesi halinde, her cezanın erteleme şartları açısından ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği prensibi Yargıtay tarafından benimsenmiştir.22
• Örnek Olay İncelemeleri (Anonimleştirilmiş):

• Örnek Olay 1: Sanık A, nitelikli hırsızlık suçundan yargılanmış ve mahkeme tarafından 1 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılmıştır. Sanığın adli sicil kaydı temizdir. Yargılama boyunca duruşmalara katılmış, mağdurdan özür dilemiş ve zararın bir kısmını gidermiştir. Mahkeme, sanığın gösterdiği pişmanlığı samimi bularak tekrar suç işlemeyeceği kanaatine varmış ve TCK 51/1’deki şartların oluştuğuna karar vermiştir. Zararın kalan kısmının giderilmesi koşulu aranmaksızın, sanığın 1 yıl 8 ay hapis cezası ertelenmiş ve 2 yıl denetim süresi belirlenmiştir. Denetim süresi içinde sanığın bir meslek edindirme kursuna katılmasına karar verilmiştir. (Bu örnek, standart bir erteleme uygulamasını, pişmanlık değerlendirmesini ve yükümlülük belirlenmesini göstermektedir).
• Örnek Olay 2: Sanık B, kasten yaralama suçundan 1 yıl hapis cezası almıştır. Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan aldığı 2 aylık kesinleşmiş bir hapis cezası bulunmaktadır. Bu durum, TCK 51/1(a) açısından ertelemeye engel değildir (3 aydan fazla değil). Ancak sanık, yargılama boyunca suçu inkar etmiş, mağduru suçlayıcı ifadeler kullanmış ve herhangi bir pişmanlık emaresi göstermemiştir. Mahkeme, sanığın kişilik özellikleri ve duruşmadaki olumsuz tavırları nedeniyle tekrar suç işlemeyeceği yönünde olumlu bir kanaat oluşmadığını belirterek, TCK 51/1(b) şartının gerçekleşmediği gerekçesiyle hapis cezasının ertelenmesi talebini (varsa) veya re’sen değerlendirmeyi reddetmiştir. Kararda bu gerekçe ayrıntılı olarak açıklanmıştır. (Bu örnek, subjektif değerlendirmenin objektif şartlar sağlansa bile sonucu nasıl etkileyebileceğini ve gerekçenin önemini vurgulamaktadır).
• Örnek Olay 3: Sanık C’nin tehdit suçundan aldığı 10 ay hapis cezası, TCK 51 uyarınca ertelenmiş ve 1 yıl denetim süresi belirlenmiştir. Denetim süresinin 8. ayında, Sanık C’nin hakaret suçunu işlediği (kasıtlı bir suç) başka bir mahkeme kararıyla kesinleşmiştir. Bu durumun öğrenilmesi üzerine infaz savcılığı, erteleme kararının kaldırılması için infaz hakimliğine başvurmuştur. İnfaz hakimliği, Sanık C’nin denetim süresi içinde kasıtlı yeni bir suç işlediği gerekçesiyle TCK 51/7 uyarınca erteleme kararını kaldırmış ve ertelenen 10 ay hapis cezasının tamamının ceza infaz kurumunda çektirilmesine karar vermiştir. (Bu örnek, denetim süresi içinde kasıtlı suç işlenmesi halinde ertelemenin bozulması sonucunu göstermektedir).

IX. Pratik Bilgiler, Özet Tablo ve Sıkça Sorulan Sorular

Bu bölümde, hapis cezasının ertelenmesi kurumuna ilişkin temel bilgileri özetleyen bir tablo, sıkça sorulan sorulara yanıtlar ve uygulamaya yönelik pratik ipuçları sunulmaktadır.

• Özet Tablo: Hapis Cezasının Ertelenmesi (TCK 51) Temel Bilgiler

Kriter (Criterion)	Açıklama (Explanation)
Uygulanacak Ceza Türü	Sadece Hapis Cezası
Azami Ceza Süresi	2 Yıl (Fiili işlediği sırada 18 yaşını doldurmamış veya 65 yaşını bitirmiş olanlar için 3 Yıl)
Önceki Mahkumiyet Engeli	Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı 3 aydan fazla kesinleşmiş hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmak
Hakimin Takdiri	Zorunlu: Sanığın yargılama sürecindeki pişmanlığı dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği kanaatinin oluşması. İsteğe Bağlı: Zararın giderilmesi koşulu.
Sanığın Rızası	Gerekmez, mahkeme re’sen (kendiliğinden) değerlendirir.
Denetim Süresi	1 yıldan az, 3 yıldan fazla olamaz. (Alt sınır, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz)
Denetim Sonucu (Başarılı)	Ertelenen hapis cezası infaz edilmiş (çekilmiş) sayılır. Ancak mahkumiyet kararı adli sicile işlenir.
Denetim Sonucu (Başarısız)	Denetim süresi içinde kasıtlı suç işlenmesi veya yükümlülüklere (uyarıya rağmen) ısrarla uyulmaması halinde, ertelenen ceza infaz hakimliğince kısmen veya tamamen çektirilir.
HAGB’den Temel Farkı	TCK 51 sonucunda bir mahkumiyet hükmü vardır ve bu sicile işlenir. HAGB’de ise başarılı denetim sonunda dava düşer ve sicile işlenmez.

• TDK Tanımı:
  Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlük’e göre “Denetim” kelimesinin anlamı “Denetleme“dir.57 Bu terim, hapis cezasının ertelenmesi bağlamında, devletin (mahkeme ve infaz birimleri aracılığıyla) hükümlünün belirlenen süre boyunca kurallara uyup uymadığını denetlemesi, yani gözetim ve kontrol altında tutması anlamına gelir. Denetim süresi, bu gözetim ve kontrolün yapıldığı zaman dilimini ifade eder.
• Sıkça Sorulan Sorular (SSS):

1. Hapis cezasının ertelenmesi ne anlama geliyor, hapse hiç girmeyecek miyim?
   Cevap: Hapis cezasının ertelenmesi, mahkemenin size verdiği hapis cezasını hemen cezaevinde çekmeyeceğiniz anlamına gelir. Bunun yerine, 1 ila 3 yıl arasında belirlenen bir denetim süresine tabi tutulursunuz. Bu süre boyunca kasıtlı yeni bir suç işlemezseniz ve (varsa) mahkemenin belirlediği yükümlülüklere uyarsanız, cezanız hiç hapse girmeden çekilmiş sayılır. Yani, denetim süresini başarıyla tamamlarsanız hapse girmezsiniz.17
2. Kaç yıla kadar olan hapis cezaları ertelenebilir?
   Cevap: Genel kural olarak, işlediğiniz suçtan dolayı aldığınız sonuç hapis cezası 2 yıl veya daha az ise ertelenebilir. Ancak, suçu işlediğiniz tarihte 18 yaşından küçük veya 65 yaşından büyükseniz, bu sınır 3 yıl veya daha az hapis cezasıdır.17
3. Ertelenen ceza adli sicil kaydına (sabıka kaydı) işler mi?
   Cevap: Evet, hapis cezasının ertelenmesi kararı bir mahkumiyet hükmü olduğu için adli sicil kaydınıza işlenir. Kayıtta hem mahkumiyetiniz hem de bu cezanın ertelendiği bilgisi yer alır.17 Bu durum, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararından farklıdır; HAGB kararı başarılı denetim sonunda sicile işlemez.
4. Denetim süresi içinde ne yapmam gerekiyor? Tekrar suç işlersem ne olur?
   Cevap: Denetim süresi içinde en temel sorumluluğunuz, kasıtlı yeni bir suç işlememektir. Ayrıca, mahkeme size belirli yükümlülükler (örneğin bir kursa katılma, belirli yerlere gitmeme, bir rehberle görüşme gibi) yüklemişse, bunlara uymanız gerekir. Eğer denetim süresi içinde kasıtlı yeni bir suç işlerseniz veya size yüklenen yükümlülüklere (infaz hakiminin uyarısına rağmen) ısrarla uymazsanız, erteleme kararı kaldırılır ve ertelenen hapis cezanızın bir kısmı veya tamamı cezaevinde çektirilir.17
5. Hapis cezasının ertelenmesi ile HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) aynı şey mi? Hangisi daha avantajlı?
   Cevap: Hayır, aynı şey değildir. En temel fark şudur: Ertelemede bir mahkumiyet kararı vardır ve bu sicile işlenir. HAGB’de ise denetim süresi başarıyla tamamlanırsa mahkumiyet kararı hiç açıklanmaz, dava düşer ve sicile işlenmez. Bu nedenle HAGB, genellikle sanık için daha avantajlı kabul edilir. Ancak her iki kurumun da uygulanma şartları farklıdır (Bkz. Bölüm VII).

• Pratik İpuçları:

• Erken Hukuki Yardım Alın: Hakkınızda bir ceza davası açıldıysa veya açılma ihtimali varsa, vakit kaybetmeden bir ceza avukatına danışmanız çok önemlidir. Avukatınız, davanızın özelliklerine göre hapis cezasının ertelenmesi veya HAGB gibi lehinize olabilecek kurumların uygulanma ihtimalini değerlendirebilir.
• Duruşma Tutumuna Dikkat Edin: Mahkemenin sizin hakkınızda tekrar suç işlemeyeceğinize dair olumlu bir kanaat oluşturması, büyük ölçüde yargılama sürecindeki tutum ve davranışlarınıza bağlıdır. Duruşmalara katılmak, saygılı olmak, sorulan sorulara samimiyetle cevap vermek ve (eğer durumunuza uygunsa) pişmanlığınızı dile getirmek, lehinize bir karar verilmesi ihtimalini artırabilir.20
• Zararı Gidermeye Çalışın: Eğer suç nedeniyle bir mağduriyet oluşmuşsa ve maddi durumunuz elveriyorsa, zararı giderme yönünde çaba göstermeniz, hem mahkemenin olumlu kanaatini pekiştirebilir hem de olası bir “zararın giderilmesi” koşulunu ortadan kaldırabilir veya yerine getirmenizi sağlayabilir.
• Denetim Süresine Harfiyen Uyun: Eğer hakkınızda erteleme kararı verilirse, belirlenen denetim süresi boyunca çok dikkatli olmalısınız. Kasıtlı herhangi bir suça karışmaktan kesinlikle kaçının ve mahkemece size yüklenmiş olan tüm yükümlülüklere eksiksiz uyun. Unutmayın ki denetim süresindeki bir ihlal, cezaevine girmenize neden olabilir.
• Kararlara Karşı Kanun Yolları: Mahkemenin erteleme talebinizi reddetmesi veya aleyhinize bir karar vermesi durumunda, bu karara karşı istinaf ve (şartları varsa) temyiz gibi kanun yollarına başvurma hakkınız vardır.27 Bu süreçlerde de bir avukatın desteği kritik öneme sahiptir.

• İlgili Diğer Sayfalarımız:

• (https://asikhukukburosu.com.tr/category/ceza-hukuku/) 58
• (https://asikhukukburosu.com.tr/mulkiyet-hakkiniza-dokunulmasin-hakki-olmayan-yere-tecavuz-sucu-tck-154/) (İlgili makalelerimiz için site içi arama yapınız) 55
• (https://asikhukukburosu.com.tr/gecmisin-golgesinden-kurtulmak-adli-sicil-kaydi/) 51
• (https://asikhukukburosu.com.tr/uyusturucu-davasi-avukatlik-ucreti-guncel/) (İlgili makalelerimiz için site içi arama yapınız) 51
• (https://asikhukukburosu.com.tr/) (Ana sayfa veya iletişim bilgileri sayfası)

X. Mahkemeye Sunulacak Savunma Kapsamında Hapis Cezasının Ertelenmesi Talebi İçin Dilekçe Örneği

Önemli Not: Aşağıda sunulan dilekçe örneği, TCK Madde 51 uyarınca hapis cezasının ertelenmesi talebinin mahkemeye nasıl sunulabileceğini göstermek amacıyla hazırlanmıştır. TCK Madde 51’in uygulanması mahkemenin re’sen (kendiliğinden) değerlendireceği bir konu olduğundan 17, bu dilekçe bağımsız bir başvuru niteliğinde değildir. Bu tür talepler ve argümanlar, sanığın veya müdafiinin (avukatının) yargılamanın sonunda sunduğu esas hakkındaki savunmasının bir parçası olarak dile getirilmelidir. Dilekçe, bu savunma mantığına uygun olarak kurgulanmıştır. Her dava kendine özgü olduğundan, bu örneğin kendi durumunuza uyarlanması ve mutlaka bir avukat yardımıyla hazırlanması gerekmektedir.

** SAYIN BAŞKANLIĞI’NA**

DOSYA NO : 2024/… Esas

SAVUNMA YAPAN SANIK : (T.C. Kimlik No:)

MÜDAFİİ : Av.

[Avukatın Adresi]

(Türkiye Barolar Birliği Sicil No:)

KONU : Sayın Savcılığın …/…/… tarihli esas hakkındaki mütalaasına karşı savunmalarımızın ve müvekkil hakkında TCK Madde 51 uyarınca hapis cezasının ertelenmesi koşullarının mevcudiyetine ilişkin beyanlarımızın sunulmasıdır.

AÇIKLAMALAR :

1. (Suça İlişkin Savunmaların Özeti – İsteğe Bağlı):

• (Eğer savunma stratejisi gerektiriyorsa, mütalaadaki suçlamalara karşı temel savunma argümanları kısaca özetlenebilir. Örneğin: “Mütalaada müvekkilin [suç adı] suçunu işlediği iddia edilmişse de, yargılama boyunca sunulan deliller ve tanık beyanları karşısında müvekkilin suçsuzluğu sabittir…” veya “Müvekkil üzerine atılı fiili işlemiş olmakla birlikte, olayın [hafifletici sebepler] göz önüne alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir…”)

1. (TCK Madde 51 Şartlarının Müvekkil Nezdinde Gerçekleştiğine Dair Beyanlarımız):
   Sayın Mahkemenizce, müvekkil hakkında iddia makamının talebi doğrultusunda mahkumiyet kararı verilmesi ihtimaline binaen, TCK Madde 51’de düzenlenen hapis cezasının ertelenmesi kurumunun uygulanma koşullarının müvekkil açısından mevcut olduğunu değerlendirmekteyiz:

• Ceza Süresi Yönünden: Müvekkile isnat edilen suçun kanuni tanımındaki ceza sınırları ve dosya kapsamındaki lehe hususlar (örneğin, etkin pişmanlık ihtimali, olası takdiri indirimler) dikkate alındığında, hükmedilecek olası hapis cezasının TCK Madde 51/1’de belirtilen 2 yıllık (veya müvekkilin yaşı itibarıyla 3 yıllık) sürenin altında kalacağı açıktır.
• Adli Sicil Kaydı Yönünden: Ekte sunulan güncel adli sicil kaydından da görüleceği üzere, müvekkilin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı 3 aydan fazla kesinleşmiş bir hapis cezası mahkumiyeti bulunmamaktadır. Dolayısıyla TCK Madde 51/1(a) bendindeki şart müvekkil lehine gerçekleşmiştir. (Eğer varsa ve engel teşkil etmiyorsa: “Müvekkilin sicilinde görünen önceki mahkumiyet taksirli suça ilişkindir/adli para cezasıdır/3 aydan az süreli hapis cezasıdır ve ertelemeye engel değildir.”)
• Pişmanlık ve Tekrar Suç İşlememe Kanaati Yönünden (TCK 51/1(b)): Müvekkil, yargılamanın başından itibaren mahkemenize karşı saygılı bir tutum sergilemiş, duruşmalara mazeretsiz olarak katılmıştır. Olaydan duyduğu üzüntüyü ve pişmanlığı [örneğin, mağdurdan özür dilediği celse tarihi veya ifadesindeki beyanları belirtilebilir] samimiyetle dile getirmiştir. Müvekkil, [yaşı] yaşında olup, düzenli bir aile hayatına ve [mesleği/işi] sahiptir. Kendisinin ve ailesinin geçimini sağlamaktadır. Bugüne kadar toplumla uyumlu bir yaşam sürmüş olması, sosyal çevresindeki olumlu referansları ve yargılama sürecindeki olumlu tavırları, kendisinin tekrar suç işlemeyeceğine dair kuvvetli bir kanaat oluşturmaktadır. Hapis cezasının infazı, müvekkilin işini kaybetmesine, ailesinin mağdur olmasına ve sosyal düzeninin bozulmasına yol açacak, bu durum ise ıslah amacına hizmet etmeyecektir. Bu nedenlerle, Sayın Mahkemenizin müvekkilin tekrar suç işlemeyeceği yönünde olumlu bir kanaate vararak TCK 51/1(b) şartının da gerçekleştiğini kabul etmesi gerektiği düşüncesindeyiz.
• (İsteğe Bağlı – Zararın Giderilmesi Yönünden): Müvekkil, suçtan kaynaklanan zararın giderilmesi konusunda [yapılanları belirtin, örneğin: “mağdurun zararını tamamen tazmin etmiştir (ek: ödeme dekontu)” veya “zararı giderme yönünde çaba göstermiş ancak mali durumu elvermemiştir”]. Bu itibarla, TCK Madde 51/2’de düzenlenen zararın giderilmesi koşulunun ya yerine getirildiği kabul edilmeli ya da müvekkilin ekonomik durumu gözetilerek bu koşulun ayrıca aranmamasına karar verilmesi hakkaniyete uygun olacaktır.

1. (Ertelemenin Amacına Uygunluk): Yukarıda açıklanan tüm hususlar ışığında, müvekkil hakkında hükmedilecek olası bir hapis cezasının ertelenmesi, TCK Madde 51’in getirilme amacıyla tam bir uyum içinde olacaktır. Müvekkilin cezaevinin olumsuz koşullarından etkilenmeden, denetim altında topluma yeniden entegrasyonunun sağlanması, hem bireysel hem de toplumsal fayda açısından en doğru yaklaşım olacaktır.17

SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah edilen nedenler ve Sayın Mahkemenizce re’sen dikkate alınacak hususlar çerçevesinde;

1. Öncelikle müvekkilin üzerine atılı suçtan BERAATİNE karar verilmesini;
2. Sayın Mahkemeniz aksi kanaatte ise, TCK’da yer alan lehe hükümlerin ve tüm yasal indirim sebeplerinin (TCK m. 62 vb.) müvekkil hakkında UYGULANMASINI;
3. Neticeten hükmolunacak hapis cezasının, TCK Madde 51’de belirtilen şartların müvekkil nezdinde tamamının oluştuğu gözetilerek ERTELENMESİNE karar verilmesini saygılarımızla arz ve talep ederiz.

…/…/2024

Sanık Müdafii

Av.

(İmza)

Ekler:

1. Güncel Adli Sicil Kaydı
2. (Varsa) Zararın Giderildiğine Dair Belge
3. Vekaletname Sureti

Hapis cezasının ertelenmesi (TCK Madde 51), Türk Ceza Hukuku’nda cezanın bireyselleştirilmesi ve hükümlünün topluma yeniden kazandırılması amacına hizmet eden önemli bir kurumdur. Belirli şartları taşıyan (özellikle kısa süreli hapis cezası alan ve ciddi bir suç geçmişi olmayan) kişilere, cezaevine girmeden, bir denetim süresi altında cezalarını toplum içinde infaz etme imkanı sunar. Bu kurum, hem bireyi hapis cezasının olumsuz etkilerinden korumayı hem de toplumu tekrar suç işleme riski düşük kişilerin denetim altında tutulmasıyla güvence altına almayı hedefler.

Ancak TCK Madde 51’in uygulanması, ceza süresi ve adli sicil gibi objektif şartların yanı sıra, hakimin sanığın pişmanlığı ve gelecekteki davranışları hakkındaki subjektif kanaatine de bağlıdır. Ayrıca, zararın giderilmesi gibi takdiri koşullar ve denetim süresi içindeki yükümlülükler de kurumun işleyişinde önemli rol oynar. Erteleme kararının hukuki sonuçları (özellikle adli sicile işlenmesi ve memuriyet gibi haklara etkisi) ve HAGB gibi alternatif kurumlardan farkları da dikkate alınması gereken önemli noktalardır.

Bu karmaşık yapı nedeniyle, hapis cezasının ertelenmesi ihtimali bulunan bir ceza davasında, sürecin başından itibaren uzman bir ceza avukatından hukuki destek almak büyük önem taşımaktadır. Avukat, hem yasal şartların doğru değerlendirilmesinde hem de mahkemede lehe bir karar oluşması için gerekli savunmanın yapılmasında kritik bir rol oynayacaktır.

Alıntılanan çalışmalar

1. Ali Yüce – Vikipedi, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://tr.wikipedia.org/wiki/Ali_Y%C3%BCce
2. Metin Altıok: Seçme Şiirler| Haberler, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://gazetekadikoy.com.tr/edebiyat-hayatindan-hatirlamalar/metin-altiok-seme-siirler
3. En Sevilen Cemal Süreya Şiirleri | tamadres.com, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://tamadres.com/blog/yazi/en-sevilen-cemal-sureya-siirleri
4. Sabahattin Ali’nin Hep Dinlenen Şiirleri – Haydar Ergülen | Artful Living, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.artfulliving.com.tr/edebiyat/sabahattin-alinin-hep-dinlenen-siirleri-i-914
5. Can Yücel: Seçme Şiirler| Haberler – Gazete Kadıköy, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.gazetekadikoy.com.tr/edebiyat-hayatindan-hatirlamalar/can-ycel-seme-siirler
6. ŞİİR SEÇKİSİ – Türkiye Barolar Birliği Yayınları, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/455.pdf
7. Nevzat Çelik – Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/celik-nevzat
8. Nisan Ayı Edebiyat Ajandası – diledebiyat.net, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.diledebiyat.net/yazi/nisan-ayi-edebiyat-ajandasi
9. Nisan Ayı Edebiyat Ajandası – Kültür Edebiyat ve Sanat Dergisi, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.simasdergi.com/bilgi-nisan-ayi-edebiyat-ajandasi-68.html
10. MİLLİ EGEMENLİK ve BARIŞ – Şiirleri, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://acikerisim.tbmm.gov.tr/bitstreams/60c774c3-2c67-4c8f-b7b6-850ad4a074e5/download
11. ALİ FUAT AZGUR – AHISKA TÜRKÜ BİR ŞAİR – DergiPark, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/218536
12. Ali YÜCE – Ana Sayfa – Siir.gen.tr, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.siir.gen.tr/siir/a/ali_yuce/index.html
13. Ali Yüce – Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://teis.yesevi.edu.tr/%20madde-detay/ali-yuce
14. Umut – Calaméo, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.calameo.com/books/0062760680268ecbbad80
15. ŞEYTANİSTAN, ALİ YÜCE – İkinci El Kitap – kitantik | #3082305013688, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.kitantik.com/product/SEYTANISTAN_1br9qfylhtqjzst1mls
16. En Uygun ve Çok Satan Şiir (Yerli) Kitapları – Kitapyurdu.com, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.kitapyurdu.com/index.php?route=product/category&page=104&path=1_128_133&filter_in_stock=1&limit=75
17. TCK madde 51 – Hapis Cezasının Ertelenmesi – Avukat Erdem Akçay, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.erdemakcay.av.tr/tck-madde-51-hapis-cezasinin-ertelenmesi/
18. Hapis Cezasının Ertelenmesi (TCK 51) – Ekin Hukuk, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.ekinhukuk.com.tr/hapis-cezasinin-ertelenmesi-nedir/
19. Hapis Cezasının Ertelenmesi İşlemleri – Av. İlyas Geçgelen Hukuk ve Arabuluculuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 29, 2025, http://www.ilyasgecgelen.av.tr/hapiscezasininertelenmesi.html
20. Hapis Cezasının Ertelenmesi *TCK md.151 – AHD Durak Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.ahddurakhukuk.com/ceza-hukuku/hapis-cezasinin-ertelenmesi-tck-51/
21. Hapis Cezasının Ertelenmesi Ne Demek? (TCK m. 51) – EkinLaw, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.ekinlaw.com/hapis-cezasinin-ertelenmesi-ne-demek/
22. Hapis Cezasının Ertelenmesi (TCK 51) – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/hapis-cezasinin-ertelenmesi.html
23. “… 5237 sayılı TCK’nun Kanunun 51. maddesinde hapis cezasının ertelenmesi kurumu düzenlenmiş olup, hükmedilen 2 yıl, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Dosyalar/Kararlar/DilekcePDF/2022-91-nrmd.pdf
24. TCK Madde 51 Hapis Cezasının Ertelenmesi – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/mevzuat/tck-madde-51-hapis-cezasinin-ertelenmesi.html
25. Maddelerin sürümlerini karşılaştır – MADDE 51 – 5237 Türk Ceza Kanunu | LEXPERA, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.lexpera.com.tr/karsilastirmasi/turk-ceza-kanunu-5237/48/48/0/madde-51
26. Sık Sorulan Sorular – HYG Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.hyghukuk.com.tr/sik-sorulan-sorular/c/5346
27. Hapis Cezasının Ertelenmesi TCK 51 2025 | Mıhcı Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://mihci.av.tr/hapis-cezasinin-ertelenmesi/
28. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Ve Cezanın Ertelenmesi (Tanımları – Koşulları – Farkları) | EPİK PARTNERS HUKUK DANIŞMANLIK, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.epikpartnershukuk.com/article.php?aId=206
29. Hapis Cezasının Ertelenmesi Şartları – Ağır Ceza Avukatı İstanbullu Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.istanbullu.av.tr/hapis-cezasinin-ertelenmesi-sartlari
30. TCK 51 CEZALARIN ERTELENMESİ NEDİR? – Rönesans Avukatlık & Hukuki Danışmanlık, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://ronesanshukuksamsun.com/makale?slug=tck-51-cezalarin-ertelenmesi-nedir-
31. Hapis Cezasının Ertelenmesi – Üçüncü Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://ucuncu.av.tr/hapis-cezasinin-ertelenmesi/
32. TCK 51 Hapis Cezasının Ertelenmesi – TCK 51/3 Maddesi, 51/7 Maddesi, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.tahanci.av.tr/tck-51-hapis-cezasinin-ertelenmesi/
33. Hastalık Nedeniyle Cezaevinde Bulunan Hükümlü/Tutuklunun Tahliye Talebi Dilekçesi, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://legalbank.net/belge/hastalik-nedeniyle-cezaevinde-bulunan-hukumlu-tutuklunun-tahliye-talebi-dilekcesi-talep-dilekcesi/4297121
34. Ceza İnfazının Ertelenmesi Talebi Dilekçesi 2025 – Avukat Tunç Sudi TOL, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.tuncsuditol.av.tr/ceza-infazinin-ertelenmesi-talebi-dilekcesi/
35. Ceza İnfazının Ertelenmesi Talebi Dilekçesi – Ankara Avukat, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.serhancantas.com/ceza-infazinin-ertelenmesi-talebi-dilekcesi/
36. cezanın infazının ertelenmesi istemi dilekçe örneği cumhuriyet başsavcılığı.docx – Avevrak.com, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://avevrak.com/cezanin-infazinin-ertelenmesi-istemi-dilekce-ornegi-cumhuriyet-bassavciligi/
37. Hükümlünün İnfazının Ertelenmesi Talebi Dilekçesi – Full & Egal, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.fullegal.com/taslak-dilekceler/dilekce/hukumlunun-infazinin-ertelenmesi-talebi-dilekcesi-142
38. Cezanın infazının ertelenmesi talep dilekçesi – Adana Avukat Aytaç ER Boşanma Avukatı, İcra, Ceza Avukatı, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.avaytacer.com/bilgi-bankasi/hukuk-dilekceleri/cezanin-infazinin-ertelenmesi-talep-dilekcesi?gdprAccept
39. Hapis Cezasının Ertelenmesi (TCK 51) – OR Hukuk, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://or.av.tr/hapis-cezasinin-ertelenmesi/
40. (Kanunla Da Olsa) HAGB Kararına Mahkûmiyetin Hukuki Sonuçları Bağlanabilir Mi ? – DergiPark, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/398553
41. Cezanın Ertelenmesi Nedir? – AGÂH Hukuk, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.agahhukuk.com/cezanin-ertelenmesi-nedir/
42. CEZANIN ERTELENMESİ NE DEMEKTİR ? ŞARTLARI NELERDİR ? | Adana Ceza,Boşanma,İcra,Miras ve İş Avukatı Av.Gökhan Er, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.avgokhaner.com/?p=makaleler&id=224
43. Hapis Cezasının Ertelenmesi 2025 – Eskişehir Avukat Oğuz ÖZDEMİR, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.oguzozdemir.av.tr/hapis-cezasinin-ertelenmesi/
44. suça sürüklenen çocuk, erteleme ve çocukların yargılanması – YARGITAY KARARLARI || Mersin Barosu, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://mersinbarosu.org.tr/tr/yargitay-kararlari/233/suca-suruklenen-cocuk-erteleme-ve-cocuklarin-yargilanmasi/21660
45. Cezanın Ertelenmesi ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması – Eskişehir Avukat Eda Yıldırım İlhan, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.edayildirimilhan.av.tr/blog/post/cezanin-ertelenmesi-ve-huekmuen-aciklanmasinin-geri-birakilmasi
46. Kesinleşmiş Cezanın Ertelenmesi ve İnfazın Ertelenmesi – AHD Durak Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.ahddurakhukuk.com/ceza-hukuku/kesinlesmis-cezanin-ertelenmesi/
47. hapis cezasının mazeret sebebiyle bir yıl ertelenmesi talebi: ailevi zorluklar ve ekonomik durum göz önünde bulundurularak infazın ertelenmesi – infazın ertelenmesi dilekçesi örneği.docx – Dilekçe örnekleri – Avevrak.com, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://avevrak.com/infazin-ertelenmesi-dilekcesi-ornegi/
48. HASTALIK NEDENİYLE TAHLİYE/İNFAZININ ERTELENMESİ İSTEMLİ DİLEKÇELER İLE TEDBİR TALEPLİ AYM VE AİHM BAŞVURU FORMLARI | Dr. Gökhan Güneş, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.drgokhangunes.com/dilekceler/hastalik-nedeniyle-tahliye-infazinin-ertelenmesi-talepli-dilekce-ornegi/
49. Denetimli Serbestlik Nedir ? – AKŞEHİR ADLİYESİ – Adalet Bakanlığı, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://aksehir.adalet.gov.tr/denetimli-serbestlik-nedir
50. Cezanın Ertelenmesi ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Nedir? -, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://vonahukuk.com/cezanin-ertelenmesi-ve-hukmun-aciklanmasinin-geri-birakilmasi-nedir/
51. Geçmişin Gölgesinden Kurtulmak (ADLİ SİCİL KAYDI) – Aşık Hukuk Bürosu Batman, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://asikhukukburosu.com.tr/gecmisin-golgesinden-kurtulmak-adli-sicil-kaydi/
52. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı (CMK. 231) – Avukat Ali DENİZ, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.alideniz.av.tr/hukmun-aciklanmasinin-geri-birakilmasi-hagb-karari/
53. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/hukmun-aciklanmasinin-geri-birakilmasi.html
54. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması ile erteleme arasındaki fark arşivleri, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://buken.av.tr/etiket/hukmun-aciklanmasinin-geri-birakilmasi-ile-erteleme-arasindaki-fark/
55. Mülkiyet Hakkınıza Dokunulmasın: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçu (TCK 154), erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://asikhukukburosu.com.tr/mulkiyet-hakkiniza-dokunulmasin-hakki-olmayan-yere-tecavuz-sucu-tck-154/
56. Cebinizdeki Tehlike: Yankesicilik Suçu Hakkında Bilmeniz Gerekenler, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://asikhukukburosu.com.tr/yankesicilik-sucu-hakkinda-bilmeniz-gerekenler/
57. Denetim Ne Demek? Denetim Kelimesinin TDK Sözlük Anlamı Nedir? – NTV Haber, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://www.ntv.com.tr/ne-demek/denetim-ne-demek-17093
58. CEZA HUKUKU arşivleri – Aşık Hukuk Bürosu Batman, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://asikhukukburosu.com.tr/category/ceza-hukuku/
59. UYUŞTURUCU DAVASI AVUKATLIK ÜCRETİ (GÜNCEL) – Aşık Hukuk Bürosu Batman, erişim tarihi Nisan 29, 2025, https://asikhukukburosu.com.tr/uyusturucu-davasi-avukatlik-ucreti-guncel/