Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti, toplum sağlığını ve güvenliğini tehdit eden en ciddi suçlardandır. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 188. maddesinin 3. fıkrası, bu suçu ve cezalarını düzenlemektedir. Bu makalede, TCK 188/3 maddesini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
TCK 188/3 Nedir?
TCK 188/3, uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden veya bulunduran kişileri cezalandırır 1. Bu maddeye göre, suçun oluşması için şu unsurların gerçekleşmesi gerekir:
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde: Eroin, kokain, morfin, esrar gibi bağımlılık yapan ve insan sağlığına zarar veren maddeler.
- Ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde ticareti: Bu maddelerin yasal izin olmaksızın veya izinlere aykırı şekilde ülke içinde satılması, satışa arz edilmesi, başkalarına verilmesi, sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması, satın alınması, kabul edilmesi veya bulundurulması.
TCK 188/3’e Göre Ceza
TCK 188/3’te belirtilen suçu işleyen kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır 1. Bu ceza, suçun işleniş biçimine, failin özelliklerine ve uyuşturucu maddenin türüne göre artırılabilir veya azaltılabilir.
Cezayı Artıran Nedenler
TCK 188/3’te suçun cezasını artıran nedenler şunlardır:
- Suçun üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi: Örgütlü bir şekilde uyuşturucu ticareti yapılması halinde ceza artırılır 2.
- Suçun bir suç örgütünün faaliyeti kapsamında işlenmesi: Mafya gibi organize suç örgütlerinin uyuşturucu ticareti yapması halinde ceza daha da ağırlaştırılır.
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması: Bu maddeler, özellikle tehlikeli ve bağımlılık yapıcı oldukları için cezaları daha yüksektir 3.
- Suçun okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi: Bu yerlerde uyuşturucu ticareti yapılması, toplum sağlığı ve güvenliği açısından daha büyük risk oluşturduğu için ceza artırılır. Yasa koyucu, özellikle savunmasız kişilerin korunmasını amaçlamaktadır.
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması: Çocukların uyuşturucuya bulaştırılması, toplumun geleceği açısından ciddi bir tehdit oluşturduğu için ceza ağırlaştırılır 3.
Cezayı Azaltan Nedenler
TCK 188/6’ya göre, verilecek ceza, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları gibi hususlar göz önünde bulundurularak yarısına kadar indirilebilir 4.
Etkin Pişmanlık
TCK 192’ye göre, uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçunu işleyen kişi, suç örgütünün ortaya çıkarılmasına ve faillerin yakalanmasına yardımcı olursa cezasından indirim alabilir veya ceza almayabilir 3. Etkin pişmanlığın uygulanabilmesi için bazı şartlar vardır:
- Fail, TCK’nın 188. maddesinde düzenlenen suçlardan birini işlemiş olmalıdır.
- Hizmet ve yardım bizzat fail tarafından yapılmalıdır.
- Hizmet ve yardım soruşturma ya da kovuşturma makamlarına yapılmalıdır 5.
Zincirleme Suç
TCK 188/3’e göre seçimlik suçlardan olan uyuşturucu madde ticareti, bulundurma ya da diğer suçların art arda işlenmesi zincirleme suç olarak tanımlanır 4. Failin farklı tarihlerde ilgili suçları işlemesi halinde de zincirleme suç kavramından söz edilebilir. Örneğin, bir kişi farklı zamanlarda üç farklı kişiye uyuşturucu madde satarsa, bu eylemler zincirleme suç olarak değerlendirilebilir.
Yargıtay Kararları
Yargıtay, uyuşturucu madde suçları ile ilgili birçok emsal karar vermiştir. Bu kararlar, TCK 188/3’ün uygulanmasına ve cezanın belirlenmesine yönelik önemli ipuçları sunmaktadır 6. Yargıtay kararlarında, suçun unsurlarının, ceza artırım ve indirim nedenlerinin, etkin pişmanlık hükümlerinin ve zincirleme suç uygulamasının nasıl değerlendirildiği açıkça belirtilmektedir.
Örnek Yargıtay Kararları:
| Karar No | Konu | Özet |
|---|---|---|
| Yargıtay 10. Ceza Dairesi – E.2021/9936 – K.2021/10023 | TCK 188/5’in uygulanması | TCK 188/5’in uygulanabilmesi için müşterek faillerin “aynı yönde” hareket etmeleri ve bir olay üzerinde aynı amaç doğrultusunda üç veya daha fazla sanığın iradelerinin birleşmesi gerektiği vurgulanmıştır. |
| Yargıtay 10. Ceza Dairesi – E.2020/20029 – K.2022/1138 | TCK 188/5’in uygulanması | Uyuşturucu maddeyi satan kişi ile ticari amaçla satın alan kişinin iradelerinin aynı amaç doğrultusunda birleşmediği ve aynı yönde hareket etmedikleri için TCK 188/5’in uygulanamayacağına karar verilmiştir. |
| Yargıtay 9. Ceza Dairesi – Karar: 2016/1309 | Etkin pişmanlık | Tanığın soyut beyanı dışında delil bulunmadığı aşamada, diğer sanığın adını ve suçla ilgisini açıklayarak suçun ortaya çıkmasına ve yakalanmasına hizmet ve yardım eden sanık hakkında TCK’nın 192. maddesinin 3. fıkrasında öngörülen etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması gerektiğine karar verilmiştir. |
TCK 188/3, uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçunu düzenleyen önemli bir maddedir. Bu suç, toplum sağlığı ve güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Bu nedenle, TCK 188/3 kapsamında verilen cezalar oldukça ağırdır. Suçun işleniş biçimi, failin özellikleri, uyuşturucu maddenin türü ve suçun işlendiği yer gibi faktörler, cezanın belirlenmesinde etkili olmaktadır. Yargıtay kararları, maddenin uygulanmasına ve cezanın belirlenmesine yönelik önemli bilgiler sunmaktadır. Etkin pişmanlık gibi ceza indirimi nedenleri de bulunmaktadır. Uyuşturucu ile mücadele, toplumun tüm kesimlerinin katılımını gerektiren önemli bir konudur.
Alıntılanan çalışmalar
- www.esercelik.av.tr, erişim tarihi Aralık 23, 2024, https://www.esercelik.av.tr/uyusturucu-ticareti-sucu-tck-188/#:~:text=TCK%20madde%20188%2F3%20”,kadar%20adl%C3%AE%20para%20cezas%C4%B1%20ile
- Uyuşturucu Ticareti Suçunun Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından İşlenmesi (TCK 188/5), erişim tarihi Aralık 23, 2024, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/tck-188-5-maddesi-uc-veya-daha-fazla-kisinin-uyusturucu-madde-ticareti-sucunun-cezasi.html
- Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu ve Cezası – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Aralık 23, 2024, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/uyusturucu-madde-ticareti-sucu-cezasi.html
- Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Satma Suçu, Cezası TCK 188/3, erişim tarihi Aralık 23, 2024, https://www.ahddurakhukuk.com/ceza-hukuku/uyusturucu-veya-uyarici-madde-imal-ve-ticareti-sucu-cezasi/
- Uyuşturucu Ticareti Suçu TCK 188 » Av. Doğa Eserçelik – İstanbul Avukat, erişim tarihi Aralık 23, 2024, https://www.esercelik.av.tr/uyusturucu-ticareti-sucu-tck-188/
- UYUŞTURUCU TİCARETİ | Nildervis.av.tr, erişim tarihi Aralık 23, 2024, https://nildervis.av.tr/uyusturucu-ticareti–2-30
