Türk hukuk sistemi, hayatımızın her alanını düzenleyen sayısız kanunla dolu geniş bir okyanus gibidir. Trafik kurallarından karmaşık bankacılık işlemlerine, ormanların korunmasından vergi düzenlemelerine kadar pek çok farklı alanda özel kanunlar bulunur. Örneğin Bankacılık Kanunu, Orman Kanunu veya Vergi Usul Kanunu gibi yasalar, kendi alanlarına özgü kurallar ve bazen de cezai yaptırımlar içerir.

Peki, bir kişi bu özel kanunlardan birini ihlal ettiğinde, örneğin Orman Kanunu’na aykırı olarak izinsiz ağaç kestiğinde veya Bankacılık Kanunu kapsamında karşılıksız çek düzenlediğinde, adalet ve sorumluluğun temel kuralları değişir mi? Vergi kaçırmakla ilgili bir suçta “kasıt” (bilerek ve isteyerek hareket etme) ile genel ceza hukukundaki “kasıt” farklı anlamlara mı gelir?

İşte tam bu noktada, hukuk sistemimizdeki kafa karışıklığını önlemek ve adaleti sağlamak için tasarlanmış önemli bir mekanizma devreye girer: Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 5. maddesi. Bu madde, adeta farklı kanunlar arasında bir köprü görevi görerek, ana ceza kanunumuz olan TCK’da yer alan temel ilkelerin, diğer özel kanunlarda tanımlanan suçlar için de geçerli olmasını sağlar.1 TCK Madde 5’in temel amacı, hukuk uygulamasında tutarlılık ve adalet sağlamak, temel ceza hukuku prensiplerinin (örneğin kast, taksir, suça teşebbüs veya suça iştirak gibi) farklı yasal alanlarda aynı şekilde değerlendirilmesini güvence altına almaktır.1 Bu sayede, hangi kanun kapsamında olursa olsun, suç ve cezanın temel mantığının aynı kalması hedeflenir.

Türk Ceza Kanunu’nun 5. Maddesi Bize Ne Söyler?

Maddenin Kendisi ve Amacı

Türk Ceza Kanunu’nun 5. maddesinin 1. fıkrası oldukça net bir ifade kullanır:

“Bu Kanunun genel hükümleri, özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygulanır.” 1

Bu hüküm, TCK’nın “genel hükümleri” olarak adlandırılan ve ceza hukukunun temelini oluşturan kuralların, sadece TCK’da tanımlanan suçlar için değil, aynı zamanda Terörle Mücadele Kanunu, Bankacılık Kanunu, Vergi Usul Kanunu (VUK), Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu gibi diğer özel kanunlarda veya ceza hükmü barındıran diğer yasalarda tanımlanan tüm suçlar için de standart çerçeve olduğunu belirtir.1

Peki, neden böyle bir maddeye ihtiyaç duyulmuştur? Maddenin gerekçesi bu soruyu yanıtlar: TCK Madde 5 yürürlüğe girmeden önce, özel kanunlar sıklıkla TCK’nın temel ilkeleriyle (örneğin suça teşebbüs, iştirak veya suçların birleşmesi gibi konularda) çelişen hükümler içerebiliyordu.2 Bu durum, hukuk uygulamasında tutarsızlıklara, adaletsiz sonuçlara ve ceza hukukunun temel prensiplerinin dolanılmasına yol açabiliyordu.1 TCK Madde 5, bu parçalanmışlığı önlemek, ceza hukukunda bütünlüğü sağlamak, adalet sistemine olan güveni artırmak ve temel ilkelerin göz ardı edilmesini engellemek amacıyla getirilmiştir.1

Bu düzenleme, aslında Türk ceza hukukunda önemli bir sistem değişikliğini de ifade eder. Eski Ceza Kanunu (765 sayılı TCK) döneminde, genellikle özel kanun hükümleri, genel kanun olan TCK hükümlerine göre öncelikliydi (lex specialis derogat legi generali – özel kanun genel kanunu ilga eder ilkesi). Ancak yeni TCK’nın 5. maddesi, bu yaklaşımı tersine çevirerek, TCK’nın genel hükümlerini kural olarak tüm ceza normları için geçerli temel standart haline getirmiştir.3 Bu, ceza adalet sisteminde daha bütüncül ve ilkeli bir yaklaşımı benimseme iradesini gösterir.

“Genel Hükümler” Tam Olarak Nedir? (TDK Açıklaması)

Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüklerinde “genel” ve “hüküm” kelimelerinin genel anlamları bulunsa da, hukuk dilindeki “genel hükümler” teriminin doğrudan bir karşılığı yer almaz.6 Hukuki anlamda “genel hükümler”, bir kanunun veya hukuk dalının temel prensiplerini, tanımlarını ve tüm özel durumlara uygulanabilecek genel kurallarını ifade eder. Türk Ceza Kanunu bağlamında ise “genel hükümler”, kanunun Birinci Kitabı’nda yer alan ve özel bir kanunda açıkça ve geçerli bir şekilde aksi belirtilmedikçe tüm suçlar için geçerli olan temel kurallar bütünüdür.

Bu temel kurallara (genel hükümlere) bazı önemli örnekler şunlardır:

• Kanunilik İlkesi: “Kanunsuz suç ve ceza olmaz” prensibi. Yani bir fiilin suç sayılabilmesi ve cezalandırılabilmesi için açıkça kanunda tanımlanmış olması gerekir.1
• Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği: Kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulamaması.4
• Kast ve Taksir: Suçun manevi unsuru olarak fiilin bilerek ve istenerek (kast) 4 veya dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılarak (taksir) 13 işlenmesi ayrımı.
• Teşebbüs: Suç işlemeye başlayıp elde olmayan nedenlerle tamamlayamama hali.2
• İştirak: Suça birden fazla kişinin katılması (fail, azmettiren, yardım eden).2
• İçtima: Birden fazla suçun işlenmesi durumunda cezaların nasıl birleştirileceği veya ayrı ayrı mı uygulanacağı kuralları.4
• Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Kusurluluğu Etkileyen Haller: Meşru savunma, zorunluluk hali, hakkın kullanılması, ilgilinin rızası gibi fiili hukuka uygun kılan veya hata 15, haksız tahrik 4 gibi failin kusurunu azaltan ya da ortadan kaldıran durumlar.

TCK Madde 5, işte bu ceza adaletinin temel yapı taşlarının, özel kanunlardaki suçlar için de tutarlı bir şekilde uygulanmasını temin eder.

TCK Madde 5 Neden Herkes İçin Önemli?

Adalet ve Öngörülebilirlik

TCK Madde 5’in varlığı, ceza adalet sisteminde adaleti ve öngörülebilirliği güçlendirir. Bir suçun hangi kanunda tanımlandığına bakılmaksızın, sorumluluğun temel ilkelerinin (kast, taksir, hata vb.) aynı şekilde uygulanması, vatandaşlara daha eşit muamele yapılması anlamına gelir.1 Aynı zamanda, bireylerin hangi davranışların suç teşkil ettiğini ve olası sonuçlarını daha iyi anlamalarını sağlar. Bu durum, hukuk devleti ilkesini ve hukuki güvenlik prensibini pekiştirir; çünkü insanlar, kanunların keyfi değil, belirli ve tutarlı ilkelere göre uygulanacağını bilirler.

Vatandaşlar açısından doğrudan bir faydası şudur: TCK Madde 5 sayesinde, karmaşık bir özel kanundaki (örneğin bir çevre düzenlemesi veya mali mevzuat) bir kuralı, TCK’nın tanımladığı anlamda bir suç kastı olmadan, istemeden ihlal eden bir kişi, genellikle cezai sorumlulukla karşılaşmaz (tabii ki o özel kanun özellikle ve geçerli bir şekilde taksirli sorumluluk öngörmemişse). Çünkü TCK 5, temel kusur ilkesinin (kast veya tanımlanmış taksir) genel olarak uygulanmasını güvence altına alır.1 Bu, kanunların karmaşıklığı karşısında bireye temel bir koruma sağlar.

Özel Kanunlar ve TCK İlişkisi

TCK’nın genel hükümleri, özel kanunlarda bulunabilecek potansiyel boşlukları doldurma işlevi de görür. Birçok özel kanun, belirli bir suçu (örneğin, Sermaye Piyasası Kanunu’nda içeriden öğrenenlerin ticareti) tanımlarken, o suça teşebbüs edildiğinde veya birden fazla kişi tarafından işlendiğinde hangi kuralların uygulanacağını detaylandırmayabilir.2 İşte TCK Madde 5, bu gibi durumlarda TCK’nın suça teşebbüs (TCK m. 35) ve iştirak (TCK m. 37-41) konusundaki yerleşik kurallarının otomatik olarak devreye girmesini sağlar.3

Ancak burada önemli bir nüansı belirtmek gerekir: TCK Madde 5, TCK genel hükümlerini varsayılan standart olarak belirlese de, Türkiye Büyük Millet Meclisi daha sonra çıkaracağı yeni özel kanunlarda bu genel hükümlerden farklı düzenlemeler yapabilir (lex posterior derogat priori – sonraki kanun önceki kanunu ilga eder ilkesi). Yani TCK 5, mutlak bir engel değildir; ancak kanunların yorumlanmasında güçlü bir şekilde tutarlılığı ve TCK genel hükümlerine uyumu teşvik eden bir ilke ortaya koyar.3 Bu durum, TCK 5’in hukuk sistemini birleştirme amacına rağmen, bu hedefin mutlak olmadığını, yasama organının iradesiyle zaman içinde yeni istisnaların veya farklılıkların ortaya çıkabileceğini gösterir. Bu da TCK 5’in uygulanmasında dinamik bir süreç olduğunu ve zaman zaman yoruma ihtiyaç duyulduğunu ortaya koyar.

Hayatın İçinden Örneklerle TCK 5. Madde Uygulamaları

TCK Madde 5’in soyut kavramı, günlük hayattan alınmış veya yaşanması muhtemel örneklerle daha net anlaşılabilir.

Bankacılık Alanında

• Senaryo: Bir banka çalışanı olan Ali, görevi gereği kendisine emanet edilen müşteri parasını, saklamak amacıyla bilerek kendi kişisel hesabına aktarır (5411 sayılı Bankacılık Kanunu m. 160 – Zimmet suçu).16
• TCK 5 Uygulaması: Suçun tanımı Bankacılık Kanunu’nda yapılmıştır. Ancak TCK Madde 5, bu suça TCK’nın genel hükümlerinin uygulanmasını sağlar:

• Kasıt (TCK m. 21): Ali’nin cezalandırılabilmesi için parayı bilerek ve isteyerek kendi hesabına geçirdiğinin kanıtlanması gerekir. Eğer bu durum, kast olmadan, tamamen bir muhasebe hatası sonucu gerçekleşmişse (Hata – TCK m. 30), cezai sorumluluk doğmayabilir veya farklı değerlendirilebilir.
• Teşebbüs (TCK m. 35): Ali transfer işlemini başlatmış ancak para hesabına geçmeden bankanın güvenlik sistemleri tarafından işlem durdurulmuşsa, eylem tamamlanmadığı için TCK’nın teşebbüs hükümleri (TCK m. 35) TCK 5 aracılığıyla uygulanır.2
• İştirak (TCK m. 37-41): Eğer Ali’nin iş arkadaşı Veli, durumu bilerek Ali’nin bu usulsüz transferi gizlemesine yardım etmişse, Veli de TCK’nın iştirak hükümleri (örneğin yardım eden olarak TCK m. 39) uyarınca sorumlu tutulabilir.
• Etkin Pişmanlık: Ali, hakkında soruşturma başlamadan önce zimmetine geçirdiği parayı bankaya iade ederse, Bankacılık Kanunu’ndaki özel etkin pişmanlık hükümleri 16 uygulanabilir. Ancak etkin pişmanlık kavramının kendisi ve ceza sorumluluğuna etkisi, TCK’nın genel prensipleri çerçevesinde değerlendirilir.

Orman Kanunu Kapsamında

• Senaryo: Ayşe, ormanlık alanda kamp yaparken yaktığı ateşi söndürmeden bırakır ve rüzgarın etkisiyle ateş çevreye yayılarak bir miktar orman altı örtüsünü ve birkaç ağacı yakar (6831 sayılı Orman Kanunu m. 110/3 – Taksirle Orman Yangınına Sebebiyet Verme).18 Diğer yandan Mehmet, tarla açmak amacıyla kasten ormanlık bir alanı ateşe verir (Orman Kanunu m. 110/4 – Kasten Orman Yakma).18
• TCK 5 Uygulaması: Suçlar Orman Kanunu’nda tanımlanmıştır. TCK 5 şunları güvence altına alır:

• Kusur İlkesi (TCK m. 21, 22): Ayşe’nin eylemindeki dikkatsizlik ve özensizlik (taksir) ile Mehmet’in eylemindeki bilerek ve isteyerek hareket etme (kast) arasındaki ayrım, suçun niteliğini ve verilecek cezayı belirlemede temel ölçüttür. Bu ayrım, TCK’nın genel kusur tanımlarına göre yapılır.
• Nedensellik Bağı: Orman Kanunu zararın nasıl hesaplanacağını belirtse de 18, yangın ile failin eylemi arasındaki sebep-sonuç ilişkisi (nedensellik bağı) TCK’nın genel prensiplerine göre kurulur.
• Diğer Eylemler: Eğer bir kişi orman arazisi içine izinsiz bir yapı inşa ederse (Orman Kanunu m. 93 – İşgal ve Faydalanma) 19, bu kişinin gerekli kastla hareket edip etmediği veya örneğin arazinin sınırları konusunda bir hataya düşüp düşmediği (Hata – TCK m. 30) TCK 5 aracılığıyla TCK genel hükümlerine göre değerlendirilir.

Vergi Suçlarında (Vergi Usul Kanunu – VUK)

• Senaryo: Bir şirket sahibi olan Hasan Bey, daha az vergi ödemek amacıyla, gerçekte hiç almadığı bir mal veya hizmet için düzenlenmiş sahte bir faturayı muhasebe kayıtlarında kullanır (213 sayılı VUK m. 359/b – Sahte Belge Düzenleme veya Kullanma).21
• TCK 5 Uygulaması: Suç VUK’ta tanımlanmıştır.23 TCK 5 şunları sağlar:

• Kasıt (TCK m. 21): Hasan Bey’in cezai sorumluluğu için, kullandığı belgenin sahte olduğunu bilerek ve vergi matrahını azaltma amacıyla hareket ettiğinin ispatı gerekir. Basit muhasebe hataları veya belgenin sahte olduğunu bilmeden kullanma durumu, genellikle TCK’nın kast tanımını karşılamaz.
• Zincirleme Suç (TCK m. 43): Hasan Bey, aynı vergilendirme dönemi içinde, aynı suç işleme kararı kapsamında birden fazla sahte fatura kullanmışsa, TCK’nın zincirleme suç hükümleri (TCK m. 43) TCK 5 yoluyla uygulanarak verilecek ceza artırılabilir.22
• İştirak (TCK m. 37-41): Eğer Hasan Bey’in muhasebecisi, faturaların sahte olduğunu bilerek kayıtlara işlenmesine ve kullanılmasına yardımcı olmuşsa, muhasebeci de TCK’nın yardım etme hükümlerine (TCK m. 39) göre sorumlu tutulabilir.

Batman Örneği (Kurgusal)

• Senaryo: Batman’da yaşayan Zeynep Hanım, ailesinden miras kalan arsa üzerine bir ev inşa etmeye başlar. İnşaat bir hayli ilerledikten sonra, arsanın aslında Hasankeyf gibi özel bir kültürel miras alanı veya özel çevre koruma bölgesi içinde yer aldığı ve bu tür alanlarda inşaat yapmanın izne tabi olduğu (örneğin, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu veya ilgili çevre mevzuatı uyarınca) anlaşılır. İlgili özel kanun, izinsiz inşaatı suç olarak tanımlamaktadır.
• TCK 5 Uygulaması: Özel kanun suçu tanımlasa bile, Zeynep Hanım’ın cezai sorumluluğu TCK 5 aracılığıyla TCK genel hükümlerine göre değerlendirilir:

• Hata (TCK m. 30): Zeynep Hanım, arsanın bu özel statüsünden haberdar değilse ve bu bilgisizliği içinde bulunduğu koşullara göre kaçınılmaz (mazur görülebilir) bir hata ise (örneğin, tapu kayıtlarında veya belediyeden aldığı imar durum belgesinde bu özel statüye dair bir bilgi yoksa), TCK m. 30/4 (haksızlık yanılgısı) veya m. 30/1 (suçun maddi unsurlarında hata) hükümleri gündeme gelebilir.15 Bu durumda Zeynep Hanım’ın kastı ortadan kalkabilir veya kusurluluğu azalabilir. Mahkeme, Zeynep Hanım’ın durumu bilip bilmediğini, bilmesi gerekip gerekmediğini TCK’nın hata prensiplerine göre detaylıca araştıracaktır.
• Kasıt (TCK m. 21): Eğer Zeynep Hanım’ın arsanın özel statüsünü bildiği halde, izin almadan veya alınamayacağını bilerek inşaata başladığı kanıtlanırsa, suçun manevi unsuru olan kastın varlığı kabul edilir.
• Teşebbüs (TCK m. 35): İnşaat, henüz temel atma veya duvar örme gibi başlangıç aşamalarındayken yetkililer tarafından fark edilip durdurulmuşsa, eylemin tamamlanmış suç mu yoksa teşebbüs aşamasında mı kaldığı TCK’nın 35. maddesine göre değerlendirilir.

Bu örnekler, TCK Madde 5’in farklı özel kanun alanlarındaki suçlara nasıl uygulandığını ve TCK’nın temel ilkelerinin (kast, taksir, hata, teşebbüs, iştirak gibi) bu suçların değerlendirilmesinde nasıl merkezi bir rol oynadığını göstermektedir.

Yargı Kararlarında TCK 5. Madde

Yargıtay’ın Yaklaşımı

Türkiye’nin ceza davaları için en üst temyiz mercii olan Yargıtay, kanunların yorumlanması ve ülke genelinde tutarlı bir şekilde uygulanmasında hayati bir role sahiptir. TCK Madde 5’in yorumlanması ve uygulanması konusunda da Yargıtay kararları büyük önem taşır.

Yargıtay’ın TCK Madde 5 ile ilgili yaklaşımında öne çıkan bazı noktalar şunlardır:

• Zımni İlga (Implicit Repeal): Yargıtay 5. Ceza Dairesi’nin verdiği önemli bir kararda 24, TCK Madde 5’in yürürlüğe girmesiyle birlikte (kararda bu tarih 01.01.2009 olarak belirtilmiş olsa da, TCK’nın genel yürürlük tarihi 01.06.2005’tir ve özel kanunlarla uyum için geçiş süreçleri öngörülmüştür 3), TCK’nın genel hükümleriyle çelişen eski ve sınırlayıcı özel kanun hükümlerinin (örneğin Avukatlık Kanunu’nda görevi kötüye kullanma suçuna ilişkin özel bir düzenlemenin) zımnen ilga edilmiş (örtülü olarak yürürlükten kaldırılmış) sayılması gerektiği belirtilmiştir. Bu karar, TCK Madde 5’in hukuk sistemini TCK’nın temel ilkeleri doğrultusunda uyumlaştırma gücünü göstermesi açısından önemlidir.
• Genel İlkelerin Üstünlüğü: Yargıtay, özel kanunlarda tanımlanan suçlarla ilgili davalarda, TCK Madde 5’i temel alarak TCK’nın genel hükümlerini (örneğin suça iştirak kuralları 25, görevi kötüye kullanma suçunun unsurları 26 veya iletişimin denetlenmesi gibi özel soruşturma yöntemleriyle elde edilen delillerin kullanılabilirliği 27 gibi konularda) istikrarlı bir şekilde uygulamaktadır. Amaç her zaman, özel kanunlardaki düzenlemelerin TCK’nın temel prensipleriyle uyumlu olmasını sağlamaktır.1

TCK Madde 5, genel hükümlerin uygulanacağını belirtse de, bu genel hükümlerin (örneğin kast, hata, teşebbüs gibi) özel bir kanunda tanımlanan suçun somut olaydaki unsurlarına nasıl uygulanacağı her zaman açık olmayabilir. İşte bu noktada Yargıtay’ın yorumu ve içtihatları devreye girer. Yargıtay kararları, TCK 5’in “nasıl” uygulanacağına dair önemli bir rehberlik sağlar ve hukuki belirliliği artırır. Bu nedenle, TCK 5’in pratik anlamını kavramak için Yargıtay içtihatlarını takip etmek zorunludur.

Bölge Adliye Mahkemeleri (BAM)

İlk derece mahkemelerinin kararlarını inceleyen Bölge Adliye Mahkemeleri (BAM veya İstinaf Mahkemeleri) de TCK Madde 5’i ve Yargıtay’ın bu konudaki yorumlarını dikkate alarak karar verirler. BAM’lar, özel kanunlarla ilgili davaları incelerken, TCK genel hükümlerinin uygulanması konusunda Yargıtay içtihatlarıyla uyumlu bir yaklaşım sergilerler.28

Özel Kanun Suçları ve TCK Genel Hükümleri: Bir Bakışta (Tablo)

Aşağıdaki tablo, TCK Madde 5’in işleyişini özetlemek amacıyla, bazı özel kanunlardaki suç örnekleri ile bu suçlara uygulanabilecek TCK genel hükümlerini bir araya getirmektedir:

Bu tablo, TCK Madde 5’in farklı hukuk alanlarındaki suç tiplerine nasıl birleştirici bir etki yaptığını ve ceza hukukunun temel ilkelerinin geniş bir uygulama alanı bulmasını nasıl sağladığını göstermektedir.

Son Söz

Kanunları Anlamak, Haklarınızı Korumaktır

Türk Ceza Kanunu’nun 5. maddesi, teknik bir detaydan çok daha fazlasını ifade eder. O, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan adalet, hakkaniyet ve sorumluluk gibi temel ilkelerin, bankacılıktan çevre hukukuna, vergi düzenlemelerinden fikir haklarına kadar tüm hukuk sistemimize yayılmasını sağlayan bir köşe taşıdır. Bu madde, kanunlar arasında tutarlılığı ve öngörülebilirliği teşvik ederek adalet sistemimizin daha sağlam temellere oturmasına katkıda bulunur.

Vatandaşlar olarak bu bağlantıyı anlamak – yani temel sorumluluk kurallarının özel ve karmaşık görünen düzenlemeler için de geçerli olduğunu bilmek – haklarımızı ve sorumluluklarımızı daha iyi kavramamızı sağlar. Kast, taksir, hata gibi temel prensiplerin genel olarak uygulanacağını bilmek, özel kanunların alanına giren konularda hareket ederken bize yol gösterir ve hukuki güvence sağlar.

Elbette, ceza hukukunun karmaşık yapısı, özellikle de genel kanun ile özel kanunların kesiştiği noktalar, uzmanlık gerektiren bir alandır. Haklarınızın tam olarak korunması ve adil bir yargılanma sürecinin sağlanması için profesyonel hukuki destek almak büyük önem taşır. Aşık Hukuk Bürosu olarak Av. Murteza Osman AŞIK ve ekibimiz, ceza hukukunun her alanında müvekkillerimize açık, anlaşılır bilgi sunmak ve haklarını en güçlü şekilde savunmak için buradadır. Unutmayın, kanunları anlamak, haklarınızı korumanın ilk adımıdır.

Alıntılanan çalışmalar

1. TCK Madde 5 Özel Kanunlarla İlişki Nedir? – Ankara Avukat, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.serhancantas.com/tck-madde-5-ozel-kanunlarla-iliski-nedir/
2. Türk Ceza Kanunu 5. Madde (TCK madde 5) – Avukat Yakup YIKILMAZ, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.yakupyikilmaz.com/post/t%C3%BCrk-ceza-kanunu-5-madde-tck-madde-5
3. dergipark.org.tr, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/807490
4. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://barandogan.av.tr/turk-ceza-kanunu.html
5. TCK Madde 5 Özel Kanunlarla İlişki – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/mevzuat/tck-madde-5-ozel-kanunlarla-iliski.html
6. KABAHATLER KANUNU’NUN GENEL HÜKÜMLERİ*, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/ViewPDF-kabahatler-kanununun-genel-hukumleri-1815
7. CEZA MUHAKEMESİNDE HÜKÜM ÇEŞİTLERİ (CMK m. 223)* – DergiPark, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/327233
8. Borçlar Hukuku Genel Hükümler – TDK Bilim, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.tdk.com.tr/Borclar-Hukuku-Genel-Hukumler_62706.html
9. Borçlar Hukuku Konu Anlatımı Genel Hükümler – TDK Bilim, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.tdk.com.tr/borclar-hukuku-konu-anlatimi-genel-hukumler_67038.html
10. TÜRK CEZA HUKUKUNDA SUÇLARIN TASNİFİ, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/ViewPDF-turk-ceza-hukukunda-suclarin-tasnifi-298
11. TÜRK DİL KURUMU BAŞKANLIĞI, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2020/06/STRATEJ%C4%B0K-VE-MAL%C4%B0-Y%C3%96NET%C4%B0M-KILAVUZU-.pdf
12. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu – Konsolide metin – LEXPERA, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/kanunlar/turk-ceza-kanunu-5237
13. TCK – Türk Ceza Kanunu – TTB, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.ttb.org.tr/kutuphane/tck.pdf
14. Türk Ceza Kanunu Madde Gerekçeleri, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://aydoganhukuk.com.tr/turk-ceza-kanunu-madde-gerekceleri/
15. Hata – Ersan Şen Hukuk ve Danışmanlık, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://sen.av.tr/en/makale/hata
16. 5411 SAYILI BANKACILIK KANUNU’NA GÖRE – DergiPark, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4287108
17. Banka ve Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçu – kesici | göktaş | egemen, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.kesicigoktasegemen.av.tr/dosya/banka_ve_kredi.pdf
18. Orman Yangınına Neden Olma Suçu ve Cezası – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/kasten-veya-taksirle-orman-yanginina-neden-olma-sucu-cezasi.html
19. ORMANı iŞGAL VE FAYDALANMA SUÇU – ORMAN FAKULTESI, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://forestist.org/Content/files/sayilar/360/8.pdf
20. Ormanı İşgal ve Ormandan Faydalanma Suçu | Hikmet Şengül Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.hikmetsengul.av.tr/article/ormani-isgal-ve-ormandan-faydalanma-sucu
21. CEZA MEVZUATINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇUNA ETKİSİ, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/ViewPDF-ceza-mevzuatinda-yapilan-degisikligin-vergi-kacakciligi-sucuna-etkisi-226
22. VUK Madde 359 (Vergi Usul Kanunu m.359) – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/mevzuat/vuk-359-vergi-usul-kanunu-359-a-b.html
23. 7394 sayılı Kanunla Yapılan Vergi Usul Kanunu Değişiklikleri, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://sen.av.tr/tr/makale/7394-sayili-kanunla-yapilan-vergi-usul-kanunu-degisiklikleri
24. TCK 5 – Özel Kanunlarla İlişki (Türk Ceza Kanunu) – Avukat Erdem …, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.erdemakcay.av.tr/tck-5-ozel-kanunlarla-iliski/
25. Uyuşturucu Ticareti Suçunun Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından İşlenmesi (TCK 188/5), erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/tck-188-5-maddesi-uc-veya-daha-fazla-kisinin-uyusturucu-madde-ticareti-sucunun-cezasi.html
26. Yargı kararları ışığında 5237 sayılı Türk Ceza Kanununa göre görevi kötüye kullanma suçunun unsurları ve müfettişlerce yapılacak iş ve işlemler. – İçişleri Bakanlığı, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/mulkiyeteftis//inc_arst_rapor/Yargi-kararlari-isiginda-5237-sayili-Turk-Ceza-Kanununa-gore-gorevi-kotu.docx
27. Yargıtay 5. CD. , 13.12.2022 tarihli, 2021/6080 E. , 2022/14556 K. sayılı kararı, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://www.bedirhansimsek.av.tr/yargitay-5-cd-13-12-2022-tarihli-2021-6080-e-2022-14556-k-sayili-karari/
28. Ceza İstinaf Kanun Yolu – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/istinaf-nedir-cmk.html
29. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞININ İTİRAZ YETKİSİ KAPSAMINDAKİ KARARLAR Regional Court of Appeal Decis – DergiPark, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1844510
30. “İstinaf, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen son kararlarda, fiilin sanık tarafından işlenip işlenmediği (maddi – T.C. Anayasa Mahkemesi, erişim tarihi Nisan 15, 2025, https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Dosyalar/Kararlar/DilekcePDF/2024-177-nrmd.pdf