Hukuki bir meseleyle karşılaştığınızda veya haklarınızı aramak istediğinizde bir avukata başvurmak en doğal hakkınızdır. Bu süreçte avukatınızla paylaştığınız bilgilerin gizli kalıp kalmayacağı ise en temel endişelerden biridir. Avukatınıza anlattıklarınızın, sunduğunuz belgelerin veya avukatınızın sizin adınıza yaptığı araştırmalar sonucu öğrendiklerinin başkalarıyla paylaşılıp paylaşılmayacağını merak etmeniz son derece doğaldır. Bu ilişki, temelinde derin bir güven üzerine kuruludur; müvekkilin avukatına her konuda tam anlamıyla güvenmesi ve her şeyi hiçbir endişe duymadan paylaşabilmesi beklenir.1 Peki, hukuk bu güveni nasıl koruyor? Avukatınızla aranızdaki bu mahremiyetin sınırları nelerdir? Bu yazımızda, avukatların “sır saklama yükümlülüğü” olarak bilinen bu önemli konuyu halkımızın anlayabileceği bir dille ele alacağız.

TDK Diyor ki: Sır Nedir?

Avukatlık mesleğinin temel taşlarından biri olan “sır” kavramını anlamakla başlayalım. Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlük’e göre sır:

1. isim Varlığı veya bazı yönleri açığa vurulmak istenmeyen, gizli kalan, gizli tutulan şey.
2. isim Aklın erişemediği, açıklanamayan veya çözülemeyen şey, giz, gizem. 6

TDK’nın bu tanımı, gizliliğin ve açığa vurulmama isteğinin altını çizmektedir.7 Ancak hukuki bağlamda, özellikle avukatlık mesleği açısından sır kavramı bundan daha geniş ve spesifik bir anlam taşır. Avukatın sır saklama yükümlülüğü, sadece genel anlamda gizli tutulması istenen şeyleri değil, avukatın mesleki faaliyeti sırasında öğrendiği, müvekkilin bilinmesini istemediği ve açıklanmamasında korunmaya değer maddi veya manevi bir menfaatinin bulunduğu tüm bilgileri kapsar.1 Bu, bir bilginin sadece belirli kişilerce bilinmesi ve aleni olmaması (objektif unsur) ile sır sahibinin bunu gizli tutma iradesini (sübjektif unsur) içerir.7 Dolayısıyla, avukatlık mesleğindeki sır kavramı, TDK’nın genel tanımından daha öte, mesleki faaliyetle doğrudan bağlantılı ve hukuken korunan özel bir çerçeveyi ifade eder.

Yasal Zırh: Avukatın Sır Saklama Yükümlülüğünün Kaynağı Nedir?

Avukatın müvekkiline karşı taşıdığı sır saklama yükümlülüğü, tek bir kanun maddesiyle sınırlı olmayıp, ulusal ve uluslararası birçok hukuki düzenleme ile güvence altına alınmış, adeta katmanlı bir yasal zırhla korunmaktadır.

Temel Kanun: Avukatlık Kanunu Madde 36

Bu yükümlülüğün Türk hukuk sistemindeki en temel ve doğrudan dayanağı, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 36. maddesidir.9 Bu madde, hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde şu hükmü amirdir:

“Avukatların, kendilerine tevdi edilen veya gerek avukatlık görevi, gerekse, Türkiye Barolar Birliği ve barolar organlarındaki görevleri dolayısıyla öğrendikleri hususları açığa vurmaları yasaktır.” 9

Bu açık yasak, avukatlık mesleğinin temel direklerinden birini oluşturur. Amacı, müvekkilin avukatına karşı tam bir güven duygusu içinde olmasını sağlamak, en hassas bilgileri dahi çekinmeden paylaşabilmesine olanak tanımaktır.1 Bu güven ortamı olmadan, avukatın müvekkilinin haklarını etkin bir şekilde savunması mümkün olmaz.

Meslek Kuralları ve Etik İlkeler

Avukatlık Kanunu’nun yanı sıra, Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından belirlenen Meslek Kuralları da sır saklama yükümlülüğünü detaylandırır ve pekiştirir. TBB Meslek Kuralları’nın 37. maddesi, “Avukat meslek sırrı ile bağlıdır” diyerek bu yükümlülüğün altını çizer.9 Bu kurallar, avukatların mesleki faaliyetlerinde uymak zorunda oldukları etik standartları belirler ve sır saklamanın sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda mesleğin onuru ve ahlakıyla ilgili temel bir prensip olduğunu vurgular.1

Anayasal ve Uluslararası Güvenceler

Avukat-müvekkil gizliliği, daha üst normlar tarafından da korunmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 20. maddesi, herkesin özel hayatının ve aile hayatının gizliliğine saygı gösterilmesini isteme hakkını güvence altına alır.11 Avukatıyla paylaştığı özel bilgilerin korunması, müvekkilin bu anayasal hakkının doğal bir uzantısıdır.

Uluslararası düzeyde ise, Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), bu gizliliğe önemli bir koruma sağlar. AİHS’nin 8. maddesi özel hayata ve haberleşmeye saygı hakkını 17, 6. maddesi ise adil yargılanma hakkını 17 düzenler. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarında, avukat ile müvekkil arasındaki iletişimin özel ve güçlendirilmiş bir korumaya tabi olduğu, bu gizliliğe müdahalenin (örneğin avukat bürosunun aranması) çok sıkı koşullara bağlanması gerektiği ve adil yargılanma hakkıyla doğrudan ilişkili olduğu defalarca vurgulanmıştır.17 Ayrıca, Turin İlkeleri gibi uluslararası avukatlık meslek kuralları da sır saklama yükümlülüğünü evrensel bir prensip olarak kabul eder.21

Diğer Kanunlardaki Yansımalar (HMK, CMK)

Sır saklama yükümlülüğünün önemi, diğer usul kanunlarımızda da kendini gösterir:

• Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK): HMK’nın 249. maddesi, tanıklıktan çekinme hakkını düzenlerken, genel kural olarak sır sahibinin izin vermesi halinde tanıklıktan çekinilemeyeceğini belirtir. Ancak aynı madde, Avukatlık Kanunu hükümlerinin saklı olduğunu vurgulayarak, avukatların müvekkil izin verse bile tanıklıktan çekinebilme hakkını korur.10 Bu, medeni yargılamada dahi avukatlık sırrının ne kadar güçlü bir korumaya sahip olduğunu gösterir.
• Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK): CMK’nın 46. maddesi, avukatlara (ve ayrıca stajyerleri ile yardımcılarına) meslekleri veya görevleri sebebiyle öğrendikleri bilgiler hakkında tanıklıktan çekinme hakkı tanır.12 Daha da önemlisi, CMK Madde 154, şüpheli veya sanığın müdafii (avukatı) ile her zaman ve başkalarının duyamayacağı bir ortamda görüşebileceğini ve bu kişilerin müdafii ile yazışmalarının denetime tabi tutulamayacağını hükme bağlar.22 Bu hükümler, ceza yargılaması gibi hassas bir süreçte savunma hakkının temelini oluşturan gizliliğin korunmasını amaçlar.

Bu çok katmanlı yasal koruma, avukatın sır saklama yükümlülüğünün sadece müvekkilin kişisel mahremiyetini koruyan basit bir kural olmadığını ortaya koymaktadır. Bu yükümlülük, aynı zamanda adil yargılanma hakkının 17 ve adaletin sağlıklı bir şekilde işleyişinin 17 temel bir gereğidir. Müvekkillerin, anlattıklarının aleyhlerine kullanılmayacağı güvencesiyle çekinmeden avukatlarına her türlü bilgiyi verebilmesi 1, savunma hakkının tam olarak kullanılabilmesi ve nihayetinde gerçeğin ortaya çıkarılarak adaletin tecelli etmesi için vazgeçilmezdir. Bu sebeple, sır saklama yükümlülüğü sadece bireysel bir hak değil, aynı zamanda tüm hukuk sisteminin düzgün işlemesi için gerekli olan kamusal bir öneme sahip bir müessesedir.1 Devlet, bu yükümlülüğü koruyarak aslında kendi adalet mekanizmasının etkinliğini de korumuş olur.

Neler Gizli Kalır? Sır Saklama Yükümlülüğünün Kapsamı

Avukatın sır saklama yükümlülüğünün neleri kapsadığını anlamak, müvekkillerin hangi bilgileri güvenle paylaşabileceğini bilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Kanun ve meslek kuralları, bu kapsamı oldukça geniş tutmuştur.

Bilginin Niteliği ve Kaynağı

Avukatın görevi nedeniyle öğrendiği her türlü bilgi ve belge, sır kapsamına girer.9 Bu sadece müvekkilin doğrudan anlattıklarıyla sınırlı değildir. Avukatın;

• Müvekkilden aldığı sözlü veya yazılı bilgiler,
• Müvekkilin sunduğu evrak, belge, dijital veri,
• Dava dosyasını incelemesi sonucu edindiği bilgiler,
• Karşı taraftan veya tanıklardan öğrendiği hususlar,
• Dava veya işle ilgili yaptığı araştırmalar neticesinde ulaştığı bilgiler

gibi, göreviyle bağlantılı olarak vakıf olduğu tüm hususlar bu yükümlülüğün kapsamındadır.1

Sır kapsamındaki bilgiler sadece özel hayata veya ceza davasına ilişkin mahrem konularla da sınırlı değildir. Müvekkilin;

• Ticari sırları ve iş ilişkileri 8,
• Mali durumu, banka hesapları, vergi bilgileri 8,
• Sağlık durumu ve kişisel sağlık verileri 25,
• Ailevi durumu ve ilişkileri 25,
• Politik görüşleri 8

gibi hassas ve gizli kalması gereken her türlü bilgi, meslek sırrı olarak korunur. Önemli olan, bilginin avukat tarafından mesleki faaliyeti sırasında öğrenilmiş olması ve müvekkilin bu bilginin gizli kalmasında haklı bir menfaatinin bulunmasıdır.4 Ayrıca, bu bilginin henüz kamuya mal olmamış, yani aleni olmayan bir bilgi olması da gerekir.7

Yükümlülüğün Süresi: Ömür Boyu Gizlilik

Avukatın sır saklama yükümlülüğü zamanla sınırlı değildir. Vekalet ilişkisi sona erse, üstlenilen dava veya iş tamamlansa dahi bu yükümlülük süresiz olarak devam eder.1 Avukatın meslekten ayrılması, emekli olması veya başka bir mesleğe geçmesi durumunda bile bu yükümlülük ortadan kalkmaz.9 Hatta müvekkilin vefat etmesi halinde dahi, sır saklama yükümlülüğünün devam ettiği kabul edilir. Çünkü bu yükümlülük sadece müvekkilin şahsına karşı değil, aynı zamanda mesleğin itibarı ve adaletin işleyişi gibi kamusal yararlara da hizmet etmektedir.1

Yükümlü Olan Kişiler: Sadece Avukat Değil

Sır saklama yükümlülüğü sadece avukatın şahsını bağlamaz. Avukat, yanında çalışan;

• Yardımcı personeli (sekreter, katip vb.),
• Stajyer avukatları

da bu sırları saklamakla yükümlüdür.9 Avukatlık Kanunu ve Meslek Kuralları, avukata, bu kişilerin de meslek sırrına aykırı davranışlarını engelleyecek tedbirleri alma sorumluluğunu yükler.9 Aynı şekilde, bir hukuk bürosunda birlikte çalışan avukatlar da, genellikle temsil ettikleri müvekkillerin sırlarına karşı ortak bir sorumluluk taşır ve çıkar çatışması kuralları gereği bu gizliliğe uymak zorundadırlar.14

Resmi Vekaletname Olmasa Bile Koruma

Avukatın sır saklama yükümlülüğü, illa ki taraflar arasında noter onaylı bir vekaletname düzenlenmiş olmasını gerektirmez. Bir vatandaşın, hukuki bir sorununa çözüm bulmak amacıyla bir avukata danışması, durumunu anlatması ve bilgi paylaşması halinde, avukat o işi almayı kabul etmese veya resmi vekalet ilişkisi kurulmasa dahi, bu görüşme sırasında öğrendiği tüm bilgileri meslek sırrı olarak saklamakla yükümlüdür.1 Hukuk sistemimizdeki bu düzenleme son derece önemlidir. Çünkü vatandaşların hak arama sürecinin daha en başında, bir avukata ilk kez danışırken bile kendilerini güvende hissetmelerini sağlar. Eğer sadece vekalet verilen müvekkilin sırları korunuyor olsaydı, insanlar farklı avukatlarla görüşüp en uygununu seçme sürecinde mahrem bilgilerinin ifşa olacağı endişesiyle hareket etmek zorunda kalır, bu da hak arama özgürlüğünü ciddi şekilde kısıtlardı. Bu geniş koruma, kişilerin avukatlara “güvenle” başvurabilmesini 1 ve avukat seçim sürecinde dahi mahremiyetlerinin ihlal edilmeyeceğini garanti altına alır.

Kapsam Dışı Bilgiler

Her bilgi meslek sırrı kapsamında değildir. Avukatın, mesleki faaliyeti dışında, tamamen özel ilişkileri (örneğin yakın arkadaşlık) çerçevesinde öğrendiği bilgiler, teknik olarak avukatlık sırrı sayılmaz.1 Ancak bu durum, avukatın bu bilgileri keyfi olarak açıklayabileceği anlamına gelmez. Bu tür bilgilerin ifşası, genel hukuk kuralları çerçevesinde (örneğin, Türk Medeni Kanunu’ndaki kişilik haklarının ihlali veya Türk Borçlar Kanunu’ndaki haksız fiil hükümleri) yine hukuki veya cezai sorumluluk doğurabilir.1 Ayrıca, zaten herkes tarafından bilinen, alenileşmiş veya kamuya açık kaynaklardan kolayca ulaşılabilecek bilgiler de sır niteliği taşımaz.7

Gizliliğin İstisnaları: Avukat Sırrı Ne Zaman Açıklayabilir?

Avukatın sır saklama yükümlülüğü, avukatlık mesleğinin temel taşlarından biri olsa da, mutlak ve sınırsız değildir. Ancak bu yükümlülüğü ortadan kaldıran veya esneten durumlar oldukça istisnai ve sınırlıdır. Kanunlar ve meslek kuralları, hangi durumlarda sırrın açıklanabileceğini belirlemiştir.

Müvekkilin Açık Rızası (Muvafakat)

En temel istisna, sırrın sahibi olan müvekkilin, sırrının açıklanmasına açıkça rıza göstermesidir.1 Eğer müvekkil, avukatına belirli bilgileri açıklaması veya bu konularda tanıklık yapması için izin verirse, avukatın sır saklama yasağı bu özel durum için kalkar. Ancak bu rızanın geçerli olabilmesi için müvekkilin özgür iradesiyle verilmiş olması ve ispatlanabilir nitelikte (tercihen yazılı olarak) olması önemlidir.1

Burada çok önemli bir nokta vardır: Avukatlık Kanunu’nun 36. maddesinin 2. fıkrası, müvekkil rıza göstermiş olsa bile avukata tanıklık etmekten veya sırrı açıklamaktan çekinme hakkı tanımaktadır.1 Yani avukat, müvekkil “açıklayabilirsin” dese dahi, durumu değerlendirip “hayır, açıklamayacağım” deme hakkına sahiptir. Bu durum, sır saklama yükümlülüğünün sadece müvekkile karşı bir borç olmadığını, aynı zamanda avukatın mesleki vicdanı, mesleğin saygınlığı ve adaletin genel menfaatleriyle de ilgili olduğunu gösterir. Avukat, müvekkilin anlık isteği yerine daha geniş bir perspektifle durumu değerlendirme sorumluluğuna sahiptir.

Yasal Zorunluluk ve Mahkeme Kararı

Kanunların açıkça bilgi vermeyi emrettiği veya kesinleşmiş bir mahkeme kararının gerektirdiği durumlarda, avukatın bilgi vermesi zorunlu hale gelebilir.11 Ancak bu istisna dahi sınırsız değildir. Özellikle avukatın bürosunda veya konutunda arama yapılması gibi durumlar, CMK Madde 130 ve Avukatlık Kanunu Madde 58 uyarınca çok sıkı usuli güvencelere bağlanmıştır: Arama ancak mahkeme kararıyla, belirli bir olayla ilgili olarak, Cumhuriyet Savcısı denetiminde ve ilgili Baro temsilcisinin katılımıyla yapılabilir.12 Aramada el konulan belgelerin avukat-müvekkil ilişkisine ait olduğu iddia edilirse, bu belgeler mühürlenir ve durum hakim tarafından değerlendirilir; mesleki ilişkiye ait olduğu saptanırsa derhal iade edilir.30 Bu kurallar, yasal zorunluluk halinde bile avukatlık sırrının korunmasına verilen önemi gösterir.

Avukatın Kendini Savunma Hakkı (Meşru Müdafaa)

Avukat da bir birey olarak kendi haklarını koruma hakkına sahiptir. Eğer avukat;

• Müvekkili tarafından haksız bir şekilde suçlanıyorsa (örneğin, tazminat davası, disiplin şikayeti, ceza davası),
• Müvekkili tarafından haksız yere azledildiği iddiasıyla karşı karşıyaysa,
• Kendi avukatlık ücretini almak için müvekkiline karşı yasal yollara başvurmak zorunda kalmışsa,

bu durumlarda kendini savunmak veya hakkını ispatlamak için zorunlu olduğu ölçüde müvekkiline ait sırları açıklayabilir.1 Örneğin, müvekkil avukatı “görevini yapmadı” diye şikayet ettiğinde, avukat yaptığı işlemleri ve talimatları açıklayarak kendini savunabilir. Ancak bu açıklama, savunma veya ispat amacını aşmamalı, gereksiz detaylara girilmemeli ve sır ifşası en son çare olarak düşünülmelidir.1

Yakın ve Ciddi Bir Tehlikeyi Önleme (Iztırar Hali)

Çok istisnai durumlarda, avukat, müvekkilinin veya başka bir üçüncü kişinin hayatı, vücut bütünlüğü veya özgürlüğü gibi çok üstün bir hukuki değerin yakın, ciddi ve başka türlü önlenemeyecek bir tehlike altında olduğunu öğrenirse, bu tehlikeyi bertaraf etmek amacıyla sırrı açıklamak zorunda kalabilir.4 Bu durum, hukuktaki “ıztırar hali” veya “zorunluluk hali” kavramıyla ilgilidir. Örneğin, müvekkilinin birini öldürmek üzere olduğunu kesin olarak öğrenen ve başka türlü engelleyemeyecek olan avukatın durumu yetkili makamlara bildirmesi bu kapsamda değerlendirilebilir. Ancak bu, çok hassas bir denge gerektirir ve somut olayın koşullarına göre dikkatle değerlendirilmelidir.

Suç İhbarı Yükümlülüğü Meselesi

Avukatın, görevi sırasında öğrendiği ve henüz işlenmemiş veya devam etmekte olan bir suçu ihbar etme yükümlülüğü olup olmadığı, hukuk dünyasında en çok tartışılan konulardan biridir. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 278. maddesi genel olarak suçu bildirmemeyi, 279. maddesi ise kamu görevlilerinin göreviyle bağlantılı öğrendiği suçu bildirmemesini cezalandırmaktadır.1 Ancak avukatın durumu özeldir. Avukatlık Kanunu Madde 36’daki sır saklama yükümlülüğü ve AİHS Madde 6’daki savunma hakkı, bu genel ihbar yükümlülükleriyle çatışır görünmektedir.

Genel eğilim ve baskın görüş, avukatın sır saklama yükümlülüğünün, özellikle müvekkilinin kendisine güvenerek anlattığı suçlarla ilgili olarak, ihbar yükümlülüğüne göre öncelikli olduğu yönündedir.1 Eğer avukatlar müvekkillerini ihbar etmek zorunda kalırlarsa, müvekkiller avukatlarına güvenemez, bilgi saklar ve bu durum savunma hakkını temelden zedeler. Yargıtay’ın, hakkında yakalama kararı bulunan müvekkilinin yerini bildirmeyen avukatın eylemini sır saklama yükümlülüğü kapsamında hukuka uygun bulan kararları da bu yorumu desteklemektedir.32 TBB Meslek Kuralları 37. maddesi de avukatın sır saklama yükümlülüğünü vurgular ve bir ihbar zorunluluğundan bahsetmez.9 Dolayısıyla, avukatın, özellikle müvekkilinin geçmişte işlediği veya kendisine itiraf ettiği suçları ihbar etme yükümlülüğü bulunmadığı kabul edilir. Gelecekte işlenmesi planlanan suçlar açısından ise durum daha tartışmalı olmakla birlikte, yukarıda bahsedilen “yakın ve ciddi tehlike” durumu dışında genel bir ihbar yükümlülüğü olmadığı görüşü ağırlıktadır.

Sonuç olarak, avukatın sır saklama yükümlülüğünün istisnaları mevcuttur ancak bunlar dar yorumlanmalıdır. Temel kural gizliliktir. Avukat, bir istisna durumuyla karşılaştığında dahi durumu dikkatle değerlendirmeli, sadece müvekkilin değil, mesleğin onurunun ve adaletin genel çıkarlarının korunmasını da gözeterek hareket etmelidir.

Güven Sarsılırsa: Sır Saklama Yükümlülüğü İhlal Edilirse Ne Olur?

Avukatın sır saklama yükümlülüğü, müvekkil ile arasındaki güven ilişkisinin temelidir.1 Bu temel sarsıldığında, yani avukat bu kutsal yükümlülüğü ihlal ettiğinde, bunun hem avukat hem de müvekkil açısından ciddi sonuçları olur. Bu sonuçlar üç ana başlıkta incelenebilir: Disiplin, Hukuki (Tazminat) ve Cezai sorumluluk.

Disiplin Sorumluluğu

Avukatlık mesleği, kendi içinde sıkı bir denetim mekanizmasına sahiptir. Sır saklama yükümlülüğünü ihlal eden bir avukat, öncelikle bağlı bulunduğu Baro’nun disiplin kurallarına aykırı davranmış olur.8

• Soruşturma ve Ceza: Müvekkilin veya ilgili kişilerin şikayeti üzerine ya da Baro’nun resen harekete geçmesiyle avukat hakkında disiplin soruşturması başlatılabilir. Soruşturma sonucunda, avukatın yükümlülüğünü ihlal ettiği tespit edilirse, Avukatlık Kanunu’nun 135. maddesinde sayılan disiplin cezalarından biri verilebilir. Bu cezalar, eylemin ağırlığına göre uyarma, kınama, para cezası, işten (geçici olarak) çıkarma veya en ağır olarak meslekten çıkarma şeklinde olabilir.
• TBB Disiplin Kurulu Kararları: Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu’nun bu konudaki kararları, hangi davranışların sır saklama yükümlülüğünün ihlali sayılacağına dair önemli örnekler sunar.1 Örneğin, bir disiplin kurulu kararında, boşanma davası sürecinde müvekkilinin anlattığı mahrem bilgileri, vekillikten azledildikten sonra diğer eşe kısa mesaj yoluyla bildiren avukatın sır saklama yükümlülüğünü ihlal ettiğine ve disiplin cezası alması gerektiğine hükmedilmiştir.36 Bu tür kararlar, yükümlülüğün vekalet ilişkisi bittikten sonra dahi devam ettiğini ve özel iletişim kanallarının dahi bu kapsamda olduğunu gösterir.

Hukuki Sorumluluk (Tazminat)

Müvekkil, avukatının sır saklama yükümlülüğünü ihlal etmesi nedeniyle bir zarara uğramışsa, bu zararın giderilmesi için avukata karşı hukuk mahkemelerinde tazminat davası açma hakkına sahiptir.8

• Sorumluluğun Dayanağı: Bu sorumluluk, avukat ile müvekkil arasındaki vekalet sözleşmesine aykırılıktan kaynaklanır. Avukat, sözleşme gereği üstlendiği işi özen ve sadakatle yürütmekle yükümlüdür.29 Sır saklama, bu sadakat yükümlülüğünün en önemli unsurlarından biridir.16
• Tazminat Türleri: Müvekkil, uğradığı maddi zararları (örneğin, ticari sırrın ifşası nedeniyle uğranılan kar kaybı) ve bazı durumlarda manevi zararları (örneğin, özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeniyle duyulan üzüntü, itibar kaybı) talep edebilir. Yargıtay kararları, özellikle kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi veya kullanılmasının manevi tazminat gerektirebileceğini kabul etmektedir.38 Ancak genel olarak manevi tazminat için kişilik haklarına ağır bir saldırının varlığı aranır.37
• İspat Yükü: Tazminat davasında müvekkilin, avukatın sır saklama yükümlülüğünü ihlal ettiğini, bu ihlal nedeniyle bir zarara uğradığını ve ihlal ile zarar arasında bir nedensellik bağı olduğunu ispatlaması gerekir.8 Kusur konusunda ise, sözleşmesel sorumlulukta genellikle borçlunun (avukatın) kusursuzluğunu ispatlaması gerektiği kabul edilir.8
• Haklı Azil: Sır saklama yükümlülüğünün ihlali, aynı zamanda müvekkil açısından avukatı haklı nedenle azletme (görevden alma) sebebi oluşturur. Haklı nedenle azledilen avukat, kural olarak üstlendiği iş için anlaşılan vekalet ücretine hak kazanamaz, hatta aldığı avansları iade etmek zorunda kalabilir.8

Cezai Sorumluluk

Avukatın sır saklama yükümlülüğünü ihlal etmesi, bazı durumlarda Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında suç teşkil edebilir ve avukat hakkında ceza davası açılmasına neden olabilir.

• TCK Kapsamındaki Suçlar:

• Kişisel Verilerin İhlali (TCK Md. 135-137): Müvekkile ait kişisel verilerin (sağlık bilgileri, mali bilgiler, iletişim bilgileri vb.) hukuka aykırı olarak kaydedilmesi, başkasına verilmesi veya yayılması bu maddeler kapsamında cezalandırılabilir.16
• Ticari Sırların Açıklanması (TCK Md. 239): Eğer avukatın ifşa ettiği bilgi, müvekkiline ait ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeyse, bu özel suç tipi gündeme gelir.39 Bu suç, özellikle ticari davalar veya şirket avukatlığı bağlamında önem taşır.
• Haberleşmenin Gizliliğini İhlal (TCK Md. 132): Avukat ile müvekkil arasındaki e-posta, mesaj gibi haberleşme içeriklerinin hukuka aykırı olarak ifşa edilmesi bu suçu oluşturabilir.40
• Görevi Kötüye Kullanma (TCK Md. 257): Avukatlık Kanunu’nun 62. maddesi, görevini kasten veya ihmal suretiyle kötüye kullanan avukatların TCK’nın görevi kötüye kullanma suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılacağını belirtir.28 Sır saklama yükümlülüğünün kasten ihlali, bu kapsamda değerlendirilebilir.
• Görevi İhmal (257/2): TCK’da genel olarak görevi ihmal suçu (Md. 257/2) bulunsa da, Avukatlık Kanunu Md. 62 nedeniyle avukatlar açısından ihmali davranışların dahi genellikle görevi kötüye kullanma kapsamında değerlendirildiği kabul edilir.28
• Göreve İlişkin Sırrın Açıklanması (TCK Md. 258): Bu suçun faili “kamu görevlisi” olarak tanımlanmıştır.41 Avukatların genel vekalet ilişkisi kapsamında doğrudan kamu görevlisi sayılıp sayılmayacağı tartışmalıdır. Ancak CMK uyarınca görevlendirilen müdafiler veya baro organlarında görev alan avukatlar açısından bu maddenin uygulama alanı bulması teorik olarak mümkündür, fakat daha çok devlet sırlarının ifşasıyla ilgili bir maddedir.41

• Eski TCK Md. 198: Belirtmek gerekir ki, eski Türk Ceza Kanunu’nda yer alan ve doğrudan “meslek sırrının ifşası”nı düzenleyen 198. madde 44 yürürlükten kalkmıştır. Mevcut TCK’da bu başlık altında özel bir suç tanımı bulunmamakla birlikte, yukarıda sayılan suç tipleri (özellikle kişisel veriler, ticari sırlar ve görevi kötüye kullanma) avukatın sır ifşası eylemlerini cezalandırmak için uygulama alanı bulabilmektedir.

Örnek Olay: Batman’da Bir Güven İhlali

Batman’da tekstil sektöründe faaliyet gösteren iş insanı Ahmet Bey, piyasadaki önemli rakiplerinden biriyle yaşadığı ciddi bir ticari anlaşmazlık nedeniyle şehrin tanınmış avukatlarından Avukat X’e danışır. Görüşmeleri sırasında, şirketinin güncel mali tabloları, en önemli müşterilerinin listesi ve henüz patentini almadığı, maliyeti düşüren yeni bir dokuma tekniği gibi son derece hassas ticari sırlarını Avukat X ile paylaşır. Ancak bir süre sonra Ahmet Bey ve Avukat X, vekalet ücreti konusunda anlaşamazlar ve Avukat X davayı almaktan vazgeçtiğini bildirir.

Bu olaydan birkaç ay sonra Ahmet Bey, en büyük rakip firmanın, kendi gizli müşteri listesindeki firmalara özel tekliflerle ulaştığını ve daha da kötüsü, kendisinin geliştirdiği yeni dokuma tekniğini kullanarak benzer ürünleri daha ucuza piyasaya sürdüğünü dehşetle fark eder. Yaptığı küçük bir araştırma sonucunda, Avukat X’in davayı almadığını bildirdikten kısa bir süre sonra, rakip firmanın sahibi olan ve aynı zamanda Avukat X’in eski bir okul arkadaşı olan kişiyle bir yemekte buluştuğunu öğrenir. Bu durum, Ahmet Bey’de ticari sırlarının Avukat X tarafından sızdırıldığına dair kuvvetli şüpheler uyandırır. Ahmet Bey, bu olay nedeniyle hem ciddi bir maddi zarara uğramış hem de bir avukata duyduğu güven temelden sarsılmıştır.

Bu kurgusal ancak gerçekçi senaryoda Ahmet Bey’in başvurabileceği hukuki yollar şunlardır:

1. Batman Barosu’na Disiplin Şikayeti: Avukat X’in, işi almamış olsa bile danışma sırasında öğrendiği sırları saklama yükümlülüğünü 9 ihlal ettiği iddiasıyla disiplin soruşturması açılmasını talep edebilir.
2. Tazminat Davası: Rakip firmanın haksız rekabeti sonucu uğradığı kar kaybı ve diğer maddi zararların tazmini için Asliye Hukuk Mahkemesi’nde Avukat X’e karşı tazminat davası açabilir.
3. Suç Duyurusu: Eğer Avukat X’in ticari sırları kasten rakip firmaya verdiği yönünde deliller varsa, TCK Madde 239 (Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması) 39 veya TCK Madde 136 (Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme) kapsamında Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilir.

Bu örnek olay, avukatın sır saklama yükümlülüğünün sadece alınan davalarla sınırlı olmadığını, danışma aşamasını da kapsadığını ve ticari sırların da 11 bu yükümlülüğün önemli bir parçası olduğunu göstermektedir. İhlalin sonuçları ise disiplin, hukuk ve ceza alanlarında kendini gösterebilmektedir.

Mahkeme Kararlarında Avukat Sırrı

Kanunlar ve meslek kuralları avukatın sır saklama yükümlülüğünün genel çerçevesini çizse de, bu kuralların somut olaylara nasıl uygulanacağı ve sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiği konusu, yargı kararları ve disiplin kurulu kararlarıyla netleşmektedir. Bu kararlar, soyut normların pratikteki yansımalarını göstererek hem avukatlara hem de müvekkillere yol gösterir.

Yargıtay Kararları

Yüksek Mahkeme olan Yargıtay’ın çeşitli kararlarında, sır saklama yükümlülüğüyle ilgili veya bu ilkeyle bağlantılı konulara değinilmiştir:

• Güven İlişkisi ve İş Hukuku: Yargıtay, bir kararında işçinin işverenin meslek sırlarını ifşa etmesinin, aradaki güven ilişkisini temelden sarstığı için haklı fesih sebebi olduğuna hükmetmiştir.46 Bu karar doğrudan avukatlık sırrıyla ilgili olmasa da, meslek sırrının ve güven ilişkisinin korunmasına verilen önemi göstermesi açısından önemlidir.
• Tazminat Sorumluluğu: Avukatın sır saklama gibi sözleşmesel yükümlülüklerini (sadakat ve özen borcu) ihlal etmesi ve bu nedenle müvekkilin zarara uğraması halinde, avukatın tazminat sorumluluğunun doğabileceği Yargıtay kararlarında kabul edilmektedir.37 Tazminat talep edilebilmesi için avukatın kusuru, müvekkilin zararı ve ikisi arasındaki nedensellik bağının kanıtlanması gerekmektedir. Yargıtay, kişisel verilerin haksız ele geçirilmesi veya kullanılmasının başlı başına manevi tazminat gerektirebileceğine de işaret etmiştir.38
• Suç Şüphesi ve Sır Saklama: Belki de en dikkat çekici yorumlardan biri, Yargıtay’ın, hakkında yakalama kararı bulunan müvekkilinin (vekil edenin) yerini adli mercilere bildirmeyen avukatın bu eyleminin, Avukatlık Kanunu’ndaki sır saklama yükümlülüğü kapsamında TCK’nın 24/1. maddesindeki “kanunun hükmünü yerine getirme” hukuka uygunluk nedeni sayılabileceğine karar vermesidir.32 Bu karar, avukatın sır saklama yükümlülüğünün, TCK’daki genel suç ihbarı yükümlülüklerine göre daha özel ve öncelikli bir konumda olduğunu teyit eder niteliktedir.

Bölge Adliye Mahkemesi (BAM) Kararları

İstinaf mahkemeleri olarak görev yapan Bölge Adliye Mahkemeleri de avukatlık hukukuyla ilgili uyuşmazlıklarda önemli kararlar vermektedir. Avukatlık Kanunu Madde 36’nın yorumlanması ve uygulanmasına ilişkin BAM kararları, özellikle ilk derece mahkemesi kararlarının denetimi aşamasında ortaya çıkmaktadır.47 Bu kararlar, uygulamanın yerel düzeydeki farklılıklarını veya eğilimlerini göstermesi açısından değerli olabilir. (Not: Mevcut verilerde Avukatlık Kanunu Md. 36 özelinde spesifik BAM karar özeti bulunmamakla birlikte, bu mahkemelerin ilgili konularda karar verdiği bilinmektedir.)

Türkiye Barolar Birliği (TBB) Disiplin Kurulu Kararları

Avukatların mesleki faaliyetlerine ilişkin etik ve disiplin kurallarının uygulanmasında TBB Disiplin Kurulu’nun kararları birincil öneme sahiptir. Bu kararlar, sır saklama yükümlülüğünün ihlaline ilişkin standartları belirler:

• Temel İlkenin Vurgulanması: Kurul, kararlarında sıkça avukatın görevi nedeniyle öğrendiği hususları açığa vurmasının yasak olduğunu, bu konuda tanıklık yapmasının ancak müvekkilin muvafakatine bağlı olduğunu ve bu durumda dahi avukatın çekinme hakkı bulunduğunu teyit eder.1
• Somut İhlal Örnekleri: Kurul, boşanma sürecindeki müvekkilin mahrem bilgilerini (sadakatsizlik iddiaları gibi) diğer eşe mesajla bildiren avukatın eylemini sır saklama yükümlülüğünün açık bir ihlali olarak değerlendirmiş ve disiplin cezası vermiştir.36 Bu, sırrın sadece dava dosyasıyla değil, süreçteki tüm iletişim ve bilgilerle ilgili olduğunu gösterir.
• Çıkar Çatışması Bağlantısı: Kurul, menfaatleri çatışan iki tarafı aynı anda veya art arda temsil eden avukatın, önceki müvekkilden öğrendiği sırları sonraki işinde kullanamayacağını, bunun hem sır saklama hem de çıkar çatışması yasağının ihlali anlamına geleceğini belirtir.29

Bu yargı ve disiplin kararları bütünüyle değerlendirildiğinde, kanunların çizdiği genel çerçevenin somut olaylar üzerinden nasıl yorumlandığı ve uygulandığı görülmektedir. Özellikle Yargıtay’ın suç şüphesi durumunda sır saklamayı hukuka uygun görmesi 32 veya TBB Disiplin Kurulu’nun özel mesajlaşmaları dahi ihlal sayması 36 gibi kararlar, kanun metninde açıkça belirtilmeyen ancak uygulamanın getirdiği önemli yorumlardır. Bu kararlar, avukat-müvekkil gizliliğinin pratikteki sınırlarını belirlemede ve hukuki belirsizlikleri gidermede kritik bir rol oynamaktadır.

Avukat-Müvekkil Gizliliği: Temel Noktalar (Tablo)

Aşağıdaki tablo, avukat-müvekkil gizliliği konusundaki temel bilgileri özetlemektedir. Bu tablo, konunun ana hatlarını hızlıca anlamak isteyen okuyucular için pratik bir başvuru kaynağı niteliğindedir.

 

Özellik	Açıklama	İlgili Mevzuat/Kaynaklar (Örnek)
Yasal Dayanak	Avukatlık Kanunu (Md. 36), TBB Meslek Kuralları (Md. 37), Anayasa (Md. 20), AİHS (Md. 6, 8), CMK (Md. 46, 130, 154), HMK (Md. 249)	9
Kapsam	Görev nedeniyle (danışma dahil) öğrenilen her türlü bilgi (sözlü, yazılı, belge, gözlem). Müvekkilin özel, ticari, mali, sağlık vb. bilgileri. Avukat yardımcıları ve stajyerleri de yükümlüdür.	1
Süre	Süresizdir. Vekalet/dava bitse, avukat meslekten ayrılsa veya müvekkil vefat etse bile kural olarak devam eder.	1
Başlıca İstisnalar	1. Müvekkilin açık rızası (Avukat yine de çekinebilir). <br> 2. Avukatın kendini savunma hakkı (dava, şikayet, ücret alacağı – zorunlu ölçüde). <br> 3. Yasal zorunluluk / Mahkeme kararı (sınırlı). <br> 4. Yakın/ciddi tehlikeyi önleme (ıztırar hali – çok istisnai).	1
İhlalin Sonuçları	Disiplin: Uyarma, kınama, para cezası, işten/meslekten çıkarma (Baro tarafından). <br> Hukuki: Tazminat (maddi/manevi – müvekkil tarafından dava). Haklı azil (ücret kaybı). <br> Cezai: TCK ilgili maddeleri (örn. 135-137, 239, 257) uyarınca hapis/para cezası (Savcılık soruşturması).	1

Hayatın İçinden: Avukat Gizliliği Nerelerde Karşımıza Çıkar?

Avukat-müvekkil gizliliği, hukuk kitaplarında kalan soyut bir kavram değildir. Vatandaşların günlük hayatta karşılaştığı birçok hukuki durumda, haklarını koruyan somut bir güvencedir. Bu ilkenin hayati önem taşıdığı bazı alanlar şunlardır:

• Boşanma Davaları: Evlilik birliğinin sona ermesi süreci, genellikle taraflar için duygusal olarak yıpratıcıdır ve en mahrem konuların gündeme geldiği bir alandır. Eşlerin birbirleri hakkındaki iddiaları, mali durumları, varsa aldatma gibi özel hayat detayları, çocukların velayetiyle ilgili hassas bilgiler avukatlarla paylaşılır.51 Bu bilgilerin gizli kalması, sadece tarafların özel hayatının korunması için değil, aynı zamanda davanın adil ve sağlıklı bir şekilde yürümesi için de zorunludur. Avukatın bu süreçte öğrendiği sırları, özellikle de vekalet ilişkisi bittikten sonra diğer tarafa aktarması, hem etik dışı hem de hukuka aykırı ciddi bir ihlaldir.36 Bu alanda gizlilik, kişisel mahremiyetin korunması olarak öne çıkar.
• Ceza Davaları: Bir suçla itham edilen şüpheli veya sanık için avukatıyla (müdafiiyle) kurduğu ilişki, savunma hakkının temelidir. Şüpheli/sanığın, avukatına olayın tüm detaylarını, hatta suçu işlediğini dahi (eğer işlemişse) çekinmeden anlatabilmesi, etkili bir savunma stratejisi kurulabilmesi için şarttır.12 Eğer müvekkil, anlattıklarının savcılığa veya mahkemeye aktarılacağı endişesini taşırsa, avukatına tam olarak güvenemez ve önemli bilgileri saklayabilir. Bu da savunma hakkının özünü zedeler. Avukatın görevi, müvekkilinin lehine olan delilleri toplamak, aleyhine olanları çürütmeye çalışmak ve yasal haklarını korumaktır; müvekkilini ihbar etmek veya aleyhine tanıklık yapmak değil.28 Ceza davalarında gizlilik, doğrudan adil yargılanma hakkının ve savunma hakkının güvencesi olarak işlev görür.
• Ticari Anlaşmazlıklar ve Şirket Hukuku: Günümüz ekonomik hayatında şirketler ve tacirler, sık sık hukuki danışmanlığa ve avukatlık hizmetine ihtiyaç duyarlar. Bu süreçte avukatlarıyla; finansal raporlarını, müşteri portföylerini, üretim yöntemleri gibi ticari sırlarını, sözleşme detaylarını, birleşme-devralma veya rekabet stratejilerini paylaşırlar.8 Bu bilgilerin gizliliği, şirketin ticari itibarı ve rekabet gücü açısından hayati önem taşır. Bu sırların rakiplerin veya ilgisiz üçüncü kişilerin eline geçmesi, şirket için telafisi zor zararlara yol açabilir. Şirket bünyesinde çalışan avukatlar (in-house lawyers) da aynı sır saklama yükümlülüğüne tabidir. Ancak özellikle Rekabet Kurumu gibi otoritelerin yaptığı incelemelerde, şirket içi avukat yazışmalarının ne ölçüde gizlilik korumasından yararlanacağı konusu bazen tartışmalara neden olabilmektedir.17 Ticari alanda gizlilik, ekonomik değerlerin ve rekabet avantajının korunması amacına hizmet eder.
• Miras Davaları: Miras paylaşımı süreçleri, genellikle aile içi hassas dengeleri ve özel bilgileri içerir. Mal varlığının detayları, aile bireyleri arasındaki ilişkiler, vasiyetnameler ve miras bırakanın özel durumu gibi konular avukatlarla paylaşılır. Bu bilgilerin gizliliği, hem mirasçıların haklarının korunması hem de aile mahremiyetinin gereksiz yere ifşa olmaması açısından önemlidir.
• İş Hukuku Davaları: İşçi veya işveren tarafında olsun, iş hukuku uyuşmazlıklarında taraflar avukatlarına iş sözleşmesi detayları, ücret bilgileri, işyeri koşulları, performans değerlendirmeleri, fesih nedenleri gibi özel ve mali bilgilerini aktarırlar. Bu bilgilerin gizliliği, tarafların haklarını etkin bir şekilde savunabilmeleri için gereklidir.
• Kişisel Verilerin Korunması (KVKK): Avukatlar, mesleki faaliyetleri gereği müvekkillerinin birçok kişisel verisini (kimlik, iletişim, sağlık, mali durum, adli sicil vb.) işlemektedirler. Bu nedenle avukatlar, aynı zamanda Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında “veri sorumlusu” veya “veri işleyen” sıfatına sahip olabilirler. Bu durum, avukatlara sır saklama yükümlülüğüne ek olarak, KVKK’dan doğan aydınlatma, veri güvenliğini sağlama gibi yükümlülükler de getirir.4 Müvekkil bilgilerinin gizliliğinin sağlanması, KVKK uyumu açısından da zorunludur.

Görüldüğü gibi, avukat-müvekkil gizliliği hayatın birçok farklı alanında karşımıza çıkan ve farklı amaçlara hizmet eden temel bir ilkedir. Boşanmada kişisel mahremiyeti, cezada savunma hakkını, ticarette ekonomik değeri korurken, hepsinin ortak noktası müvekkilin avukatına duyduğu güveni sağlamak ve hak arama özgürlüğünü güvence altına almaktır.

Son Söz

Hak Aramaktan Çekinmeyin, Sırlarınız Avukatınızla Güvende

Bu yazıda detaylı olarak ele aldığımız gibi, Türk hukuk sistemi, avukat ile müvekkili arasındaki omuz omuza yürüyüşü güçlü bir gizlilik zırhıyla koruma altına almaktadır. Avukatınıza açtığınız en özel konulardan, sunduğunuz en hassas belgelere kadar, görevi nedeniyle öğrendiği her şey, kural olarak meslek sırrı kapsamındadır ve bu sırları ömür boyu saklamak, avukatınızın en temel yasal ve etik yükümlülüklerinden biridir.

Bu yükümlülük, sadece sizin bireysel haklarınızı ve mahremiyetinizi korumakla kalmaz; aynı zamanda adaletin sağlıklı işlemesinin, savunma hakkının eksiksiz kullanılabilmesinin ve en önemlisi sizin hak arama özgürlüğünüzün temel bir güvencesidir. Kanunlar, bu gizliliğin ihlalini önlemek için avukatlara ciddi sorumluluklar yüklemiş, ihlal durumunda ise disiplin, tazminat ve hatta ceza yaptırımları öngörmüştür. Sır saklama yükümlülüğünün istisnaları bulunmakla birlikte, bunların son derece sınırlı olduğunu ve dar yorumlanması gerektiğini unutmamak gerekir. Temel ilke her zaman ve her koşulda gizliliktir.

Bu nedenle, hukuki bir sorunla karşılaştığınızda, hakkınızı aramanız gerektiğinde veya sadece bir konuda hukuki danışmanlığa ihtiyaç duyduğunuzda, seçtiğiniz veya danıştığınız avukata tüm gerçekleri, tüm detaylarıyla ve hiçbir çekince duymadan anlatmaktan korkmayın. Avukatınız, kanunların kendisine yüklediği sorumlulukla sizin sırdaşınız olmak ve bu sırları korumak zorundadır. Hak arama yolculuğunuzda başarının anahtarı, çoğu zaman avukatınızla kuracağınız dürüst, açık ve güvene dayalı iletişimdir. Hukuk sistemi, bu güven ilişkisini korumak ve sizin haklarınızı en iyi şekilde savunabilmenizi sağlamak için vardır. Unutmayın, adil bir çözüme ulaşmanın ilk ve en önemli adımı, güvendiğiniz bir avukatla konuşmaktır ve sırlarız onunla güvendedir.

Alıntılanan çalışmalar

1. Türkiye Cumhuriyeti ve KKTC Hukukunda Avukatın Sır Saklama Yükümlülüğü – Özgür Yayınları, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.ozguryayinlari.com/site/catalog/download/427/2104/4820
2. AVUKATIN SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ – ADANA BAROSU, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://adanabarosu.org.tr/tr/barodan-haberler/avukatin-sir-saklama-yukumlulugu
3. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi » Makale » AVUKATIN SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebyuhfd/issue/63553/974003
4. Hukuk Fakültesi Dergisi – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3554582
5. Sır Saklama Yükümlülüğü Kapsamında Avukatın Sözleşmeden Doğan Ücret Alacağının Devrinin Geçerliliğinin Değerlendirilmesi – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahbvuhfd/issue/84140/1394816
6. Sır Ne Demek? Sır Kelimesinin TDK Sözlük Anlamı Nedir? – NTV Haber, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.ntv.com.tr/ne-demek/sir-ne-demek-62519
7. SIR VE MESLEKİ SIR KAVRAMLARININ KAPSAMI – Avukat Enes Tutkun, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://enestutkun.av.tr/blog-sir-ve-mesleki-sir-kavramlarinin-kapsami-40
8. AVUKATIN SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1890144
9. Avukatlık Hukuku, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.yalova.edu.tr/Files/UserFiles/83/Avukatlk…pdf
10. Avukatın Sır Saklama Yükümlülüğü – Özyurt Hukuk ve Danışmanlık, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.ozyurthukuk.com.tr/makaleler/ceza-hukuku/2016/03/12/avukatin-sir-saklama-yukumlulugu
11. Sır Saklama Yükümlülüğü ve Gizlilik Hakkı -01, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://emretas.av.tr/avukatin-sir-saklama-yukumlulugu-ve-gizlilik-hakki/
12. AVUKAT HAKKINDA ARAMA VE ELKOYMA – Türkiye Barolar Birliği Dergisi, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/ViewPDF-avukat-hakkinda-arama-ve-elkoyma-1559
13. avukatlık kanunu ve ilgili mevzuat – İstanbul Barosu, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.istanbulbarosu.org.tr/docs/avukatlikhukuku/avukatlik_kanunu.pdf
14. Makaleler & Yayınlar – Yaltı Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.yalti.av.tr/?p=makaleler-yayinlar&id=79
15. Sayfa disiplin hukuku – Muğla Barosu, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.muglabarosu.org.tr/Sayfa/28/disiplin-hukuku
16. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN TÜRK HUKUKU BAKIMINDAN YASAL DAYANAKLARI – Avukat Enes Tutkun, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://enestutkun.av.tr/blog-sir-saklama-yukumlulugunun-turk-hukuku-bakimindan-yasal-dayanaklari-42
17. REKABET HUKUKUNDA AVUKAT MÜVEKKİL YAZIŞMALARINA TANINAN MESLEKİ HUKUKİ İMTİYAZ, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/oyku-sariaslan-20220915164117464.pdf
18. Avukat Müvekkil Gizliliği – ECHR, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.echr.coe.int/documents/d/echr/FS_Legal_professional_privilege_TUR
19. AVUKATLARIN ARANMASI VE ARANMA USULÜ – Gerçek Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.gercekhukukburosu.com/haber/avukatlarin-aranmasi-ve-aranma-usulu-31.html
20. Avukatın Düşüncelerini Olgun ve Objektif Biçimde Açıklama Yükümlülüğü – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1121378
21. www.ordubarosu.org.tr – ORDU BAROSU, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.ordubarosu.org.tr/Detay/avukatlarin-sir-saklama-yukumlulugunun-ihlali-ve-muhbir-olarak-algilanmasi-sonucunu-doguracak-duzen-130120
22. AVUKAT HAKLARI – Türkiye Barolar Birliği Yayınları, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/533.pdf
23. Avukatlar İçin Savunma etiği – Kamu Görevlileri Etik Kurulu, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.etik.gov.tr/media/et2hjsad/avukatlaricinelkitabi-savunmaetigi.pdf
24. Avukatın Gizlilik Yükümlülüğü Nedir? Gizlilik Yükümlülüğünün İstisna Edildiği Durumlar ve Cezaları Açıklıyoruz | MONOLITH LAW OFFICE | Tokyo, Japonya, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://monolith.law/tr/general-corporate/confidentiality
25. Gizlilik İlkeleri | Av. Sare Orakçı Hukuk & Danışmanlık, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://orakcihukuk.av.tr/Gizlilik.html
26. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ AVUKATIN MÜVEKKİLİNİN KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİNE ERİŞİMİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2901965
27. AİHM Kararları Işığında Avukat ”“ Müvekkil Gizliliği Kavramı – LEGAL BLOG, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://legal.com.tr/blog/genel/aihm-kararlari-isiginda-avukat-muvekkil-gizliligi-kavrami/
28. Avukatın Cezai Sorumluluğu – ÜNİTE, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://m.ataaof.edu.tr/pdf.aspx?du=bWI62lghxa9KNo2xI4G8Qg==
29. avukatın çatışan menfaatleri temsil yasağı bakımından “aynı iş” olgusu ve bu yasağın avukatın mesleki yükümlülükleri içindeki yeri – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/426201
30. Yerinde İncelemelerde Avukat-Müvekkil Gizliliği – Karaduman & Esin Law Firm, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.karadumanesin.com/makale/yerinde-incelemelerde-avukat-muvekkil-gizliligi/
31. KIRDÖK AND OTHERS v. TURKEY – [Turkish Translation] by the Turkish Ministry of Justice – HUDOC, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-200860
32. Tutuklu, Hükümlü ve Suç Delillerini Bildirmeme – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/tutuklu-hukumlu-veya-suc-delillerinin-bildirmeme-ihbar-etmeme-sucu-cezasi.html
33. TCK Madde 284 Tutuklu, Hükümlü veya Suç Delillerini Bildirmeme Suçu, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/mevzuat/tck-madde-284-tutuklu-hukumlu-veya-suc-delillerini-bildirmeme-sucu.html
34. DİSİPLİN KURULU KARARLARI – Türkiye Barolar Birliği Yayınları, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/599.pdf
35. DİSİPLİN KURULU KARARLARI VE İDARİ YARGI KARARLARI – Türkiye Barolar Birliği Yayınları, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/601.pdf
36. Disiplin Kararları – Türkiye Barolar Birliği, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.barobirlik.org.tr/DisiplinKararlariDetay/1158
37. Avukatın Hukuki ve Disiplin Sorumluluğu – ÜNİTE, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://m.ataaof.edu.tr/pdf.aspx?du=RuM5Oef%20jB74l%20XnpQffQw==
38. Yargıtay: Kişisel Verilerin Haksız Ele Geçirilmesi ve Kullanılması Manevi Tazminat Gerektirir, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://kisiselveri.com/yargitay-kisisel-verilerin-haksiz-ele-gecirilmesi-ve-kullanilmasi-manevi-tazminat-gerektirir
39. Uygulamada Ticari Sırların İfşası Suçu – Gün + Partners, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://gun.av.tr/tr/goruslerimiz/makaleler/uygulamada-ticari-sirlarin-ifsasi-sucu
40. Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu ve Cezası – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/haberlesmenin-gizliligini-ihla-sucu-cezasi.html
41. TCK 258 GÖREVE AİT SIRRIN AÇIKLANMASI SUÇU – Mizgin Sümbül Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://mizginsumbul.av.tr/goreve-ait-sirrin-aciklanmasi-sucu/
42. GÖREVE İLİŞKİN SIRRIN AÇIKLANMASI SUÇU The Crime of Disclosure of the Secret Related to Public Service Muharrem ÖZEN* Atacan KÖKSAL – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1221009
43. Göreve İlişkin Sırrın Açıklanması Suçu ve Cezası – Avukat Mehmet GENÇ, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://avmehmetgenc.com/goreve-iliskin-sirrin-aciklanmasi-sucu-ve-cezasi
44. * CEZA HUKUKUNDA MESLEK SIRRÎ Dr. Faruk EREM BİRİNCİ BÖLÜM Meslek sırrı hakkındaki bu incelemeye iki meseleyi biribirfi – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/635609
45. MESLEK SIRRINI İFŞA AsiHİan Dr. Sadık OKAY Özeti : I — Giriş ve Ceza kanununun 198. Maddesi; II – DergiPark, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/638420
46. İşçinin Sır Saklama Yükümlülüğünü İhlal Etmesi | İş Hukuku Avukatı, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.esraakyildiz.av.tr/makaleler/%C4%B0%C5%9E%C3%87%C4%B0n%C4%B0n-sir-saklama-y%C3%9Ck%C3%9Cml%C3%9Cl%C3%9C%C4%9E%C3%9C
47. Yargıtay 4. Ceza Dairesi Kararları – Avukatlık Mevzuatı ve İçtihatı Paketi – Legalbank, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://avukatlik.legalbank.net/mahkeme-kararlari/yargitay-4-ceza-dairesi-kararlari
48. Bölge Adliye Mahkemesi İstanbul BAM 36. Hukuk Dairesi Kararı – LEXPERA, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.lexpera.com.tr/ictihat/bolge-adliye-mahkemesi/istanbul-bam36-hd-e-2018-1719-k-2020-2026-t-7-12-2020
49. Emsal Karar Arama, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://emsal.uyap.gov.tr/
50. Madde 36 – Legalbank, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://legalbank.net/belgegecmisi/madde-36/1182367/-1/ilgili-mahkeme-kararlari/bolge-adliye-mahkemesi-kararlari
51. Boşanma Davasında Tanık – Avukat Ali Deniz, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.alideniz.av.tr/bosanma-davasinda-tanik/
52. Boşanma Davası Süresine Eşlerin Sadakat Yükümlülüğü Devam Eder mi?, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://ottohukuk.com/hukuki-makaleler/bosanma-davasi-suresine-eslerin-sadakat-yukumlulugu-devam-eder-mi/
53. Ceza Avukatı ve Savunma Stratejileri – Kulaçoğlu Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://kulacoglu.av.tr/ceza-avukati-ve-savunma-stratejileri/
54. Müdafiin Görevleri: Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre Savunma İlkeleri, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.bayar.av.tr/kovusturma-evresinde-mudafiin-odevleri
55. Karsaz Hukuk Bürosu | Law Office İstanbul Turkey – Ticaret Hukuku Avukat – Şirketler Hukuku Avukat – Hukuk Danışmanlığı – Fikri Mülkiyet Avukatı – Marka Patent Avukatı – Avukatlık Bürosu İstanbul – Avukatlık Hukuk Büroları İstanbul, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://kar-saz.av.tr/
56. Rekabet Kurulu’nun Avukat Müvekkil Yazışmalarının Gizliliğine İlişkin Yaklaşımı, erişim tarihi Nisan 13, 2025, https://www.erdem-erdem.av.tr/bilgi-bankasi/rekabet-kurulunun-avukat-muvekkil-yazismalarinin-gizliligine-iliskin-yaklasimi