TPAO Kamulaştırmaları, Bedel Davaları ve 2025 Rehberi
Tarlanızdan Petrol Geçiyorsa Dikkat!
Kamulaştırma bedeli itiraz davası, son yıllarda özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ciddi bir ihtiyaç haline geldi. Diyarbakır, Batman ve Siirt illerinde yaşayan vatandaşlar, TPAO’nun acele kamulaştırma kararlarıyla karşı karşıya kalmakta ve ellerindeki toprakların gerçek değerinden çok daha düşük bedellerle ellerinden alındığını düşünmektedir. Bu yazıda, kamulaştırma nedir, acele kamulaştırma nasıl yapılır, hangi hukuki yollarla itiraz edilir ve emsal kararlar nelerdir, detaylarıyla anlatıyoruz.
📌 Kamulaştırma Nedir? Kısaca Tanım ve Amaç
Kamulaştırma, kamu yararı gerekçesiyle özel mülkiyetteki taşınmazların devlet tarafından bedeli karşılığında alınmasıdır. Bu işlem, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu çerçevesinde gerçekleştirilir. TPAO gibi kurumlar da petrol arama ve üretim faaliyetleri için bu hakkı kullanmaktadır. Ancak bazı durumlarda bu süreçte acele kamulaştırma yöntemi uygulanmaktadır.
⚠️ Acele Kamulaştırma Nedir? Vatandaş Ne Zaman Haberdar Olur?
Acele kamulaştırma, normal kamulaştırma sürecine kıyasla çok daha hızlıdır ve Cumhurbaşkanlığı kararı ile yapılır. Tapu kaydı değişmeden doğrudan taşınmaz fiilen alınabilir. Bu da çoğu zaman taşınmaz sahibinin karar tebliğ edilmeden mağdur olmasına neden olmaktadır.
📌 Örnek:
2024 yılında Siirt Eruh’ta 15 parsellik alanda Cumhurbaşkanı kararıyla yapılan acele kamulaştırma, maliklere yalnızca Resmî Gazete ilanı ile bildirildi.
💰 Kamulaştırma Bedeli Nasıl Belirlenir? Adil mi?
Kamulaştırma bedeli, bilirkişi heyeti tarafından belirlenir. Ancak bölgedeki rayiç bedeller, emsal satışlar, tarımsal verimlilik, yapılaşma durumu gibi pek çok kriter doğru değerlendirilmeyebilir. Bu da çoğu zaman, gerçek değerin çok altında tazminatlar ödenmesine yol açmaktadır.
📌 Eksik Belirlenen Bedel İçin Ne Yapılabilir?
Kamulaştırma bedeline itiraz davası açılabilir.
Bu davalarda taşınmazın tarım gelirine göre yıllık kira değeri gibi kriterler kullanılabilir.
Eksper raporlarıyla itiraz hakkı genişletilebilir.
📅 Kamulaştırma Sürecine Karşı Hangi Sürelerde Dava Açılır?
İŞLEM TÜRÜ DAVA TÜRÜ SÜRE
Kamulaştırma kararının tebliği İptal davası 30 gün
Bedel tebligatı Bedel artırımı davası 30 gün
Fiilen el atma (tebligatsız) Kamulaştırmasız el atma davası 20 yıl
📄 Mahkemeye Nasıl Başvurulur? (Dilekçe Örneği ve Açıklama)
Kamulaştırma bedelinin yetersiz olduğunu düşünen mal sahipleri, taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde bedel artırım davası açabilir. Dilekçede taşınmazın tapu bilgileri, kamulaştırma kararı ve emsal taşınmazlar yer almalıdır.
📎 Dilekçe örneği ve teknik detaylar bir sonraki bölümde sunulacaktır.
Makalenin devamında şu başlıklarla ilerleyeceğiz:
📚 Kamulaştırmasız El Atma ve Tazminat Hakkı
📌 DOP (Düzenleme Ortaklık Payı) Kesintisi ve Hesaplama Hataları
⚖️ Yargıtay ve Danıştay Emsal Kararları
📞 Vatandaş Ne Yapmalı? Adım Adım Rehber
📄 Dava Dilekçesi Örneği
📊 2025 İl İl Kamulaştırma Bedel Endeksi
📚 Kamulaştırmasız El Atma ve Tazminat Hakkı
Kamulaştırmasız el atma, idarenin herhangi bir kamulaştırma işlemi yapmaksızın, mal sahibinin rızası olmadan taşınmaza fiilen müdahale etmesi durumudur. TPAO’nun bazı uygulamalarında, acele kamulaştırma kararı verilmeden sahanın kullanılmaya başlanması ya da vatandaşın fiilen topraklarından men edilmesi bu kapsamdadır.
✅ Vatandaş Ne Yapabilir?
- İdareye ihtar göndererek taşınmazın terk edilmesini isteyebilir.
- ₺ Tazminat davası açabilir (kamulaştırmasız el atma tazminat davası).
- ⌛ Zaman aşımı süreleri dikkatle takip edilmelidir. 20 yıllık süre, fiili el atma tarihinden itibaren başlar.
🔹 DOP Kesintisi ve Rayiç Bedel Hataları
DOP (Düzenleme Ortaklık Payı), imar uygulaması yapılan alanlarda idareye bedelsiz olarak bırakılan %35’e kadar taşınmaz payıdır. Ancak kamulaştırma bedeli belirlenirken DOP kesintisi yeniden yapılamaz. Bölgede bazi belediyelerin DOP oranlarını %40 olarak hesapladığı ve bu nedenle rayiç bedelin hatalı çıktığı dosyalar gözlemlenmiştir.
❌ Hukuka Aykırı DOP Uygulamalarına Karşı:
- Bilirkişi raporuna itiraz edilir.
- İmar uygulamasına dayalı belgeler celbedilir.
- Emsal değerler üzerinden yeniden hesaplama talep edilir.
⚖️ Yargıtay ve Danıştay Emsal Kararları
✎ Yargıtay 5. Hukuk Dairesi, 2023/1145 E., 2023/2734 K.:
“Kamulaştırma bedelinin belirlenmesinde esas alınması gereken, emsal taşınmazların satış değerleri ile taşınmazın fiili ve hukuki durumudur.”
✎ Danıştay 6. Daire, 2022/881 E., 2023/1409 K.:
“Acele kamulaştırma kararlarının yürütlmesi, kamu yararı ilkesine sıkı sıkıya bağlıdır; bedel belirleme keyfiyeti idareye devredilemez.”
🤝 Vatandaş Ne Yapmalı? Adım Adım Hak Arama Rehberi
- Kamulaştırma kararının tebliğ alınması
- Tapu belgesi ve parsel bilgileriyle dosya oluşturma
- Bilirkişi raporuna İTİRAZ
- Rayiç değerlere ilişkin EMVAL araştırması
- Mahkemeye bedel düzeltim davası açılması
- Kamulaştırmasız el atma varsa ayrı dosya ile takip
- Emsal kararlarla desteklenen şekilde savunma
📄 Dilekçe Örneği: Kamulaştırma Bedeline İtiraz
BATMAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE
Dosya No: [Dava açılacak]
Davacı: [Ad Soyad – T.C. No] Adres: [Adres bilgisi]
Davalı: TPAO Genel Müdürlüğü
Konu: Kamulaştırma bedelinin düşük belirlenmesi nedeniyle itirazımızın sunulmasından ibarettir.
Açıklamalar:
- Taşınmazımın kamulaştırma bedeli gerçek rayiç değerin altındadır.
- Bilirkişi raporunda DOP kesintisi haksız yapılmıştır.
- Emsal taşınmaz değerleriyle karşılaştırma talep ediyoruz.
Hukuki Sebepler: 2942 sayılı Kanun, TMK, HMK, Emsal Yargı Kararları Deliller: Tapu senedi, bilirkişi raporu, emsal satış belgeleri, uzman görüşü
Sonuç ve Talep: Fazlaya dair haklarım saklı kalmak kaydıyla, kamulaştırma bedelinin yeniden belirlenmesini arz ve talep ederiz.
[Ad – Soyad] [İmza]📊 2025 Yılı Kamulaştırma Bedel Endeksi (Diyarbakır – Batman – Siirt)
| İl | Ortalama Tarla Bedeli (TL/m2) | Ortalama Konut Arsası Bedeli (TL/m2) |
|---|---|---|
| Diyarbakır | 420 | 1100 |
| Batman | 390 | 950 |
| Siirt | 350 | 870 |
Not: Bu fiyatlar emlak piyasasından alınan 2025 ortalama rayiç verileridir. Bilirkişi heyetlerinin tespitiyle farklılık gösterebilir.
✅ SSS: En Çok Sorulan Sorular
Kamulaştırma bedelini beğenmezsem ne yapmalıyım?
Mahkemeye bedel artırım davası açabilirsiniz. Tebligat tarihinden itibaren 30 gün süre vardır.
Acele kamulaştırmada önce bedel mi ödenir?
Hayır. Acele kamulaştırmada bazen fiili el atma öne çekilir, bedel sonradan belirlenir.
TPAO hangi alanlarda kamulaştırma yapıyor?
Petrol çıkarma, boru hattı döşeme, istasyon kurulumu gibi enerji alanlarında kamulaştırma yapmaktadır.
Kamulaştırmasız el atmada zaman aşımı ne kadar?
20 yıldır. Ancak tazminat hesabı fiili kullanım tarihinden itibaren yapılır.
🌐 Hemen Danışın
Kamulaştırma karşısında hak kaybına uğramamak için uzman avukat desteği şarttır.
✉️ Bize Ulaşın: www.asikhukukburosu.com.tr/iletisim
