Trafik kazası geçirdiğinizde aracınızın değer kaybettiğini biliyor muydunuz? Kazalı ve onarılmış bir araç, hasar geçmişi nedeniyle ikinci el piyasasında değer kaybeder. Bu değer kaybı, “araç değer kaybı” olarak adlandırılır ve maddi bir zarardır. Neyse ki, Türk hukuku, bu zararı tazmin etmenize olanak tanıyan “araç değer kaybı tazminatı” hakkını sağlamaktadır1.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Nedir?
Araç değer kaybı tazminatı, trafik kazalarında kusurlu olmayan veya daha az kusurlu olan araç sahiplerinin, araçlarında meydana gelen değer kaybının karşılanması için talep edebilecekleri bir tazminat türüdür1. Bir başka deyişle, aracın kaza öncesi değeri ile kaza sonrası onarılmış haliyle değeri arasındaki farkın tazmin edilmesidir1. Bu değer kaybı, aracın hasar geçmişine sahip olmasından kaynaklanır; potansiyel alıcılar, kazalı bir aracı almaktan çekinebilirler2.
Araç değer kaybı tazminatı hakkı, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiil hükümlerine dayanmaktadır3. Ayrıca, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 818. maddesi de bu tazminat hakkını desteklemektedir4. Bu yasal düzenlemelere göre, bir kişinin kusurlu davranışı sonucu başkasının malvarlığında meydana gelen azalma, tazmin edilmesi gereken bir zarardır.
Yargıtay Kararları Işığında Araç Değer Kaybı Tazminatı
Yargıtay, araç değer kaybı tazminatı konusunda birçok emsal karar vermiştir. Bu kararlar, değer kaybının hesaplanması, tazminatın talep edilebileceği kişiler ve zaman aşımı gibi konularda önemli içtihatlar oluşturmuştur.
Örneğin, Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2021/2451 E. 2021/4771 K. sayılı ilamında, değer kaybının hesaplanması için aracın hasarsız haldeki ikinci el piyasa rayiç değeri ile hasarlı ve onarılmış haldeki ikinci el piyasa değeri arasındaki farkın belirlenmesi gerektiği vurgulanmıştır5. Bu hesaplama yapılırken aracın yaşı, özellikleri, hasar miktarı ve hasarlı kısımların özelliği gibi faktörler de dikkate alınmalıdır5.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/2049 E. 2021/771 K. sayılı ilamında ise, değer kaybı incelemesinin teknik bilirkişi incelemesini gerektirdiği belirtilmiştir6.
Yargıtay kararları, araç değer kaybı tazminatı davalarında hem mahkemeler hem de sigorta şirketleri için önemli bir yol gösterici niteliğindedir.
Araç Değer Kaybı Tazminatını Kimler Talep Edebilir?
Araç değer kaybı tazminatı, trafik kazasında kusurlu olmayan veya daha az kusurlu olan araç sahipleri tarafından talep edilebilir3. Aracın sahibi ile sürücüsü farklı kişiler ise, tazminat talep etme hakkı araç sahibine aittir7.
İlginç bir şekilde, kasko sigortası kapsamında değer kaybı teminatı bulunan araç sahipleri, kazada kusurlu olsalar dahi tazminat talebinde bulunabilirler8. Bu durum, kasko sigortasının sağladığı ek bir avantaj olarak değerlendirilebilir.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Nereden Talep Edilmelidir?
Araç değer kaybı tazminatı talebinde bulunabileceğiniz iki temel yol vardır:
- Sigorta Şirketi: İlk olarak, karşı tarafın zorunlu trafik sigortasına veya kendi kasko sigortanıza başvurarak değer kaybı tazminatı talep edebilirsiniz1.
- Sigorta Tahkim Komisyonu ve Mahkeme: Sigorta şirketi talebinizi reddederse veya düşük bir miktar teklif ederse, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilir veya mahkemede dava açabilirsiniz1. Sigorta Tahkim Komisyonu, sigorta uyuşmazlıklarının çözümünde hızlı ve etkili bir yol sunmaktadır9.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Nasıl Talep Edilmelidir?
Araç değer kaybı tazminatı talebinde bulunmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Kaza Sonrası: Kazanın meydana gelmesinden hemen sonra, kaza tespit tutanağı düzenlenmeli ve araçta oluşan hasar, fotoğraflarla belgelenmelidir.
- Onarım Sonrası: Aracın onarımı tamamlandıktan sonra, yetkili bir ekspertiz şirketinden araç değer kaybı raporu alınmalıdır.
- Sigorta Şirketine Başvuru: Ekspertiz raporu ve diğer gerekli belgelerle birlikte, karşı tarafın sigorta şirketine yazılı başvuruda bulunulmalıdır.
- İtiraz Yolları: Sigorta şirketi talebi reddederse veya düşük bir miktar teklif ederse, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilir veya mahkemede dava açabilirsiniz.
Gerekli Belgeler:
Araç değer kaybı tazminatı talebinde bulunulurken, aşağıdaki belgeleri hazır bulundurmanız gerekmektedir:
- Kaza tespit tutanağı
- Araç ruhsatı
- Sürücü belgesi
- Ekspertiz raporu
- Onarım faturaları
- Aracın fotoğrafları
Sigorta Şirketlerinin Orijinal Parça Kullanım Yükümlülüğü:
Sigorta şirketleri, hasarlı araçların onarımında orijinal yedek parça kullanmakla yükümlüdür. Ancak uygulamada, özellikle 3 yaş üstü araçlarda yan sanayi veya eşdeğer parçaların kullanıldığı durumlar sıkça görülmektedir4. Bu durumda, orijinal parça ile kullanılan parça arasındaki değer farkını da sigorta şirketinden talep edebilirsiniz.(Bu tazminat türü değer kaybından farklı olarak ”hasar farkı” olarak tanımlanmaktadır.)
Zaman Aşımı
Araç değer kaybı tazminatı talebinde bulunmak için belirli bir süre sınırı vardır. Bu süre, zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıldır8. Ancak, her durumda olayın gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde dava açılması gerekmektedir. Zaman aşımı süresi geçtikten sonra yapılan başvurular reddedilecektir.
Ekspertiz Raporunun Önemi
Araç değer kaybı tazminatı talebinde bulunurken, yetkili bir ekspertiz şirketinden alınmış bir raporun sunulması büyük önem taşımaktadır11. Ekspertiz raporu, aracın değer kaybını objektif bir şekilde belirleyecek ve tazminat miktarının hesaplanmasında kullanılacaktır. Raporun, Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenen “Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları”na uygun olarak hazırlanmış olması gerekmektedir12.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Hakkında Bilinmesi Gerekenler
- Tazminat Miktarının Hesaplanması: Araç değer kaybı tazminatı miktarı, aracın yaşı, modeli, hasarın boyutu ve piyasa değeri gibi faktörler göz önünde bulundurularak hesaplanır13.
- Değer Kaybının Ortaya Çıkmayacağı Durumlar: Bazı durumlarda araç değer kaybı tazminatı talep edilemez. Örneğin, mini onarım ile giderilebilen basit kaporta hasarları, plastik tampon/parça onarımları, cam, lastik, jant gibi hasarlar değer kaybı kapsamına girmez14. Ayrıca, aracın pert olması durumunda da değer kaybı tazminatı talep edilemez3.
Sigorta Şirketine Araç Değer Kaybı Tazminatı Başvuru Dilekçesi Örneği
Aşağıda, sigorta şirketine araç değer kaybı tazminatı başvurusunda bulunurken kullanabileceğiniz bir dilekçe örneği yer almaktadır:
| Dilekçe Bölümü | Açıklama |
|---|---|
| [Sigorta Şirketi Adı] | Sigorta şirketinin adını yazın. |
| [Sigorta Şirketi Adresi] | Sigorta şirketinin adresini yazın. |
| Konu: Araç Değer Kaybı Tazminatı Talebi | Dilekçenin konusunu belirtir. |
| **** | Dilekçenin yazıldığı tarihi belirtin. |
| [Poliçe Numarası]: [Poliçe Numarası] | Sigorta poliçenizin numarasını yazın. |
| : | Kazanın meydana geldiği tarihi yazın. |
| Değerli Yetkililer, | Dilekçenin hitap kısmıdır. |
| tarihinde meydana gelen trafik kazası sonucu, plakalı aracımda oluşan hasar nedeniyle değer kaybı tazminatı talebinde bulunmaktayım. Kazaya ilişkin kaza tespit tutanağı ve aracımın onarım faturaları ekte sunulmuştur. | Kazayı ve tazminat talebinizin sebebini açıklayın. |
| Yetkili bir ekspertiz şirketi tarafından düzenlenen araç değer kaybı raporuna göre, aracımın değer kaybı TL olarak tespit edilmiştir. Bu nedenle, tarafıma TL değer kaybı tazminatı ödenmesini talep ediyorum. | Ekspertiz raporunu ve talep ettiğiniz tazminat miktarını belirtin. |
| Gereğini bilgilerinize arz ederim. | Dilekçenin kapanış kısmıdır. |
| Saygılarımla, | |
| [Adınız Soyadınız] | |
| [İmzanız] | |
| **** | |
| [Telefon Numaranız] | |
| Ekler: | Dilekçeye eklediğiniz belgeleri listeleyin. |
| * Kaza tespit tutanağı | |
| * Araç ruhsatı | |
| * Sürücü belgesi | |
| * Ekspertiz raporu | |
| * Onarım faturaları | |
| * Aracın fotoğrafları |
Dilekçe ile ilgili önemli bir nokta: Sigorta şirketine başvuruda bulunurken, başvurunuzun sigorta şirketine ulaştığını kanıtlayacak belgeleri saklamanız önemlidir15. Bu belgeler, ileride oluşabilecek uyuşmazlıklarda haklarınızı korumak için gerekli olabilir.
Sigorta Şirketinin Temerrüde Düşme Süresi ve Diğer Ayrıntılar
Sigorta şirketinin, araç değer kaybı tazminatı talebine cevap verme ve ödeme yapma süresi 8 iş günüdür16. Bu süre içinde ödeme yapılmaması durumunda sigorta şirketi temerrüde düşer ve gecikme faizi ödemek zorunda kalır16. Gecikme faizi oranı, yasal faiz oranına göre belirlenir17.
Sigorta ve Trafik Kanunları Arasındaki Çelişki:
Sigortacılık Kanunu’na göre sigorta şirketinin cevap verme süresi 15 iş günü iken, Karayolları Trafik Kanunu’nda bu süre 15 gün olarak belirtilmiştir18. Uygulamada, Karayolları Trafik Kanunu’ndaki 15 günlük süre esas alınmaktadır.(uygulama değişkenlik göstermektedir.)
Araç değer kaybı tazminatı, trafik kazalarında mağdur olan araç sahiplerinin haklarını koruyan önemli bir hukuki mekanizmadır. Bu tazminat sayesinde, araç sahipleri kazadan kaynaklanan maddi kayıplarını telafi edebilirler. Araç değer kaybı tazminatı talebinde bulunurken, yukarıda belirtilen hususlara dikkat etmek, gerekli belgeleri eksiksiz bir şekilde sunmak ve başvuru tarihinin kanıtını saklamak önemlidir.
Unutmayın, her olayın kendine özgü koşulları vardır ve bu makale genel bilgilendirme amaçlıdır. Detaylı bilgi ve hukuki danışmanlık için bir avukata başvurmanız her zaman en doğru yol olacaktır.
Alıntılanan çalışmalar
- Araç Değer Kaybı Tazminatı Kimlerden Tazmin Edilebilir? 2025 – Mert Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.hakanmert.av.tr/arac-deger-kaybi-tazminati-nedir/
- Araç Değer Kaybı Nasıl Alınır? – Or Hukuk, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://or.av.tr/faaliyet-alanlari/trafik-kazasi-avukati-sigorta/arac-deger-kaybi-avukati/
- Araç Değer Kaybı Başvurusu 2025 » Av. Doğa Eserçelik – İstanbul Avukat, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.esercelik.av.tr/arac-deger-kaybi/
- ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNATI NASIL ALINIR | Avukat Yaşar Öztürk Hukuk ve Danışmanlık Bürosu, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.yasarozturk.av.tr/?p=makaleler&id=379
- MADDİ HASARLI TRAFİK KAZALARINDA DEĞER KAYBI TAZMİNATI, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://asutay.av.tr/h/24/maddi-hasarli-trafik-kazalarinda-deger-kaybi-tazminati
- Araç Değer Kaybı Tazminatı – Avukat Baran Doğan, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://barandogan.av.tr/blog/borclar-hukuku/arac-deger-kaybi-tazminati-nedir.html
- Araç değer kaybı – Yurtseven Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.yurtsevenhukuk.com/sayfa/ARAC-DEGER-KAYBI/263
- Araç Değer Kaybı Hesaplama | Kulaçoğlu Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://kulacoglu.av.tr/arac-deger-kaybi-talebi-ve-tahsili/
- Araç Değer Kaybı Nedir ve Nasıl Karşılanır? – Uz Hukuk Burosu, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.uzhukukburosu.com/?p=makaleler&id=248
- Araç Değer Kaybı Zamanaşımı 2024 | değer kaybı zaman aşımı, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.hakanmert.av.tr/arac-deger-kaybi-zamanasimi/
- Trafik Değer Kaybı Eksper Atama Kullanım Kılavuzu – Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.sbm.org.tr/tr/trafik-deger-kaybi-eksper-atama-kullanim-kilavuzu
- DEĞER KAYBI TESPİT RAPORU, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://dakbilir.com.tr/uploads/exampReport/De%C4%9Fer%20Kayb%C4%B1.pdf
- www.ahddurakhukuk.com, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.ahddurakhukuk.com/hesaplama-araclarimiz/arac-deger-kaybi-hesaplama/#:~:text=Arac%C4%B1n%20ne%20t%C3%BCr%20bir%20hasara,rayi%C3%A7%20bedeli%20%19%20ile%20%C3%A7arp%C4%B1l%C4%B1r.
- Değer Kaybı Davaları – UD Hukuk Bürosu, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.davatazminat.com/trafik-kazasi/deger-kaybi-davalari/
- DEĞER KAYBI BAŞVURU DİLEKÇESİ – Burak Cem Tosun, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://burakcemtosun.av.tr/2021/07/08/deger-kaybi-basvuru-dilekcesi/
- www.selcukener.av.tr, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.selcukener.av.tr/sigorta-sirketi-basvurularinda-temerrut-tarihi#:~:text=Sigorta%20%C5%9Firketinin%20rizikonun%20ihbar%20edildi%C4%9Fi,faizinden%20sorumlu%20oldu%C4%9Fu%20kabul%20edilmektedir.
- KAZAYA KARIŞAN ARAÇ TİCARİ DEĞİLSE YASAL FAİZ UYGULANIR – Tazminat Hukuku, erişim tarihi Ocak 17, 2025, http://www.tazminathukuku.com/yargitay-kararlari/kazaya-karisan-arac-ticari-degilse-yasal-faiz-uygulanir.htm
- mahkemeye – tahkime başvurmadan önce sigorta şirketine başvuru zorunluluğu – İzmir Barosu, erişim tarihi Ocak 17, 2025, https://www.izmirbarosu.org.tr/pdfdosya/mahkemeye-tahkime-basvurmadan-once-sigorta-sirketine-basvuru-zorunlulugu201942111440632.pdf
