“Hayat bir nefestir, aldığın kadar;
Hayat bir kafestir, kaldığın kadar;
Hayat bir sestir, duyurduğun kadar;
Hayat bir sestir, duyurduğun kadar.”

Sağlık, insanoğlunun en değerli varlığıdır ve bu nedenle sağlık hizmetlerine duyulan güven hayati önem taşır. Ancak ne yazık ki, bazen bu güven sarsılabilir. Tıp alanındaki gelişmeler ve modern uygulamalar pek çok insanın yaşam kalitesini artırsa da, zaman zaman istenmeyen durumlarla karşılaşmak mümkündür. İşte bu noktada, bir sağlık profesyonelinin, özellikle bir doktorun yaptığı hatalar sonucu zarar gören bireylerin haklarını araması gündeme gelir. Bu makalemizde, halkın anlayabileceği bir dilde, doktor hatası sonucu ortaya çıkan maddi ve manevi zararların tazmini için açılabilecek davaların yollarını ve dikkat edilmesi gereken hususları ele alacağız.

Doktor Hatası (Malpraktis) Nedir?

Günlük hayatta sıkça duyduğumuz “doktor hatası” kavramı, hukuki literatürde genellikle “tıbbi malpraktis” veya “hekim hatası” olarak adlandırılır. Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre “malpraktis” kelimesi, “yanlış uygulama” anlamına gelmektedir. Tıp alanında ise bu terim, hekimin mesleki standartlara aykırı davranışları, bilgi ve beceri eksikliği veya dikkatsizliği sonucu hastanın zarar görmesi durumunu ifade eder. Bir başka deyişle, bir doktorun tedavi sürecinde göstermesi gereken özen yükümlülüğünü yerine getirmemesi ve bu nedenle hastanın sağlığında olumsuz bir gelişme yaşanması doktor hatası olarak nitelendirilebilir.

Doktor Hatalarının Başlıca Uygulama Alanları

Doktor hataları, tıbbın pek çok farklı alanında ve tedavi sürecinin çeşitli aşamalarında meydana gelebilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Yanlış Teşhis: Hastanın şikayetlerinin doğru değerlendirilmemesi, gerekli tetkiklerin yapılmaması veya yanlış yorumlanması sonucu hatalı bir teşhis konulması.
• Tedavi Hataları: Yanlış ilaç seçimi, hatalı dozaj, gereksiz veya yanlış cerrahi müdahale gibi tedavi sürecindeki kusurlar.
• Ameliyat Hataları: Ameliyat sırasında yanlış organın ameliyat edilmesi, tıbbi aletlerin içeride unutulması, sinir veya damar hasarı gibi durumlar.
• Doğum Hataları: Doğum sırasında annenin veya bebeğin zarar görmesine neden olan hatalı müdahaleler.
• Bilgilendirme Eksikliği: Hastanın tedavi seçenekleri, riskleri ve olası sonuçları hakkında yeterince bilgilendirilmemesi (aydınlatılmış onam eksikliği).
• Takip ve Bakım Hataları: Tedavi sonrası gerekli takip ve bakımın yapılmaması veya yetersiz yapılması.

Bu hataların her biri, hastanın sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açabilir ve maddi kayıplara, fiziksel acılara, psikolojik travmalara neden olabilir.

Doktor Hatası Sonucu Açılabilen Tazminat Davaları

Bir doktor hatası sonucu zarar gören hastalar, Türk Borçlar Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına sahiptirler. Bu davalar genellikle hekimin kendisi, çalıştığı sağlık kuruluşu (hastane, özel klinik vb.) veya her ikisine karşı birlikte açılabilir.

Maddi Tazminat Davası

Maddi tazminat davası, doktor hatası sonucu ortaya çıkan somut maddi kayıpların karşılanmasını amaçlar. Bu kayıplar çeşitli şekillerde olabilir:

• Tedavi Giderleri: Hatalı tedavi sonucu ortaya çıkan ek tedavi masrafları, ilaç giderleri, fizik tedavi ücretleri vb.
• Kazanç Kaybı: Hastanın, doktor hatası nedeniyle çalışamaması sonucu uğradığı gelir kaybı. Bu, geçici veya kalıcı iş göremezlik durumlarında söz konusu olabilir.
• Bakıcı Giderleri: Hastanın, doktor hatası nedeniyle başkasına ihtiyaç duyması halinde ortaya çıkan bakıcı masrafları.
• Diğer Maddi Zararlar: Örneğin, hatalı tedavi sonucu protez veya ortez kullanmak zorunda kalınması durumunda bu araçların maliyeti.

Maddi tazminat talebinde bulunabilmek için, doktor hatası ile ortaya çıkan maddi zarar arasında doğrudan bir illiyet bağının bulunması gerekmektedir. Yani, zarar gören kişinin maddi kaybının, doktorun kusurlu davranışı sonucu meydana geldiği kanıtlanmalıdır.

Manevi Tazminat Davası

Manevi tazminat davası ise, doktor hatası sonucu hastanın yaşadığı psikolojik acı, üzüntü, elem, itibar kaybı gibi manevi zararların giderilmesini amaçlar. Sağlığın bozulması, yaşam kalitesinin düşmesi, duyulan acı ve ızdırap gibi durumlar manevi tazminat talebine dayanak oluşturabilir. Manevi tazminatın miktarı, somut olayın özelliklerine, zararın ağırlığına ve tarafların ekonomik durumuna göre hakim tarafından takdir edilir. Manevi tazminat, bir ceza niteliği taşımaz, aksine zarar görenin ruhsal olarak bir nebze olsun rahatlamasını ve yaşadığı olumsuzlukların etkisini azaltmayı hedefler.

Tazminat Davası Açma Süreci ve Hukuki Dayanaklar

Doktor hatası nedeniyle tazminat davası açmak isteyen kişilerin izlemesi gereken belirli bir süreç ve dikkat etmeleri gereken hukuki dayanaklar bulunmaktadır.

Hukuki Dayanaklar

Tazminat davalarının temel hukuki dayanakları şunlardır:

• Türk Borçlar Kanunu (TBK): Özellikle haksız fiil hükümleri (TBK m. 49 vd.) ve sözleşmeden doğan sorumluluk hükümleri (TBK m. 112 vd.) doktor hatalarından kaynaklanan tazminat davalarında sıklıkla uygulanır. Hekim ile hasta arasındaki ilişki genellikle bir vekalet sözleşmesi olarak kabul edilir ve hekimin bu sözleşmeden doğan özen yükümlülüğünü ihlal etmesi halinde sorumluluğu doğar.
• Hasta Hakları Yönetmeliği: Bu yönetmelik, hastaların sağlık hizmetlerinden faydalanma haklarını düzenler ve hekimlerin hastaları bilgilendirme, onamlarını alma gibi konulardaki yükümlülüklerini belirler. Bu yükümlülüklerin ihlali de tazminat sebebi olabilir.
• Ceza Kanunu: Doktor hatası aynı zamanda bir suç teşkil edebilir (örneğin, taksirle yaralama veya öldürme). Ceza davası açılması, tazminat davası için de önemli deliller sağlayabilir.

Dava Açma Aşamaları

Tazminat davası açma süreci genel olarak şu adımları içerir:

1. Delil Toplama: Doktor hatasının varlığını ve bu hata sonucu zararın meydana geldiğini gösteren tüm belgelerin toplanması önemlidir. Bu belgeler arasında epikriz raporları, doktor raporları, tahlil sonuçları, reçeteler, faturalar, varsa diğer tıbbi kayıtlar ve tanık ifadeleri yer alabilir.
2. Hukuki Değerlendirme ve Avukat Tutma: Toplanan delillerle birlikte bir avukata başvurarak hukuki durumun değerlendirilmesi ve dava sürecinde profesyonel destek alınması önemlidir. Tıbbi malpraktis davaları karmaşık hukuki ve tıbbi bilgi gerektirdiğinden, bu alanda uzman bir avukatın yardımı hayati önem taşır.
3. Dava Dilekçesinin Hazırlanması ve Mahkemeye Sunulması: Avukat tarafından, doktor hatasını, meydana gelen zararları ve tazminat taleplerini içeren bir dava dilekçesi hazırlanır ve yetkili mahkemeye sunulur. Yetkili mahkeme genellikle davalının (doktor veya sağlık kuruluşu) yerleşim yeri mahkemesidir.
4. Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, doktor hatasının olup olmadığını ve zararın bu hata sonucu meydana gelip gelmediğini tespit etmek için genellikle alanında uzman bir bilirkişi heyeti görevlendirir. Bilirkişi heyeti, tıbbi kayıtları inceleyerek ve gerekirse tarafları dinleyerek bir rapor hazırlar ve mahkemeye sunar. Bu rapor, davanın seyrini önemli ölçüde etkileyebilir.
5. Duruşmalar: Mahkeme, tarafları dinlemek, delilleri değerlendirmek ve bilirkişi raporunu incelemek üzere duruşmalar düzenler.
6. Karar ve Temyiz: Duruşmaların sonunda mahkeme, davanın kabulüne veya reddine karar verir. Taraflar, mahkeme kararına karşı yasal süre içerisinde üst mahkemeye (Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtay) başvurarak temyiz yoluna gidebilirler.

Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi Kararlarından Örnekler

Türk yargı sistemi, doktor hatalarından kaynaklanan tazminat davalarında çeşitli kararlar vermiştir. Bu kararlar, benzer davalarda emsal teşkil edebilir ve hukuki süreç hakkında önemli bilgiler sunar.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun bir kararında, “Hekimin tıbbi müdahalesi sırasında oluşan komplikasyonların, hekimin kusurundan kaynaklanmaması halinde dahi, hastanın yeterince aydınlatılmamış olması durumunda hekimin sorumluluğu doğabileceği” belirtilmiştir. Bu karar, aydınlatılmış onamın önemini vurgulamaktadır.

Bir Bölge Adliye Mahkemesi kararında ise, “Yanlış teşhis sonucu hastanın tedavisinde gecikme yaşanması ve bu nedenle hastalığın ilerlemesi durumunda, hekimin maddi ve manevi tazminatla sorumlu tutulabileceği” yönünde hüküm kurulmuştur. Bu karar, doğru teşhisin ve zamanında müdahalenin hayati önemini göstermektedir.

Bu ve benzeri kararlar, doktor hataları sonucu zarar gören hastaların haklarını arama konusunda önemli bir yol göstericidir. Ancak her davanın kendine özgü koşulları olduğu unutulmamalıdır.

Örnek Olaylarla Doktor Hataları ve Tazminat Süreçleri

Örnek Olay 1: Ankara’da yaşayan Ayşe Hanım, şiddetli karın ağrısı şikayetiyle bir özel hastaneye başvurur. Yapılan ilk muayene sonucunda kendisine gastrit teşhisi konulur ve ilaç tedavisine başlanır. Ancak Ayşe Hanım’ın şikayetleri geçmez ve bir süre sonra başka bir hastanede yapılan detaylı tetkikler sonucunda apandisitinin patladığı anlaşılır. Geç kalınan müdahale nedeniyle Ayşe Hanım uzun süre tedavi görmek zorunda kalır ve işinden bir süre ayrı kalır. Bu durumda Ayşe Hanım, ilk hastanede yapılan yanlış teşhis nedeniyle maddi (tedavi giderleri, kazanç kaybı) ve manevi tazminat davası açabilir.

Örnek Olay 2: İstanbul’da yaşayan Mehmet Bey, dizindeki menisküs yırtığı nedeniyle bir devlet hastanesinde ameliyat olur. Ameliyat sırasında doktorun dikkatsizliği sonucu Mehmet Bey’in bacağındaki önemli bir sinir zarar görür. Bu durum, Mehmet Bey’in bacağında kalıcı güç kaybına ve hareket kısıtlılığına neden olur. Mehmet Bey, ameliyatı gerçekleştiren doktor ve hastane aleyhine maddi (ilerideki tedavi giderleri, iş gücü kaybı) ve manevi tazminat davası açabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Soru: Doktor hatası sonucu ne tür zararlarımı talep edebilirim?
Cevap: Doktor hatası sonucu ortaya çıkan maddi zararlarınızı (tedavi giderleri, kazanç kaybı, bakıcı giderleri vb.) ve manevi zararlarınızı (çekilen acı, üzüntü, elem vb.) talep edebilirsiniz.

Soru: Tazminat davası açmak için bir zaman sınırı var mı?
Cevap: Evet, tazminat davaları için belirli zamanaşımı süreleri bulunmaktadır. Haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında zamanaşımı süresi, zararın ve failin öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl ve her halükarda fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıldır. Ancak bazı özel durumlarda bu süreler farklılık gösterebilir. Bu nedenle, bir avukata danışarak güncel zamanaşımı süreleri hakkında bilgi almanız önemlidir.

Soru: Bilirkişi raporu davayı nasıl etkiler?
Cevap: Bilirkişi raporu, doktor hatasının olup olmadığı ve zararın bu hata sonucu meydana gelip gelmediği konusunda mahkemeye uzman görüşü sunar. Bu nedenle, bilirkişi raporu genellikle davanın sonucunu önemli ölçüde etkiler. Ancak hakim, bilirkişi raporuyla bağlı değildir ve diğer delilleri de değerlendirerek kararını verir.

Soru: Dava ne kadar sürer?
Cevap: Tazminat davalarının süresi, davanın karmaşıklığına, delillerin toplanma sürecine, bilirkişi incelemesinin ne kadar sürdüğüne ve mahkemenin iş yoğunluğuna bağlı olarak değişebilir. Genellikle bu tür davalar birkaç yıl sürebilir.

Soru: Avukat tutmak zorunda mıyım?
Cevap: Hukuki süreçlerde avukat tutmak zorunlu olmamakla birlikte, özellikle tıbbi malpraktis davaları gibi karmaşık konularda uzman bir avukatın yardımı almak haklarınızın korunması açısından büyük önem taşır.

Pratik İpuçları

• Tüm Tıbbi Kayıtları Saklayın: Tedavi sürecinize ait tüm raporları, tahlil sonuçlarını, reçeteleri ve diğer belgeleri dikkatli bir şekilde saklayın.
• Detaylı Notlar Alın: Doktorunuzla yaptığınız görüşmeleri, yaşadığınız şikayetleri ve tedavi sürecindeki gelişmeleri tarih sırasıyla not alın.
• İkinci Bir Görüş Alın: Şüphe duyduğunuz durumlarda farklı bir doktordan veya sağlık kuruluşundan ikinci bir görüş almaktan çekinmeyin.
• Tanıkların İfadelerini Alın: Eğer olayla ilgili tanıklar varsa (örneğin, refakatçiniz), onların iletişim bilgilerini alın ve mümkünse yazılı ifadelerini saklayın.
• Erken Harekete Geçin: Hak kaybı yaşamamak için zamanaşımı sürelerini dikkate alarak mümkün olan en kısa sürede bir avukata başvurun!

Hakkını Aramaktan Korkma

Doktor hatası sonucu zarar görmek, hem fiziksel hem de psikolojik olarak yıpratıcı bir süreç olabilir. Ancak hukuk sistemimiz, bu tür durumlarda mağdur olan bireylerin haklarını korumak ve zararlarını tazmin etmek için çeşitli imkanlar sunmaktadır. Eğer siz de bir doktor hatasına maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, vakit kaybetmeden uzman bir avukata danışarak hukuki sürecinizi başlatmanız önemlidir. Unutmayın ki, haklarınızı aramak ve adaletin tecelli etmesini sağlamak sizin en doğal hakkınızdır. Av. Murteza Osman AŞIK Hukuk Bürosu olarak, bu zorlu süreçte sizlere destek olmak ve en iyi hukuki yardımı sunmak için buradayız.

Örnek Dava Dilekçesi (Taslak)

(Yetkili ve Görevli Mahkemeye)

DAVACI: [Adınız Soyadınız], T.C. Kimlik Numaranız: [T.C. Kimlik Numaranız], Adres: [Adresiniz]

VEKİLİ: Av. Murteza Osman AŞIK, [Avukatın Baro Sicil Numarası], Adres: [Hukuk Bürosunun Adresi]

DAVALI 1: [Doktorun Adı Soyadı], T.C. Kimlik Numaranız (biliniyorsa): [Doktorun T.C. Kimlik Numarası], Adres (biliniyorsa): [Doktorun Adresi]

DAVALI 2: [Sağlık Kuruluşunun Adı], Vergi Numarası (biliniyorsa): [Sağlık Kuruluşunun Vergi Numarası], Adres: [Sağlık Kuruluşunun Adresi]

KONU: Doktor hatası (tıbbi malpraktis) nedeniyle maddi ve manevi tazminat talebi.

AÇIKLAMALAR:

1. Müvekkil [Davacı Adı Soyadı], [Tarih] tarihinde [Sağlık Kuruluşunun Adı]’na [Şikayetinizin Nedeni] şikayetiyle başvurmuştur. Müvekkili muayene eden Davalı Doktor [Doktorun Adı Soyadı], [Yapılan Yanlış Teşhis veya Uygulama] teşhisini koymuş ve [Uygulanan Yanlış Tedavi] şeklinde bir tedavi uygulamıştır. (Ek-1: Epikriz Raporu)

2. Ancak, uygulanan bu teşhis ve tedavi yöntemleri hatalı olup, tıp biliminin genel kabul görmüş standartlarına aykırılık teşkil etmektedir. Müvekkilin gerçek rahatsızlığı [Gerçek Teşhis] olup, bu durum [Başka Bir Hastaneden Alınan Raporun Tarihi] tarihinde [Başka Sağlık Kuruluşunun Adı]’nda yapılan tetkikler sonucunda kesin olarak tespit edilmiştir. (Ek-2: İkinci Görüş Raporu)

3. Davalıların hatalı teşhis ve tedavisi nedeniyle müvekkilin sağlık durumu ciddi şekilde kötüleşmiş, [Meydana Gelen Maddi Zararların Detaylı Açıklaması – Örneğin, ek tedavi giderleri, ilaç masrafları, iş göremezlik süresi ve kazanç kaybı miktarı detaylı olarak belirtilmelidir]. Bu durum, müvekkilin maddi olarak [Talep Edilen Maddi Tazminat Miktarı] TL zarara uğramasına neden olmuştur. (Ek-3: Maddi Zararları Gösteren Belgeler – Faturalar, Bordrolar vb.)

4. Ayrıca, davalıların kusurlu davranışları sonucu müvekkil, [Meydana Gelen Manevi Zararların Detaylı Açıklaması – Örneğin, çekilen fiziksel acı, psikolojik travma, yaşam kalitesindeki düşüş detaylı olarak anlatılmalıdır]. Bu durum, müvekkilde derin bir üzüntü, elem ve ızdırap yaratmıştır. Bu nedenle, müvekkilin manevi zararının tazmini amacıyla [Talep Edilen Manevi Tazminat Miktarı] TL manevi tazminata hükmedilmesi gerekmektedir.

5. Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalıların doktor hatası sonucu müvekkilin uğradığı maddi ve manevi zararların tazmini amacıyla işbu davayı açmak zorunluluğu doğmuştur.

HUKUKİ NEDENLER: Türk Borçlar Kanunu, Hasta Hakları Yönetmeliği ve ilgili diğer mevzuat.

DELİLLER: Epikriz raporu, ikinci görüş raporu, maddi zararları gösteren belgeler, tanık beyanları, bilirkişi incelemesi ve her türlü yasal delil.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle,

1. Davamızın kabulü ile, davalı [Doktorun Adı Soyadı]’nın ve davalı [Sağlık Kuruluşunun Adı]’nın müştereken ve müteselsilen sorumlu tutularak, müvekkilin uğradığı [Talep Edilen Maddi Tazminat Miktarı] TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline,

2. Müvekkilin yaşadığı manevi ızdırabın giderilmesi amacıyla [Talep Edilen Manevi Tazminat Miktarı] TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline,

3. Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalılara yükletilmesine karar verilmesini saygılarımızla arz ve talep ederiz. [Tarih]

Davacı Vekili
Av. Murteza Osman AŞIK
(İmza)

Ekler:
1. Epikriz Raporu
2. İkinci Görüş Raporu
3. Maddi Zararları Gösteren Belgeler (Faturalar, Bordrolar vb.)
4. Vekaletname Örneği

Not: Bu dilekçe örneği genel bir taslak olup, her somut olayın özelliklerine göre avukatınız tarafından uyarlanması gerekmektedir.

Tablo: Doktor Hatalarında Tazminatın Unsurları

Hata Türü	Olası Zararlar	Örnek Olay
Yanlış Teşhis	Tedavide gecikme, hastalığın ilerlemesi, yanlış tedavi sonucu ek sağlık sorunları, maddi kayıplar.	Şiddetli karın ağrısıyla başvuran hastaya gastrit teşhisi konulup apandisiti patlayan hasta.
Tedavi Hatası	Sağlık durumunda kötüleşme, ek tedavi gereksinimi, kalıcı hasarlar, maddi kayıplar.	Yanlış ilaç dozu verilen veya alerjisi olduğu ilaç reçete edilen hasta.
Ameliyat Hatası	Organ hasarı, sinir veya damar zedelenmesi, enfeksiyon, kalıcı sakatlık, ölüm.	Ameliyat sırasında yanlış organı alınan veya vücudunda tıbbi malzeme unutulan hasta.
Doğum Hatası	Anne veya bebekte kalıcı hasarlar, doğum sonrası komplikasyonlar, maddi kayıplar.	Doğum sırasında hatalı müdahale sonucu bebeğin oksijensiz kalması.
Bilgilendirme Eksikliği	Tedavi seçenekleri hakkında yeterli bilgi sahibi olmama, onam alınmaması, pişmanlık duyma, psikolojik travma.	Ameliyatın riskleri hakkında yeterince bilgilendirilmeyen ve ameliyat sonrası komplikasyon yaşayan hasta.

Bu makale, Av. Murteza Osman AŞIK tarafından asikhukukburosu.com.tr için hazırlanmıştır.