Toplumda genellikle “şirket avukatı” olarak tanınan bu hukuk profesyonelleri, resmi olarak “hukuk müşaviri” unvanını da taşıyabilirler.1 Onlar, bir şirketin A’dan Z’ye tüm hukuki meseleleriyle ilgilenen, adeta şirketin ayrılmaz bir parçası gibi çalışan veya bu hizmeti dışarıdan uzmanlıklarıyla sunan avukatlardır.1 Görev tanımları, sadece mahkeme koridorlarında dava takip etmekten çok daha geniştir. Bir şirketin fikir aşamasından doğuşuna (kuruluş) 4, günlük operasyonlarının yürütülmesine (işleyiş) 2 ve faaliyetlerinin sona ermesine (tasfiye) 4 kadar uzanan tüm yaşam döngüsü boyunca hukuki güvence sağlarlar.
Neden Her İşletme İçin Önemlidir?
İşletmenizin ölçeği ne olursa olsun – ister mahalle arasındaki küçük bir esnaf dükkanı, isterse organize sanayi bölgesindeki büyük bir fabrika – hukuki süreçler ve riskler her an kapınızı çalabilir. Size gönderilen resmi bir yazıya (ihtarname, müzekkere vb.) yasal süresi içinde usulüne uygun cevap vermemek 2, alakasız gördüğünüz bir faturaya zamanında itiraz etmemek 2 veya imzaladığınız bir sözleşmede aleyhinize olan bir maddeyi fark etmemek 4, tahmininizden çok daha büyük mali ve hukuki sorumluluklar altına girmenize neden olabilir.
İşte şirket avukatı, bu noktada devreye girerek işletmeniz için adeta bir kalkan görevi görür. Olası riskleri önceden tespit ederek “önleyici hukuk” hizmeti sunar 7, hukuki süreçlerin doğru ve eksiksiz yönetilmesini sağlar 1 ve her adımda şirketinizin haklarını en üst düzeyde korur.1 Bu sayede, işletmenizin hem maddi kayıplara uğramasını hem de ticari itibarının zedelenmesini engeller.4 Unutulmamalıdır ki, ticaret hukukunun teknik detayları ve usul kuralları, uzmanlık gerektiren konulardır.2 Bu alanlarda profesyonel hukuki destek almak, sonradan telafisi mümkün olmayan zararların ve pişmanlıkların önüne geçmenin en akılcı yoludur.4
Kanuni Bir Zorunluluk Hali
Bazı durumlarda ise şirket avukatıyla çalışmak, sadece stratejik bir tercih olmaktan öte, kanuni bir mecburiyettir. 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddelerine göre, belirli bir sermaye büyüklüğüne ulaşmış anonim şirketler (TTK m. 272’de öngörülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla) ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri, bünyelerinde sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.2 Bu yasal düzenleme dahi, ticari faaliyetlerin belirli bir ölçeğe ve karmaşıklığa ulaştığında, hukuki danışmanlığın ne denli hayati bir ihtiyaç haline geldiğinin açık bir göstergesidir. Kanunun bu zorunluluğu getirmesi, aslında belirli bir büyüklükteki ticari yapıların karşılaşabileceği hukuki risklerin yoğunluğunu ve bu risklerin yönetimi için profesyonel desteğin kaçınılmazlığını teyit etmektedir.
Şirket Avukatının Çalışma Alanları: Günlük Hayattan Yansımalar
Şirket avukatının görev alanı, bir şirketin faaliyet gösterdiği hemen her noktaya dokunur ve oldukça geniş bir yelpazeyi kapsar.1 Günlük iş akışınız içinde farkında olmasanız bile, attığınız birçok adım, aslında onların uzmanlık alanına giren hukuki konularla doğrudan veya dolaylı olarak bağlantılıdır.
Alt Başlık: Sözleşmeler: İş İlişkilerinin Temeli
Ticari hayatın can damarı sözleşmelerdir. Bir tedarikçiden hammadde alırken, bir bayi ile anlaşma yaparken, yeni bir personel istihdam ederken 4, başka bir şirketle ortaklık kurarken 7, bir dükkan veya ofis kiralarken, hatta basit bir mal veya hizmet satarken bile sürekli olarak sözleşmelerle muhatap olursunuz.
Şirket avukatı, bu hayati belgelerin hazırlanması 2, size sunulan sözleşme taslaklarının incelenerek lehinize ve aleyhinize olan hükümlerin tespiti, potansiyel risklerin belirlenmesi 2 ve karşı tarafla müzakere edilerek haklarınızın korunması 7 süreçlerinde kilit bir rol üstlenir. Amaç her zaman nettir: Şirketinizin haklarını en üst düzeyde güvence altına alan, yükümlülüklerini açıkça tanımlayan ve gelecekte ortaya çıkabilecek olası anlaşmazlıkları daha en başından engelleyen veya en aza indiren sağlam hukuki metinler oluşturmak.
- Örnek: Yeni bir yöneticiyi işe alırken size sunulan standart görünümlü iş sözleşmesini imzalamadan önce avukatınıza danışmak, sözleşmede yer alan rekabet yasağı 11 veya cezai şart gibi maddelerin ileride beklemediğiniz sorunlara yol açmasını engelleyebilir. Avukatınız, bu tür maddelerin hukuka uygunluğunu, kapsamını ve olası sonuçlarını değerlendirerek sizi bilgilendirir ve gerekirse daha adil koşullar için müzakere eder.
- Yargıtay Kararı Bağlantısı (Sözleşme Hukuku): Sözleşmelerin kurulması kadar, uygulanması ve ihlali durumları da hukuki uzmanlık gerektirir. Taraflardan birinin sözleşmeye aykırı davranması halinde 13, şirket avukatınız, kanunun size tanıdığı hakları (örneğin, borcun aynen yerine getirilmesini isteme, tazminat talep etme veya sözleşmeden dönme gibi 14) kullanmanızda size yol gösterir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları, bu süreçlerde önemli bir rehberdir. Örneğin, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, asıl sözleşmeyi değiştirmeyen ancak onu tamamlayan veya yan şartlar getiren ek sözleşmelerin geçerli olabileceğine hükmetmiştir.15 Yine Yargıtay, iş sözleşmelerindeki cezai şartların geçerli olabilmesi için genellikle karşılıklı olması gerektiğini, tek taraflı cezai şartların işçi aleyhine geçersiz sayılabileceğini belirtmektedir.16 Bu tür kararlar, sözleşme yönetimi ve uyuşmazlık çözümünde avukat desteğinin önemini ortaya koymaktadır.
Alt Başlık: Ticari Uyuşmazlıklar: Haklı Mücadele Alanı
Ne kadar dikkatli olunursa olunsun, ticaret hayatında anlaşmazlıklar yaşanması kaçınılmazdır. Ödemesi geciken veya hiç yapılmayan faturalar 10, ayıplı veya eksik teslim edilen ürünler, rakip firmaların dürüstlük kuralına aykırı davranışları (haksız rekabet) 4 veya tescilli markanızın izinsiz kullanılması 18 gibi durumlar sıkça karşılaşılan ticari uyuşmazlıklardandır.
Şirket avukatı, bu tür anlaşmazlık durumlarında öncelikle taraflar arasında uzlaşma zemini arayarak 6 sorunu daha hızlı ve daha az maliyetli bir şekilde çözmeye çalışır. Ancak uzlaşma mümkün olmadığında veya haklı menfaatleriniz bunu gerektirdiğinde, gerekli hukuki yollara başvurarak (ihtarname gönderme, arabuluculuk, dava açma 1) haklarınızı savunur. Aynı şekilde, şirketinize karşı açılan davalarda da 1 en etkili savunmayı yaparak sizi temsil eder. Şirket alacaklarının tahsili için başlatılan icra takipleri 4 de bu alandaki önemli faaliyetlerdendir.
- Örnek (Batman): Batman’da özgün tasarımlarıyla bilinen bir mobilya atölyesi, kısa süre önce piyasaya giren rakip bir firmanın, kendi popüler sandalye modelini neredeyse birebir kopyalayarak daha ucuza sattığını fark eder. Bu durum, hem satışlarını düşürmekte hem de marka imajına zarar vermektedir. Şirket avukatı, derhal harekete geçerek delilleri toplar (örneğin, iki ürün arasındaki benzerlikleri gösteren fotoğraflar, satış rakamlarındaki düşüşü gösteren belgeler) ve haksız rekabet davası açar. Bu dava ile hem rakip firmanın kopyalama eyleminin durdurulması (men’i) 4, hem de bu eylem nedeniyle uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini talep edilebilir.
- Bölge Adliye Mahkemesi / Yargıtay Kararı Özeti (Haksız Rekabet): Ticari hayatta sıkça rastlanan bir durum da, ayrılan personelin eski işvereninin iş sırlarını veya müşteri bilgilerini kullanarak haksız rekabet oluşturmasıdır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun bir kararında 19, eski bir çalışanın kurduğu yeni şirketin yazılım programındaki modül isimlerinin, çalışma mantığının ve arayüzünün eski işvereninin programıyla belirgin benzerlikler göstermesi ve şirketin internet sitesinde eski işvereninin müşterileriyle yapılan projelere kendi başarısı gibi atıfta bulunması, Türk Ticaret Kanunu kapsamında haksız rekabet olarak değerlendirilmiştir.19 Bu tür kararlar, şirketlerin iş sırlarını, müşteri portföylerini ve fikri ürünlerini korumak için hukuki önlemler almasının ve gerektiğinde yasal yollara başvurmasının ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Alt Başlık: İş Hukuku: Çalışma Hayatının Kuralları
Bir şirketin en değerli sermayesi şüphesiz çalışanlarıdır. Ancak işveren ile çalışan arasındaki ilişki, hassas hukuki dengeler üzerine kuruludur ve İş Hukuku tarafından detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. İşe alım süreçleri ve mülakatlar, iş sözleşmelerinin hazırlanması ve yorumlanması 4, çalışma koşullarının belirlenmesi, ücret ve diğer yan hakların ödenmesi, yıllık izinler, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması ve ne yazık ki bazen kaçınılmaz olan işten çıkarma (fesih) süreçleri, İş Hukuku’nun temel konularını oluşturur.
Şirket avukatı, bu karmaşık alanda işverenin hem yasal haklarını korur 1 hem de kanundan doğan yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmesini sağlar. İşçi özlük dosyalarının yasalara uygun şekilde tutulması 4, ücret bordrolarının doğru ve şeffaf bir şekilde düzenlenmesi 4, işçilere yapılacak bildirim ve ihtarların usulüne uygun olması, fesih süreçlerinin hukuka uygun olarak yürütülmesi 4 gibi konularda şirkete rehberlik eder. Ayrıca, çalışanların maaşlarına gelen haciz müzekkerelerine 4 yasal süreler içinde doğru cevapların verilmesi gibi idari ancak önemli yükümlülüklerin takibini de yapar.
- Örnek: Bir üretim şirketi, kritik bir pozisyonda çalışan ancak son altı aydır performans hedeflerinin çok altında kalan ve yapılan uyarılara rağmen durumunu düzeltmeyen bir çalışanının iş akdini sonlandırmak istemektedir. Şirket, bu süreci avukatıyla birlikte yöneterek, performans düşüklüğünü objektif verilerle belgeler, çalışanın savunmasını usulüne uygun şekilde alır 21 ve fesih bildirimini yasal gerekçelere dayandırarak yapar. Bu sayede, ileride açılabilecek bir işe iade veya haksız fesih tazminatı davası 22 riskini en aza indirmiş olur.
- Yargıtay Kararı Özeti (Haksız Fesih): İşverenlerin iş akdini feshederken dikkatli olması gereken pek çok nokta bulunmaktadır. Yargıtay, verdiği kararlarda sıkça “ölçülülük ilkesi”ne vurgu yapmaktadır. Örneğin, bir kararında 22, işyerinden izinsiz olarak küçük bir maddi değere sahip bir şeyi (örnekte bir kase sütlaç) alan işçinin bu davranışının, iş ilişkisinin devamını çekilmez kılacak ağırlıkta olmadığına ve bu nedenle yapılan feshin haklı değil, ancak geçerli bir fesih nedeni olabileceğine (veya duruma göre geçersiz sayılabileceğine), dolayısıyla işçinin kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanabileceğine hükmetmiştir.22 Başka bir kararında ise 24, işçinin doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışları nedeniyle yapılan haklı fesihte (İş Kanunu m. 25/II), işçinin savunmasının alınması zorunluluğunun bulunmadığını belirtmiştir. Ancak genel kural olarak, özellikle geçerli nedenle fesihlerde (İş Kanunu m. 18), feshin yazılı yapılması ve fesih sebebinin açıkça belirtilmesi, ayrıca fesihten önce işçinin savunmasının alınması gibi usuli şartlara uyulması gerektiği Yargıtay tarafından sıkça vurgulanmaktadır.21 Bu kararlar, fesih gibi hassas süreçlerde hukuki danışmanlığın ne kadar kritik olduğunu göstermektedir.
Alt Başlık: Şirket Yönetimi: Kuruluştan Büyümeye
Bir şirketin sadece ticari faaliyetleri değil, aynı zamanda kurumsal yapısı ve yönetimi de hukuki düzenlemelere tabidir. Yeni bir şirket kurmak 4, mevcut şirketin türünü değiştirmek (örneğin limited şirketten anonim şirkete geçmek) 4, başka bir şirketle birleşmek veya onu devralmak 4, şirketin sermayesini artırmak veya azaltmak 1, ortaklar kurulu (genel kurul) ve yönetim kurulu toplantılarını yasalara uygun şekilde yapmak 7 gibi işlemler, belirli hukuki prosedürlerin izlenmesini gerektirir.
Şirket avukatı, bu kurumsal yönetim süreçlerinin tamamında şirkete rehberlik eder. Şirketin ana sözleşmesi, ortaklık sözleşmeleri, iç tüzükler gibi temel belgelerin hazırlanması ve güncellenmesi 7, gerekli izinlerin alınması, tescil ve ilan işlemlerinin yapılması 4 gibi adımları takip eder. Ayrıca, şirketin markası, patentleri gibi fikri mülkiyet haklarının korunması 7, vergi mevzuatına uyumun sağlanması ve olası vergi uyuşmazlıklarının çözümü 4 gibi konular da şirket avukatının uzmanlık alanına girer. Şirketlerin büyüme ve gelişme süreçlerinde atılacak her adımın hukuki altyapısının sağlam olması, ileride karşılaşılabilecek sorunları önler.
Hukuki Bir Kavram: “Basiretli Tacir” Ne Anlama Gelir?
Türk Ticaret Kanunu (TTK), ticari hayata yön veren temel kanunlardan biridir ve ticaretle uğraşan kişilere, yani tacirlere, özel bir sorumluluk standardı getirir. Kanunun 18. maddesinin 2. fıkrası açıkça şunu belirtir: “Her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş insanı gibi hareket etmesi gerekir.”.25 Peki, sıkça duyduğumuz bu “basiretli tacir” kavramı tam olarak ne ifade etmektedir?
TDK ve Hukuki Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüklerinde doğrudan “basiretli tacir” tanımı bulunmasa da, “basiret” kelimesi “gerçeği görebilme, seziş, anlayışlılık, dikkat, öngörü” gibi anlamlara gelir.28 “Tacir” ise, TTK’nın 12. maddesine göre, bir ticari işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işleten kişidir.25 Bu iki kavramı birleştirdiğimizde, “basiretli tacir”, hukuk sistemimizin tacirden beklediği davranış standardını ifade eder. Bu standart, tacirin ticari faaliyetlerinde makul ve ortalama bir insandan daha yüksek düzeyde bir dikkat ve özen göstermesini 27, işinin gerektirdiği bilgi ve beceriye sahip olmasını, tedbirli davranmasını, piyasa koşullarını ve olası riskleri öngörmeye çalışmasını 25 ve yaptığı işlerle ilgili yasal düzenlemeleri, ticari teamülleri bilmesini veya bilmesi gerektiğini 28 içerir. Bu, subjektif bir değerlendirme değil, objektif bir özen ölçüsüdür.27
Neden Önemlidir?
“Basiretli tacir” ilkesi, ticari hayatta güven ortamının sağlanması, işlemlerin dürüstlük kuralına uygun yapılması ve ekonomik düzenin korunması açısından büyük önem taşır. Bu ilke nedeniyle, bir tacirin ticari faaliyetiyle ilgili bir konuda “bilmiyordum”, “haberim yoktu”, “düşünemedim” gibi savunmalar yapması genellikle hukuken geçerli kabul edilmez.28 Örneğin, bir tacirin imzaladığı sözleşmenin içeriğini tam olarak anlamaması veya piyasadaki olası fiyat dalgalanmalarını 32 hesaba katmaması, sonradan yaşanacak olumsuzluklarda sorumluluktan kurtulmasını sağlamaz. Yargıtay kararlarında da görüldüğü üzere, ekonomik krizler, devalüasyon veya maliyet artışları gibi durumlar, eğer sözleşmenin ifasını imkansız hale getirmiyorsa veya tacirin ekonomik mahvına 30 yol açacak düzeyde öngörülemez (emprevizyon) 28 değilse, genellikle basiretli bir tacirin öngörmesi ve göğüslemesi gereken ticari riskler olarak kabul edilir.27
- Yargıtay Kararı Özeti (Basiretli Tacir Sorumluluğu): Yargıtay’ın bu konudaki yaklaşımını gösteren önemli bir karar 26, karşılıksız çıkan bir çekle ilgilidir. Karara konu olayda, davacı tacir şirket, ticari ilişkisi bulunan bir kişiden alacağına karşılık bir çek almıştır. Ancak çekin düzenlendiği çek karnesinin daha önce kaybolduğu ve çeki veren kişinin aslında yetkili olmadığı anlaşılmıştır. Yargıtay, davacı şirketin de bir tacir olduğunu ve TTK m. 18/2 uyarınca basiretli davranma yükümlülüğü altında bulunduğunu vurgulamıştır. Bu yükümlülük gereği, davacı şirketin, ticari ilişkiye girdiği kişiler ve kendisine verilen çekin sıhhati hakkında gerekli araştırmayı yapması gerektiğini belirtmiştir. Davacı şirketin bu özeni göstermediği sonucuna varan Yargıtay, meydana gelen zararda davacı şirketin de müterafik (ortak) kusuru bulunduğuna hükmetmiştir.26 Bu karar, tacirlerin ticari faaliyetlerinde ne kadar dikkatli ve araştırmacı olması gerektiğinin altını çizmektedir. Basiretli davranma yükümlülüğü, adeta tacirin ticari zekasını ve öngörüsünü hukuki bir sorumluluğa dönüştürmekte, bu da hukuki danışmanlığın önemini bir kat daha artırmaktadır.
Pratikten Örnekler: Avukat Desteği Neden Hayat Kurtarır?
Hukuki kavramlar ve yasal düzenlemeler ne kadar önemli olsa da, şirket avukatının sağladığı somut faydayı en iyi gösteren şey, gerçek hayatta karşılaşılan durumlardır. İşte, isimleri ve bazı detayları değiştirilmiş, ancak sıkça yaşanabilen (anonimleştirilmiş) birkaç senaryo:
Örnek Olay 1 (Batman – Sözleşme Tuzağı):
Batman merkezli, hızla büyüyen bir inşaat malzemeleri toptancısı olan “Mezopotamya Yapı A.Ş.(Örnek verilmiştir, somut bir iş yeri esas alınmamıştır)”, bölgedeki büyük bir konut projesinin ana müteahhidi ile yüklü miktarda malzeme tedariki için bir sözleşme imzalar. Sözleşme görüşmeleri oldukça hızlı ilerler ve Mezopotamya Yapı’nın yetkilileri, genel koşulların standart olduğunu düşünerek metni detaylı incelemeden imzalarlar. Ancak sözleşmenin derinliklerinde, teslimatta yaşanacak en ufak bir gecikme için bile orantısız ve çok yüksek tutarda cezai şartlar öngören bir madde gizlidir. Projenin ilerleyen aşamalarında, şirketin kontrolü dışındaki bölgesel bir lojistik aksaklık nedeniyle (örneğin, beklenmedik yol kapanmaları) teslimat sadece üç gün gecikir. Ana müteahhit firma, bu durumu fırsat bilerek sözleşmedeki o maddeye dayanarak Mezopotamya Yapı’dan fahiş bir ceza talep eder ve bu durum şirketi ciddi bir mali darboğaza sokar.
- Avukatın Rolü: Eğer Mezopotamya Yapı, sözleşmeyi imzalamadan önce şirket avukatına inceletseydi, avukat bu orantısız cezai şart maddesinin riskini 4 önceden fark edip müvekkilini uyarabilir ve müzakere yoluyla bu maddenin değiştirilmesini veya daha makul hale getirilmesini sağlayabilirdi.7 Sorun ortaya çıktıktan sonra bile, avukat, Türk Borçlar Kanunu’nun fahiş cezai şartların hakim tarafından indirilmesini öngören maddesine (TBK m. 182) 30 dayanarak veya sözleşmenin o maddesinin genel işlem koşulları açısından geçersizliğini iddia ederek şirketi bu ağır yükten kurtarmak için hukuki mücadele başlatabilirdi.
Örnek Olay 2 (İşten Çıkarma Krizi):
İstanbul’da faaliyet gösteren bir yazılım firması “TeknoÇözüm Ltd. Şti.”(Örnek verilmiştir, somut bir iş yeri esas alınmamıştır), beş yıldır bünyesinde çalışan deneyimli bir yazılımcı olan A.K. ile ilgili ciddi sorunlar yaşamaktadır. A.K., son zamanlarda proje teslim tarihlerini sürekli aksatmakta, ekip arkadaşlarıyla sık sık tartışmakta ve şirketin gizli proje bilgilerini rakip firmada çalışan eski bir arkadaşıyla paylaştığına dair güçlü şüpheler bulunmaktadır. Şirket yönetimi, bu durumun hem iş akışını bozduğunu hem de şirketin ticari sırlarını tehlikeye attığını düşünerek A.K.’yi derhal işten çıkarmak ister. Ancak öfkeyle ve aceleci bir şekilde, yeterli somut delil toplamadan veya İş Kanunu’nda öngörülen prosedürlere (özellikle geçerli veya haklı nedenin ispatı, savunma alma usulü, yazılı bildirim gibi 21) uymadan yapılan bir fesih, TeknoÇözüm için bir kâbusa dönüşebilir. A.K., haksız veya geçersiz fesih iddiasıyla işe iade davası açabilir ve şirket, hem işe iadeye hem de ciddi miktarda tazminat ödemeye mahkum olabilir.22
- Avukatın Rolü: Şirket avukatı, bu hassas süreçte yönetime soğukkanlı bir şekilde rehberlik eder. Öncelikle, A.K.’nin iddia edilen olumsuz davranışlarını (performans düşüklüğü, disiplinsizlik, sır saklama yükümlülüğünün ihlali 23) somut delillerle (e-postalar, tanık beyanları, performans değerlendirme raporları, varsa kamera kayıtları vb.) belgelendirmeye çalışır. Fesih için haklı veya geçerli bir nedenin 22 oluşup oluşmadığını hukuki açıdan değerlendirir. Eğer fesih kararı verilirse, İş Kanunu’na uygun şekilde A.K.’nin savunmasını alır, fesih bildirimini yazılı olarak ve gerekçelerini açıkça belirterek yapar. Bu titiz hukuki süreç yönetimi, şirketin yasal riskini en aza indirir ve olası bir davada şirketin elini güçlendirir.
Bu örnekler, şirket avukatının sadece sorunlar ortaya çıktığında değil, aynı zamanda sorunları önlemede de ne kadar değerli olduğunu göstermektedir. İlk örnekte avukatın önleyici rolü 7, ikinci örnekte ise krizi yönetme ve hasarı en aza indirme rolü ön plana çıkmaktadır.
Şirket Avukatının Katkıları: Özet Tablo
Aşağıdaki tablo, şirket avukatının bir işletmeye farklı hukuki alanlarda sağladığı temel katkıları, ilgili yargı kararı örnekleri ve günlük hayatta karşılaşılabilecek durumlarla birlikte özetlemektedir:
| Avukatın Rolü (Lawyer’s Role) | İlgili Hukuki Alan (Relevant Legal Area) | Örnek Yargı Kararı Özeti (Example Court Decision Summary) | Karşılaşılan Durum Örneği (Example Situation Encountered) |
| Sözleşme Hazırlama ve İnceleme (Contract Drafting & Review) | Sözleşmeler Hukuku | Yargıtay: Fahiş cezai şartlar hakim tarafından indirilebilir (TBK 182).30 Ek sözleşmeler asıl sözleşmeyi değiştirmiyorsa geçerli olabilir.15 | Yeni bir tedarikçiyle veya önemli bir müşteriyle uzun vadeli ticari bir anlaşma yapmak. |
| Dava Takibi ve Temsil (Litigation & Representation) | Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku | BAM/Yargıtay: Eski çalışanın müşteri bilgilerini ve iş sırlarını kullanarak kurduğu rakip firma faaliyetleri haksız rekabet sayılabilir.19 | Rakip bir firmanın tescilli markanızı veya tasarımlarınızı taklit etmesi veya ödeme yapmayan bir müşteriden ticari alacağınızı tahsil edememeniz. |
| İş Hukuku Danışmanlığı ve Uyuşmazlık Çözümü (Labor Law Consulting) | İş Hukuku | Yargıtay: İşçinin küçük bir hırsızlık eylemi, olayın koşulları ve ölçülülük ilkesi gereği her zaman haklı fesih nedeni olmayabilir.22 Haklı fesihte savunma alma zorunlu değil.24 | Bir çalışanın iş akdini performans düşüklüğü, disiplin sorunları veya ekonomik nedenlerle sonlandırma ihtiyacı. |
| Hukuki Risk Yönetimi ve Önleyici Danışmanlık (Risk Mgmt & Prev.) | Ticaret Hukuku, Şirketler Hukuku | Yargıtay: Tacirler, ticari işlemlerde “basiretli” davranmak zorundadır; gerekli özeni göstermeyen (örn. çek alırken araştırma yapmayan) tacir, oluşan zararda ortak kusurlu olabilir.26 | Büyük bir yatırım yapmadan, yeni bir pazara girmeden veya bir şirket devralmadan önce kapsamlı bir hukuki durum tespiti (due diligence 4) yapılması. |
| Şirket Kuruluş ve Yönetim İşlemleri (Corp. Formation & Gov.) | Şirketler Hukuku | Yargıtay: Şirket adına usulüne uygun yetkilendirilmiş temsilcinin yaptığı sözleşme şirketi bağlar; sonradan çift imza kuralı iddiası çelişkili davranış yasağına takılabilir.15 | Yeni bir limited veya anonim şirket kurmak, şirketin ana sözleşmesini değiştirmek, sermaye artırımı yapmak veya yıllık olağan genel kurul toplantısını yapmak.4 |
Bu tablo, şirket avukatının çok yönlü rolünü ve işletmeler için taşıdığı stratejik önemi bir bakışta göstermeyi amaçlamaktadır. Her bir satır, hukuki süreçlerin iş hayatının ayrılmaz bir parçası olduğunu ve bu süreçlerde profesyonel desteğin fark yaratabileceğini ortaya koymaktadır.
Son Söz
Alt Başlık: Hukuki Destek Almaktan Çekinmeyin
Bu makalede detaylıca ele aldığımız gibi, şirket avukatı veya hukuk müşaviri, modern iş dünyasında bir işletme için lüks değil, temel bir ihtiyaçtır. Onlar, sadece yasalar önünde sizi temsil eden veya çıkan sorunları çözen kişiler değil, aynı zamanda işletmenizin hukuki sağlığını koruyan, risklerinizi yöneten ve stratejik hedeflerinize ulaşmanızda size yol gösteren değerli iş ortaklarıdır. Sözleşmelerin karmaşık dünyasından ticari davaların zorlu süreçlerine, çalışan ilişkilerinin hassas dengelerinden şirket yönetiminin hukuki gerekliliklerine kadar 4, attığınız her adımda yanınızda olan bir hukuk uzmanı, sizi beklenmedik hukuki fırtınalardan koruyacak ve ticari hedeflerinize giden yolda güvenle ilerlemenizi sağlayacaktır.4
Unutmayın ki, hakkınızı aramak, haklı olduğunuzu düşündüğünüz bir konuda yasal yollara başvurmak veya haklarınızı korumak için hukuki önlemler almak bir zayıflık göstergesi değil, tam aksine bilinçli ve basiretli bir tercihtir. Milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy’un o güçlü ifadesiyle, “hakkı tutar kaldırırım!” diyebilmek 36, hem bireysel hayatta hem de ticari rekabette onurlu ve sağlam bir duruşun ifadesidir. Karşılaştığınız hukuki bir sorun karşısında veya ticari hayatınızı etkileyecek önemli bir karar almadan önce, alanında uzman bir avukattan profesyonel destek almaktan asla çekinmeyin. Doğru zamanda alınan doğru hukuki rehberlik, sadece bugününüzü değil, işletmenizin geleceğini de güvence altına almanın en sağlam yoludur. Başarınızın temellerinden biri de budur.
Alıntılanan çalışmalar
- Şirket Avukatı Nedir, Nasıl Olunur? – Kariyer.net, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.kariyer.net/pozisyonlar/sirket+avukati/nedir
- Şirket Avukatı – Av. Ahmet Ekin, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.ahmetekin.av.tr/sirket-avukati/
- Şirket Avukatı Av. Mesut Kavak |ADA Avukatlık & Danışmanlık, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.adahukukburosu.com/sirket-avukati/
- İSTANBUL ŞİRKET AVUKATI – HUKUKİ DANIŞMANLIK – Harbiye Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.harbiyehukuk.com/sirket-avukati/
- Şirketler Hukuku Avukatı Ankara – Kayı Hukuk Danışmanlık Arabuluculuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.kayihukuk.com.tr/sirketler-hukuku-avukati/
- Şirket Avukatı İstanbul – AHD Durak Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.ahddurakhukuk.com/genel-hukuk/sirket-avukatligi/
- Şirketler İçin Hukuk Danışmanlığı | Kulaçoğlu Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://kulacoglu.av.tr/sirket-hukuk-danismanligi-ve-hukuk-musavirligi/
- Şirket Avukatlığı Neleri Kapsar | Adana Ceza,Boşanma,İcra,Miras ve İş Avukatı Av.Gökhan Er, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://avgokhaner.com/?p=yararlibilgiler&id=185
- Şirket Hukuku Rehberi: Nedir? Nelere Dikkat Edilmelidir? – Ali YÜKSEL – Hilmi ÖZALP, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.aliyuksel-hilmiozalp.av.tr/sirket-hukuku-rehberi-nedir-nelere-dikkat-edilmelidir/
- Şirket Avukatı Ne İş Yapar, Ne Fayda Sağlar – Çelik Hukuk Bürosu, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://celikhukukburosu.av.tr/sirket-avukati-ne-is-yapar-ne-fayda-saglar/
- İŞ HUKUKUNDA REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİK KOŞULLARI, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/ViewPDF-is-hukukunda-rekabet-yasagi-sozlesmesinin-gecerlilik-kosullari-613
- Rekabet Yasağı Sözleşmeleri – DergiPark, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/274365
- ANONİM ŞİRKETLERDE PAY SAHİBİNİN SÖZLEŞMESEL HAKKI GENEL KURUL KARARI İLE İHLAL EDİLEBİLİR Mİ? – DergiPark, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/373266
- YARGITAY HUKUK GENEL KURULUNUN “YÖNETİM KURULUNDA TEMSİL EDİLME İMTİYAZI” HAKKINDAKİ 2020/1013 SAYILI KARARI* ÜZERİ – DergiPark, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3107449
- Yargıtay Kararları – Karamercan Hukuk, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://karamercanhukuk.com/yargitay-kararlari/?category_title=sirketler-hukuku&category_id=15
- YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA İŞ SÖZLEŞMELERİNDE CEZAİ ŞART – Sistem Global, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.sistemglobal.com.tr/makaleler/isletme-cozumleri/yargitay-kararlari-isiginda-is-sozlesmelerinde-cezai-sart/
- Ticaret ve Şirket Avukatı Nedir? | Ayboğa + Partners, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://ayboga.av.tr/ankara-ticaret-ve-sirket-avukati/
- Haksız Rekabet – Bölge Adliye Mahkemesi – Son Karar, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.sonkarar.com/search/Haks%C4%B1z+Rekabet/33
- Karamercan Hukuk, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://karamercanhukuk.com/yargitay-karari/davalinin-isten-ayrildiktan-sonra-davaci-sirkette-calistigi-donemdeki-sirketin-musterilerine-hizmet-verdigini-belirtmesi-haksiz-rekabet-teskil-eder
- ankara bölge adliye mahkemesi 20. hukuk dairesi’nin 2024/341-2024/492 esas ve karar sayılı haksız rekabetten kaynaklanan tazminat davası kararı özeti. – Yargıtay karar içtihat – Avevrak.com, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://avevrak.com/dev/yargitay/1419372/bati-bati-esaskarar-rekabetten-layihalar-l-u-istenmis-ankara-n
- İş Akdinin İşveren Tarafından Feshi – Kesikli Hukuk Bürosu – İstanbul, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://kesikli.com/tr/news-insight/2021-05-27-is-akdinin-isveren-tarafindan-feshi/
- İşverenin Haksız Feshi Durumları Nelerdir? – Ekin Hukuk, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.ekinhukuk.com.tr/isverenin-haksiz-feshi-durumlari/
- YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA İŞVERENİN İŞÇİNİN AHLAK VE İYİ NİYET KURALLARINA UYMAYAN DAVRANIŞLARI SEBEBİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİ HAKLI NEDENLE FESHİ – Forensis-Law-Firm, erişim tarihi Nisan 14, 2025, http://www.forensislaw.com/blog/yargitay-kararlari-isiginda-isverenin-iscinin-ahlak-ve-iyi-niyet-kurallarina-uymayan-davranislari-sebebiyle-is-sozlesmesini-hakli-nedenle-feshi
- YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ E. 2018/2118 – KAZANCI, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://kazanci.com.tr/gunluk/9hd-2018-2118.htm
- Basiret Nedir? Tacir Nedir? Basiretli Tacir Nedir?- Sigorta Sözlüğü – QSÖZLÜK, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://sozluk.quicksigorta.com/sozluk/sigorta-sozlugu–basiret-nedir-tacir-nedir-basiretli-tacir-nedir-169
- Tacirin Basiretli İş Adamı Gibi Davranma Yükümlülüğü, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://normhukuk.net/?p=ictihatlar&id=279
- YARGITAY KARARLARI IġIĞINDA BASĠRETLĠ ĠġADAMI GĠBĠ HAREKET ETME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SÖZLEġMENĠN DEĞĠġEN ġARTLAR – DergiPark, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/262756
- Basiretli Tacir Kimdir? – Özyurt Hukuk ve Danışmanlık, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.ozyurthukuk.com.tr/makaleler/2021/01/12/basiretli-tacir-kimdir
- AMERİKAN TİCARET KANUNUNDA REASONABLE MAN İLE TÜRK TİCARET KANUNUNDA BASİRETLİ TACİR Yrd. Doç. Dr. Etem KARA* Öz – Hukuk Fakültesi, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2017/11/15-ETEM-KARA.pdf
- TACİRİN BASİRETLİ OLMASI, AĞIRLAŞTIRILMIŞ ÖZEN YÜKÜMÜ, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://mustafaozdemirhukuk.com/bloglar/tacirin-basiretli-olmasi-agirlastirilmis-ozen-yukumu
- sozluk.quicksigorta.com, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://sozluk.quicksigorta.com/sozluk/sigorta-sozlugu–basiret-nedir-tacir-nedir-basiretli-tacir-nedir-169#:~:text=Basiretli%20Tacir%2C%20gelece%C4%9Fi%20g%C3%B6ren%2C%20sezgisi,artan%20de%C4%9Ferlerle%20ta%C5%9F%C4%B1yabilen%20ki%C5%9Fiye%20denilir.
- Basiretli Tacir – Polat & Polat Avukatlık Ortaklığı, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://polat-polat.com/basiretli-tacir/
- Tacirin Basiretli İş Adamı Gibi Davranma Yükümlülüğü – LawTudent, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://lawtudent.com/makale/tacirin-basiretli-is-adami-gibi-davranma-yukumu/
- İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 13. HUKUK DAİRESİ E. 2020/133 – KAZANCI, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://www.kazanci.com.tr/gunluk/is-istanbulbam-13hd-2020-133.htm
- İŞVERENİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ HAKLI NEDENLE FESHİ VE SONUÇLARI, erişim tarihi Nisan 14, 2025, https://oral.av.tr/avblog/89/isverenin-is-sozlesmesini-hakli-nedenle-feshi-ve-sonuclari/54/tr
- Mehmet Akif Ersoy’un Şiirleri, erişim tarihi Nisan 14, 2025, http://www.mehmetakifersoy.org.tr/siirleri.html
